Αναζήτηση
«Η καρτεσιανή προσέγγιση δεν μπορεί να εξηγήσει αυτό που γίνεται τον τελευταίο
καιρό στο Χρηματιστήριο. Με το διεθνές χρηματιστηριακό περιβάλλον σίγουρα να
ευνοεί τη διαμόρφωση του επιπέδου τιμών σε χαμηλότερα επίπεδα. Έτσι θα
περίμενε κανείς τη Σοφοκλέους να έχει ανάλογη πορεία μ’ αυτήν των υπολοίπων
ευρωπαϊκών Χρηματιστηρίων. Αντί γι’ αυτό όμως βιώνουμε μια κατάσταση που δεν
μπορεί να εξηγηθεί μόνο με τα σημερινά οικονομικά δεδομένα».
Με αυτό τον τρόπο περιέγραψε την Πέμπτη κορυφαίος Έλληνας εμπορικός τραπεζίτης
την κατάσταση που ισχύει σήμερα στο Χρηματιστήριο. Μάλιστα δεν έκρυβε την
έντονη ανησυχία του για τις προοπτικές που υπάρχουν αυτήν τη στιγμή για τις
μετοχές, καθώς, όπως τόνιζε, η μόνη λογική εξήγηση αν και όπως έλεγε δεν του
αρέσει η συνωμοσιολογία είναι ότι η κρίση στο Χρηματιστήριο μπορεί να
θεωρηθεί ως αυτοτροφοδοτούμενη. Σ’ αυτό μάλιστα συμβάλλει, όπως έλεγε, το
«περιβάλλον» που δημιουργείται από «αναλύσεις» και δηλώσεις κάποιων που
προσπαθούν να δημιουργήσουν κλίμα αποσταθεροποίησης, καθώς και η υποτημητική
κερδοσκοπία που ευνοείται από τις σημερινές χρηματιστηριακές συνθήκες. «Δεν
είναι λίγες οι περιπτώσεις που επενδυτές, οι οποίοι θέλουν να αγοράσουν,
αποτρέπονται από κάποιους ειδικούς οι οποίοι μάλιστα τους προτρέπουν να
πωλήσουν ακόμα και τις μετοχές που έχουν για να τις ξαναγοράσουν σε χαμηλότερα
επίπεδα», κατήγγειλε χαρακτηριστικά ο ίδιος τραπεζίτης, λέγοντας ότι από
επιλογές αυτής της μορφής ουσιαστικά οι μοναδικοί κερδισμένοι είναι όσοι
εισπράττουν τις προμήθειες από τις αγορές και τις πωλήσεις μετοχών.
Στο τραπεζικό σύστημα αυτήν τη στιγμή επικρατεί έντονος προβληματισμός. Αν και
οι περισσότεροι αποφεύγουν επίσημες δηλώσεις που αφορούν εκτιμήσεις για τα
αίτια της πτώσης, αλλά και για τις προοπτικές του ΧΑΑ, εν τούτοις έχουν
αρχίσει να μετρούν τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει μία ενδεχόμενη επιμήκυνση
και ένταση της κρίσης. Ήδη, το επιτελείο μεγάλης ιδιωτικής τράπεζας
επεξεργάζεται σενάρια για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει στην κερδοφορία
των επιχειρήσεων η κρίση στο ΧΑΑ. «Τα κέρδη της οικονομικής χρήσης της
προηγούμενης χρονιάς σίγουρα θα είναι χαμηλότερα απ’ ό,τι το 1999. Το ερώτημα
όμως είναι τι θα γίνει με τις επιχειρήσεις που χρησιμοποίησαν μέρος του
δανεισμού για κεφάλαια κίνησης και επενδύσεις για να αγοράσουν μετοχές είτε το
1999 είτε το 2000. Για πολλές απ’ αυτές οι επιπτώσεις θα εξαντληθούν στη
μείωση της κερδοφορίας, για κάποιες όμως μπορεί η κατάσταση αυτή να είναι η
αιτία δημιουργίας προβλημάτων ρευστότητας. Εμείς ήδη έχουμε προειδοποιήσει
πολλούς πελάτες μας», έλεγε χαρακτηριστικά κορυφαίο στέλεχος της ίδιας
τράπεζας, δίδοντας ταυτόχρονα και μια άλλη διάσταση για το εύρος των
προβλημάτων που μπορεί να προκαλέσει μια παρατεταμένη χρηματιστηριακή κρίση.
