To αστρονομικό ποσό των 15 τρισ. δρχ. απώλεσαν τα ασφαλιστικά ταμεία στα

τελευταία 25 χρόνια, εξαιτίας του κρατικού παρεμβατισμού και της μη σωστής

αξιοποίησης των αποθεματικών τους.

Ένα ποσό που ήταν αρκετό ώστε να δοθούν μεγαλύτερες συντάξεις σε όλους τους

συνταξιούχους και καλύτερες παροχές στους ασφαλισμένους· και φυσικά δεν θα

μιλούσαμε σήμερα για κρίση στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και για δυσμενείς

αλλαγές. Μάλιστα η σημαντική πτώση των επιτοκίων καταθέσεων ρίχνει τώρα

σημαντικά και τις αποδόσεις των καταθέσεων συνολικού ύψους 1,2 τρισ. δρχ. που

έχουν τα ασφαλιστικά ταμεία στις τράπεζες. Μελέτη του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ και της ΠΟΠΟΚΠ

(Πανελλήνια Ομοσπονδία Προσωπικού Οργανισμών Κοινωνικής Πολιτικής) δείχνει ότι

η περιουσία των ασφαλιστικών ταμείων σήμερα κινείται στα 5,6 τρισ. δρχ.

(κινητή και ακίνητη) ενώ θα μπορούσε να ξεπερνάει τα 20 τρισ. δρχ.

Πώς φτάσαμε ως εδώ

Οι κύριοι λόγοι για τους οποίους δεν δημιουργήθηκε μια τέτοια περιουσία είναι

οι εξής:

* Η απουσία του κράτους από τη χρηματοδότηση του συστήματος πολλές δεκαετίες

και η ελλιπής συμμετοχή του τα τελευταία χρόνια. Αντίθετα, η επιβάρυνση του

συστήματος από το κράτος για την άσκηση κοινωνικής ή αναπτυξιακής πολιτικής

είναι τεράστια.

* Η μη σωστή αξιοποίηση των αποθεματικών των Ταμείων και της ακίνητης

περιουσίας τους.

* Η μεγάλη εισφοροδιαφυγή που τις πρώτες δεκαετίες λειτουργίας των Ταμείων

ήταν πολύ μεγαλύτερη από αυτή που υπάρχει σήμερα.

Η μη αναλογική προσέγγιση εισφορών-παροχών για αρκετές ομάδες ασφαλισμένων.

* Η καταλήστευση των αποθεματικών των Ταμείων από το κράτος, κυρίως κατά την

περίοδο 1950-1985.

Η απόδοση ακινήτων στο 1%

Τα επίσημα στοιχεία των Ταμείων δείχνουν, όσον αφορά την ακίνητη περιουσία,

ότι η καθαρή απόδοση των ακινήτων των ασφαλιστικών ταμείων, σε σχέση με την

εμπορική τους αξία, είναι στο 1% (περίπου 2,5 τρισ. δρχ. ετησίως) ενώ σύμφωνα

με τα ισχύοντα για τα ακίνητα η απόδοση θα έπρεπε να είναι πάνω από 4%. Στην

ακίνητη περιουσία των Ταμείων περιλαμβάνονται ακόμη και ξενοδοχεία,

κινηματογράφοι, αγροί και οικόπεδα. Έκθεση της Γραμματείας Κοινωνικών

Ασφαλίσεων δείχνει ότι η αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας των ασφαλιστικών

ταμείων είναι προβληματική. Έτσι, σύμφωνα με την έκθεση αυτή:

* Το 50% των συνολικών εσόδων από ακίνητα από τις μισθώσεις ακινήτων έξι

Ταμείων ενώ το 90% των ίδιων εσόδων προέρχεται από τα μισθωμένα ακίνητα 24

Ταμείων.

* Η μεικτή (προ εσόδων, φόρων κ.ά.) απόδοση της ακίνητης περιουσίας των

Ταμείων είναι χαμηλή, με δείκτη τα ισχύοντα στην κτηματαγορά. Αντίθετα, η

καθαρή απόδοση, δηλαδή ό,τι προκύπτει από την αφαίρεση των εξόδων, φόρων κ.ά.,

είναι εξαιρετικά μικρή.

* Υπάρχουν περιπτώσεις όπου λόγω της θέσης και του είδους του ακινήτου είναι

αντικειμενικά αδύνατη η αποδοτική εκμετάλλευσή του. Έτσι, παρατηρούνται

περιπτώσεις κενών ακινήτων για πολλά χρόνια, μερικά από τα οποία μισθώνονται

με πολύ χαμηλά μισθώματα.

Κινητά και ακίνητα

Η αξία της κινητής και ακίνητης περιουσίας των ασφαλιστικών ταμείων στις

31-12-1999 (σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του νέου κοινωνικού προϋπολογισμού)

υπολογιζόταν σε περίπου 5,6 τρισ. δρχ., εκ των οποίων τα 5,3 τρισ. δρχ

αποτελούν την κινητή περιουσία των Ταμείων (καταθέσεις, χρεόγραφα, έντοκα

γραμμάτια, μετοχές κ.ά.). Μάλιστα ορισμένα Ταμεία έχουν επενδύσει τα

αποθεματικά τους μόνο σε καταθέσεις σε τράπεζες και λόγω της δραστικής μείωσης

των επιτοκίων καταθέσεων θα έχουν αρνητικές αποδόσεις. Ο κ. Σάββας Ρομπόλης,

καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και επιστημονικός διευθυντής στο ΙΝΕ-ΓΣΕΕ,

παρατηρεί: «Εάν δεν είχε συντελεστεί η αφαίμαξη των αποθεματικών των

ασφαλιστικών ταμείων, τότε η κόκκινη γραμμή στην κοινωνική ασφάλιση θα

εμφανιζόταν στα τέλη της δεκαετίας του 2010 αντί του 2005». Από την πλευρά

του, πρόεδρος της ΠΟΠΟΚΠ κ. Γ. Κουτρουμανης σημειώνει:

«Κάθε ασφαλιστικό ταμείο έχει τη δική του πολιτική τοποθέτησης και αξιοποίησης

μέσα στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο που καθορίζει τις επενδυτικές δραστηριότητες».

Το νομοθετικό πλαίσιο

Συνολικά πάντως, σημειώνει ο ίδιος, παρατηρείται μια επιφυλακτικότητα στην

καλύτερη αξιοποίηση της περιουσίας των Ταμείων, με δεδομένο μάλιστα το ισχύον

περιοριστικό νομοθετικό πλαίσιο. Τονίζεται ότι ο Νόμος 2676/99 δίνει νέα φόρμα

αξιοποίησης της κινητής και ακίνητης περιουσίας των ασφαλιστικών οργανισμών με

αύξηση κατ’ αρχήν του ποσοστού 20% αποδέσμευσης των διαθεσίμων σε 23% από

1-1-2001. Ο περιορισμός που προβλεπόταν από προηγούμενους νόμους σε ακίνητα

(και 60% σε χρεόγραφα) διατηρείται μέχρι τις 31-12-2004, για το ενεργητικό

όμως που έχει δημιουργηθεί μέχρι 31-12-1999. Αντίθετα, δεν ισχύει αυτός ο

περιορισμός για τα αποθεματικά που δημιουργούνται από την 1-1-2000.

Τελευταία Νέα