|
Στρατηγικά όνειρα (από το βιβλίο του Αλεξάντρ Ντούγκιν «Βασικά στοιχεία της Γεωπολιτικής»)
|
Όταν ο σερ Χάλφορντ Μακκίντερ διατύπωνε στις αρχές του αιώνα την πρωτότυπη
γεωπολιτική του θεωρία, δεν μπορούσε ασφαλώς να φανταστεί πόσο δημοφιλής θα
ήταν εκατό σχεδόν χρόνια αργότερα η ιδέα του μεταξύ των πολιτικών ηγετών της Ρωσίας.
Κατά τον εκκεντρικό Βρετανό γεωγράφο, η γη θα είναι πάντοτε χωρισμένη σε δύο
ανταγωνιστικές σφαίρες: τη γη και τη θάλασσα.
Σε αυτό το μοντέλο, η περιοχή που κατέχει την παγκόσμια εξουσία είναι η καρδιά
της Ευρασίας: το έδαφος, δηλαδή, της πρώην ρωσικής αυτοκρατορίας. Όποιος
ελέγχει αυτή τη ζώνη θα κυριαρχεί σε ολόκληρη την Ευρασία, και κατά συνέπεια
στον κόσμο.
Με την πόλωση που έχει δημιουργήσει στη Ρωσία η οικονομική κρίση, και με το
ρεύμα του αντιαμερικανισμού που έχει προκαλέσει ο πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία, η
θεωρία αυτή ήλθε ξανά στην επιφάνεια. Στην ήπια μορφή του, γράφει στο
περιοδικό «Foreign Affairs» ο Βρετανός δημοσιογράφος Τσαρλς Κλόβερ, ο
ευρασιατισμός δίνει έμφαση στη μοναδικότητα της Ρωσίας και υποστηρίζει ότι ο
εκσυγχρονισμός της δεν ταυτίζεται με τον εκδυτικισμό της.
Στην πιο σκληροπυρηνική μορφή του, όμως, το κίνημα αυτό θεωρεί την καρδιά της
Ευρασίας ως το γεωγραφικό εφαλτήριο για μια παγκόσμια εκστρατεία εναντίον της Δύσης.
Οι θερμότεροι οπαδοί της γραμμής αυτής είναι οι Ρώσοι κομμουνιστές, ο ηγέτης
των οποίων Γκενάντι Ζιουγκάνωφ εξέδωσε πρόσφατα ένα γεωπολιτικό μανιφέστο με
τίτλο «Η Γεωγραφία της Νίκης». Στο βιβλίο αυτό, το οποίο αποτελεί κατά κάποιο
τρόπο συνέχεια του «Πέρα από τον Ορίζοντα» που κυκλοφόρησε το 1995, ο
Ζιουγκάνωφ συνδέει τον ταξικό αγώνα με την αντιπαράθεση Ανατολής – Δύσης και
υποστηρίζει ότι ο δυτικός πολιτισμός είναι ασυμβίβαστος προς τη Ρωσία. «Στο
τέλος του εικοστού αιώνα», γράφει, «καθίσταται όλο και πιο εμφανές ότι ο
ισλαμικός δρόμος αποτελεί την πραγματική εναλλακτική λύση προς την ηγεμονία
του δυτικού πολιτισμού. Ο φονταμενταλισμός συνιστά επιστροφή στις παμπάλαιες
εθνικές πνευματικές παραδόσεις και μπορεί να οδηγήσει σε πολύ θετικά αποτελέσματα».
Το ευρασιατικό δόγμα έχει ασπαστεί, όπως είναι φυσικό, ο ακροδεξιός Βλαντίμιρ
Ζιρινόφσκι αλλά σε ένα βαθμό και ο Ρώσος πρωθυπουργός Γεβγένι Πριμακώφ.
Το βιβλίο που έγραψε το 1983 με τίτλο «Η Ανατολή μετά την Κατάρρευση του
Αποικιοκρατικού Συστήματος» παρουσιάζει πολλά κοινά σημεία με το μανιφέστο του Ζιουγκάνωφ.
Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο Αλεξάντρ Ντούγκιν, σύμβουλο του κομμουνιστή
προέδρου της Δούμα, η πολιτική του Πριμακώφ είναι καθαρά ευρασιατική: αριστερή
οικονομική πολιτική στο εσωτερικό, προσανατολισμός προς την Ανατολή, ενίσχυση
της ενοποίησης της πρώην Σοβιετικής Ενωσης και παροχή βοήθειας προς τις
αραβικές χώρες και παραδοσιακούς φίλους όπως η Σερβία.
Αυτή η γραμμή, που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ο ρωσικός «Τρίτος Δρόμος»,
ίσως να αποτελέσει τη βάση της μελλοντικής εξωτερικής πολιτικής της χώρας.
