Αναζήτηση
Η αύξηση της ευτυχίας είναι μικρότερη από την αύξηση του πλούτου. Στην
πατρίδα μας και ο πλούτος μειώνεται οι πολιτιστικοί θησαυροί λεηλατούνται,
το ανθρώπινο δυναμικό απογοητεύεται, το φυσικό περιβάλλον υποβαθμίζεται…
Τα όνειρά μας είχαν πάντα σκηνικό τα ποτάμια μας, τις ακροθαλασσιές και τα
δασωμένα βουνά μας. Τα ψηλά βουνά του Ζ. Παπαντωνίου παραπέμπουν στα παιδικά
μας χρόνια, τα χρόνια των ονείρων… Τα τελευταία χρόνια και με κάποια έμφαση
το φετινό καλοκαίρι θρηνούμε τα δάση μας είτε από εγκληματικές ενέργειες είτε
από αναπόφευκτες φυσικές διεργασίες. Στη συμφορά αυτή πρέπει να προστεθούν τα
περιβαλλοντικά προβλήματα στον επίγειο και υπόγειο υδάτινο πλούτο μας από
έλλειψη λειτουργίας των θεσμών και στρατηγικό σχεδιασμό διαχείρισής των.
Είναι γεγονός ότι η προστασία του περιβάλλοντος είναι περισσότερο πολιτικό
παρά οικονομικό πρόβλημα. Η βελτίωση του περιβάλλοντος είναι στενά συνδεδεμένη
με τη λειτουργία της δημοκρατίας. Το κόστος για αντιμετώπιση των
περιβαλλοντικών προβλημάτων είναι σημαντικό και το όφελος θα γίνει αισθητό σε
χρόνο που ίσως να μην ταυτίζεται με την παραμονή στην εξουσία αυτών που θα
πάρουν τις σημαντικές αποφάσεις… Μόνο οι δημοκρατίες των ενημερωμένων και
ενεργών πολιτών είναι ικανές να αντιμετωπίσουν τόσο σοβαρά προβλήματα
αδιαφορώντας για τις προσωρινές εντυπώσεις και στοχεύοντας στην επένδυση για
τις μελλοντικές γενεές. Η χώρα μας, μια από τις πλέον δημοκρατικές χώρες του
πλανήτη μας, δεν επιτρέπεται να μην επιχειρεί τη δραστική αντιμετώπιση τόσο
σοβαρών θεμάτων που σχετίζονται με την επιβίωσή της. Στις σημερινές συνθήκες η
τεχνολογική πρόοδος μπορεί να βοηθήσει στην άμεση αποτελεσματικότητα των
πολιτικών αποφάσεων. Στην κατεύθυνση αυτή τα δίκτυα υψηλών ταχυτήτων
ασύρματα ή μη μπορούν να συμβάλουν τόσο στην έγκαιρη διάγνωση των κινδύνων
όσο και στην κινητοποίηση των μηχανισμών άμεσης επέμβασης. Για τον σκοπό αυτό
δημιουργείται ένα σύστημα παρακολούθησης των περιβαλλοντικών συνθηκών στις
επιλέξιμες περιοχές περιβαλλοντικού κινδύνου.
Το σύστημα αυτό θα ολοκληρώνει ένα δίκτυο από αισθητήρες (sensors). Οι
αισθητήρες αυτοί παρακολουθούν σε συνεχή βάση τη μεταβολή διαφόρων
περιβαλλοντικών παραμέτρων π.χ. θερμοκρασίας, υγρασίας, δείκτες ρύπανσης,
φωτιάς… και χρησιμοποιούν ασύρματες συνδέσεις προκειμένου να μεταδώσουν τα
συλλεγμένα δεδομένα σε κάποιο κεντρικό υπολογιστικό σύστημα (Γεωγραφικό
Πληροφοριακό Σύστημα Πραγματικού Χρόνου). Η επεξεργασία των στοιχείων οδηγεί
σε ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με οικολογικές επιβαρύνσεις. Σε κρίσιμες
καταστάσεις το κεντρικό σύστημα ενεργοποιεί αυτομάτως τούς μηχανισμούς
αντιμετώπισης κρίσιμων καταστάσεων, αποστέλλοντας μηνύματα συναγερμού στις
αρμόδιες υπηρεσίες (το σύστημα πρέπει να είναι διαθέσιμο στις αρμόδιες
υπηρεσίες με άμεσο ενδιαφέρον την προστασία και διατήρηση του περιβάλλοντος,
π.χ. πυροσβεστική υπηρεσία). Οι δυνατότητες των δικτύων αποτελούν ένα
συμπληρωματικό μηχανισμό που ενισχύει την ταχύτητα διάγνωσης των κινδύνων και
ελαχιστοποίησης των συνεπειών τους και ως ένα βαθμό μηχανισμό αποτροπής των
εγκληματιών ενεργειών κατά του κοινωνικού συνόλου.
Οι σημαντικοί, όμως, παράγοντες προστασίας του περιβάλλοντος είναι η
ενεργοποίηση του πολίτη και οι θεσμοί – υποδομές της πολιτείας. Η
ευαισθητοποίηση των νέων και οι κινήσεις οι σχετικές με το περιβάλλον, π.χ.
νόμος + φύση, η εισαγωγή της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στα σχολεία, κ.λπ.
αποδεικνύουν τα δημοκρατικά χαρακτηριστικά της κοινωνίας μας. Η επαγρύπνηση,
όμως, και οι μηχανισμοί – υποδομές της πολιτείας αποδείχτηκαν ανεπαρκείς. Η
ευθύνη ανήκει σε όλους μας και, φυσικά, πρώτα απ’ όλους την ευθύνη την έχουν η
πολιτική ηγεσία του τόπου (κυβέρνηση και αντιπολίτευση), η νομαρχιακή
αυτοδιοίκηση και οι νεοϊδρυμένοι δήμοι. Μια επίσκεψη στα ποτάμια μας και σε
όμορφες λαγκαδιές της υπαίθρου μπορεί να πείσει… διά του λόγου το αληθές…
Η ενεργοποίηση του νόμου, ο συνεχής περιβαλλοντολογικός έλεγχος, η ενημέρωση,
η προβολή και επιβράβευση μεμονωμένων και συλλογικών δράσεων προστασίας της
φύσης, ο έλεγχος της εισαγόμενης περιβαλλοντικής επιβάρυνσης, η ενεργοποίηση
των δυνατοτήτων των νέων τεχνολογιών και η δημιουργία δομών με το κατάλληλο
ανθρώπινο δυναμικό και υλικές υποδομές μπορούν να συμβάλουν στην αρμονική
συνύπαρξη του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον, στην προστασία της φύσης…
της φύσης της πατρίδας μας που μας δημιούργησε τη διάθεση να κάνουμε όνειρα.
Και είναι σημαντικό να κάνεις όνειρα… γιατί αν δεν κάνεις όνειρα, πώς
μπορούν τα όνειρά σου να βγουν αληθινά;
Ο καθηγητής Χρήστος Β. Μασσαλάς είναι πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