Πάντως, τουλάχιστον οι επικεφαλής των μεγαλύτερων ελληνικών τραπεζών
ανεπίσημα βέβαια διαβεβαιώνουν ότι στο χαρτοφυλάκιο των δανείων τους δεν
παρατηρείται κανένα απολύτως πρόβλημα. «Το ποσοστό των δανείων που δεν
εξυπηρετούνται κανονικά παραμένει αμετάβλητο», απαντούν όταν τους τίθεται το
ερώτημα αυτό, θέλοντας με τον τρόπο αυτό να δείξουν ότι δεν υπάρχει πρόβλημα
στην εξυπηρέτηση των δανείων που έχουν πάρει επιχειρήσεις και ιδιώτες. Όσον
αφορά τα περίφημα μετοχοδάνεια, τα οποία για πολλούς οικονομικούς αναλυτές
μπορούν να μετατραπούν σε βραδυφλεγή βόμβα για το τραπεζικό σύστημα,
ενδεικτικό του κλίματος που υπάρχει στις τοποθετήσεις των τραπεζιτών είναι η
άποψη που διατύπωνε χθες το πρωί ανώτατο στέλεχος τράπεζας υπό κρατικό έλεγχο.
«Τα μετοχοδάνεια σε ιδιώτες είναι ελάχιστα. Όσον αφορά τα δάνεια που έχουν
πάρει επιχειρηματίες, το πρόβλημα θα υπήρχε αν καταγραφόταν καθυστέρηση στην
εξυπηρέτησή τους. Όμως όλα εξυπηρετούνται κανονικά», έλεγε χαρακτηριστικά. Από
την άλλη πλευρά αν και τα πρόσφατα κρούσματα της Ηλείας και του Λουτρακίου
έχουν προκαλέσει έντονο προβληματισμό στις ηγεσίες των μεγάλων τραπεζών, αυτό
που τους προβληματίζει δεν είναι αυτά καθαυτά τα κρούσματα που έχουν ήδη
σημειωθεί, αλλά αυτά που πιθανόν να αποκαλυφθούν τους επόμενους μήνες και με
την προϋπόθεση ότι δεν θα αντιστραφεί το κλίμα στη Σοφοκλέους.
«Ας μην κρυβόμαστε. Όλοι προβληματιζόμεθα για το τι μπορεί να βγει από τα
υποκαταστήματα», έλεγε ανώτατος παράγων κρατικής τράπεζας, η οποία πρόσφατα
απέκτησε ξένο σύμμαχο. Την εβδομάδα που πέρασε εκπρόσωποι όλων των μεγάλων
τραπεζών διαβεβαίωναν ότι δεν γίνονται έκτακτοι έλεγχοι στο δίκτυο των
υποκαταστημάτων τους.
Η κυβέρνηση
Όμως ούτε και οι τραπεζίτες μπορούν να δώσουν μία πειστική απάντηση για το πού
πηγαίνει το Χρηματιστήριο. Οι περισσότεροι οικονομικοί αναλυτές προτιμούν να
καταγράφουν τις παραμέτρους εκείνες θετικές ή αρνητικές που μπορεί να
καθορίσουν την πορεία της Σοφοκλέους. Έτσι στα «αγκάθια» της Σοφοκλέους
περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων:
Το αρνητικό ψυχολογικό κλίμα που πλέον μπορεί να θεωρηθεί ως
αυτοτροφοδοτούμενο.
Η έλλειψη ρευστότητας.
Τα μειωμένα οικονομικά αποτελέσματα για το 2000 πολλών εισηγμένων εταιρειών.
Η επενδυτική στρατηγική των θεσμικών επενδυτών, οι οποίοι προτιμούν
τοποθέτησης χαμηλού ρίσκου.
Αυτό όμως που μπορεί να καθορίσει ουσιαστικά την πορεία της Σοφοκλέους είναι
μία ενδεχόμενη ύφεση των διεθνών Χρηματιστηρίων και κυρίως της Ν. Υόρκης.
Ακόμα και η προοπτική μιας ανεξέλεγκτης υποχώρησης καθιστά τους διαχειριστές
των διεθνών funds ιδιαίτερα επιφυλακτικούς στην τοποθέτηση κεφαλαίων σε μικρές
αγορές, όπως είναι η ελληνική. Η επιλογή αυτή είναι ανεξάρτητη από τα επίπεδα
των τιμών που διαμορφώνονται στη συγκεκριμένη αγορά. Και αυτό μπορεί να έχει
επιπτώσεις και στο ποσό των κεφαλαίων που θα τοποθετηθούν στην ελληνική αγορά
με την αναβάθμιση.
Δεν μπορεί να θεωρηθούν, άλλωστε, τυχαίες οι αναλύσεις εκείνες που θεωρούν ότι
η ανάκαμψη της Σοφοκλέους θα είναι σε πρώτη φάση τουλάχιστον μία ελληνική
υπόθεση. Έτσι η στάση της κυβέρνησης απέναντι στη Σοφοκλέους αποκτά ακόμα
μεγαλύτερη σημασία. Προς το παρόν, η επίσημη θέση της είναι αυτή τής μη
ανάμειξης και αυτό έχει γίνει σαφές τόσο από τις δηλώσεις του κ. Γ.
Παπαντωνίου όσο και του κ. Δ. Ρέππα. Από την άλλη πλευρά η πίεση που δέχεται η
κυβέρνηση από τα κόμματα της αντιπολίτευσης για την ανάγκη λήψης μέτρων σε
συνδυασμό και με την κατά μέτωπο επίθεση που δέχεται ο υπουργός Εθνικής
Οικονομίας, ουσιαστικά περιορίζουν τα περιθώρια εξελίξεων αλλά και
πρωτοβουλιών για την αντιστροφή του κλίματος στη Σοφοκλέους. Άλλωστε, δεν θα
πρέπει να υποβαθμίζεται το γεγονός ότι το αίτημα της Ε.Ε., των διεθών
οργανισμών αλλά και των εργοδοτικών οργανισμών (ΣΕΒ κ.ά.), για επιτάχυνση των
διαρθρωτικών αλλαγών και το οποίο μπορεί να επηρεάσει θετικά το Χρηματιστήριο,
δεν διευκολύνεται καθόλου από το ισχύον πολιτικό κλίμα το οποίο ήδη είναι πολύ
βαρύ λόγω Σοφοκλέους. Από την άλλη πλευρά δεν είναι λίγοι μέσα στην κυβέρνηση
που μιλούν για την ανάγκη λήψης μέτρων-σοκ, τα οποία όμως θα πρέπει να έχουν
αιφνιδιαστικό χαρακτήρα και κυρίως ο τρόπος ανακοίνωσής τους να δημιουργεί
κλίμα αποφασιστικότητας.
Νέα ρύθμιση για τα πανωτόκια
Νέα ρύθμιση για τα πανωτόκια εξετάζει η κυβέρνηση, καθώς οι παλαιότερες δεν
έχουν εξαλείψει τα προβλήματα που δημιούργησαν οι ανατοκισμοί, με τα υψηλά
επιτόκια των περασμένων δεκαετιών. Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας κ. Γ.
Παπαντωνίου έχει συγκαλέσει, σύμφωνα με πληροφορίες, σύσκεψη στο γραφείο του
την ερχόμενη εβδομάδα, προκειμένου να αναζητηθεί η κατάλληλη λύση. Το πρόβλημα
έχει απασχολήσει κατ’ επανάληψιν το υπουργείο, το οποίο εξετάζει τη δυνατότητα
να μεταθέσει την ευθύνη σε άλλο φορέα. Ενδεχομένως, η νέα ρύθμιση θα
συνδυασθεί με την οριστική ανάθεση της ευθύνης για τα πανωτόκια σε ανεξάρτητο
φορέα. Πάντως, η Τράπεζα της Ελλάδος δεν προτίθεται να αναλάβει την ευθύνη.
