Αναζήτηση
Με τα Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης θα κάνει πρεμιέρα, τον Ιούνιο, το
Χρηματιστήριο Παραγώγων Προϊόντων. Ένα νέο είδος χρηματιστηριακής πρόβλεψης
μπαίνει στη ζωή των επενδυτών
|
|
Ενα στοίχημα του επενδυτή, για το αν θα ανέβουν ή θα πέσουν
τα επιτόκια, είναι το πρώτο παράγωγο προϊόν με το οποίο, ξεκινά η λειτουργία
του Χρηματιστήριου Παραγώγων.
Εκτός απροόπτου το Χρηματιστήριο Παραγώγων, θα κάνει… πρεμιέρα στις αρχές
Ιουνίου με Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης για το επιτόκιο Athibor. Θα
ακολουθήσει όπως φαίνεται το στοίχημα για την πορεία του δείκτη των μετοχών
FTSE/ASE 20.
Τα παράγωγα προκύπτουν από τα πρωτογενή προϊόντα. Πρωτογενή προϊόντα είναι,
για παράδειγμα, οι μετοχές και οι δείκτες των μετοχών, τα ομόλογα κ.λπ. Στα
πρωτογενή προϊόντα πωλείται ή αγοράζεται το προϊόν (η μετοχή, το ομόλογο
κ.λπ.). Στα παράγωγα, ο ένας επενδυτής συμφωνεί να αγοράσει ένα συμβόλαιο που
αφορά τον δείκτη για τις 20 μετοχές (που βρίσκεται τώρα π.χ. στις 1.000
μονάδες) και να πωλήσει πάλι το συμβόλαιο μέσα σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
Futures και options
Τα Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης (ΣΜΕ) ή futures υποχρεώνουν τον «αγοραστή»
να επιστρέψει τα παράγωγα στην ημερομηνία την οποία συμφώνησε και προβλέπεται
στο συμβόλαιο. Αντίθετα στα options (δικαιώματα) έχει το δικαίωμα,
προαιρετικά, να επιστρέψει τα παράγωγα και να πάρει την αξία τους εκείνη την
ημέρα ή να μην τα επιστρέψει. Στα Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης (ΣΜΕ), όταν
το παράγωγο είναι ο δείκτης FTSE/ASE 20, αφορά την πορεία ενός δείκτη, που
αντιπροσωπεύει αντίστοιχα την πορεία 20 μετοχών από εταιρείες εισηγμένες στο
Χρηματιστήριο Αθηνών. Έστω ότι ο δείκτης αυτός δείχνει 1.500 μονάδες. Κάθε
μονάδα του δείκτη, όπως εξηγούν στελέχη του Χρηματιστηρίου Παραγώγων, «θα
ισούται με 2.000 δρχ. Έτσι, κάθε διαφορά στον δείκτη θα κοστίζει 2.000 που θα
είναι το κέρδος ή η ζημία, επί του αντίστοιχου ποσού του συμβολαίου».
Όταν «ανοίγει θέση» σε ΣΜΕ για ένα ποσόν, ο επενδυτής (δηλαδή «αγοράζει»
συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για ένα ποσόν) δεν είναι υποχρεωμένος να
καταβάλει άμεσα το ποσόν. «Πρέπει όμως να έχει ανοίξει λογαριασμό σε Τράπεζα,
η οποία θα συνεργάζεται με την Εταιρεία Εκκαθάρισης Συναλλαγών επί των
Παραγώγων. Για να ξεκινήσει μία απλή συναλλαγή, πρέπει να καταβάλει ποσόν 20
εκατομμυρίων δρχ. Για να κάνει μία πράξη και κάθε φορά που θα «ανοίγει ή θα
κλείνει μία θέση», θα πρέπει να καταβάλει ένα ποσοστό της συναλλαγής που
αποτελεί το περιθώριο ασφαλείας. Στη συνέχεια θα καταβληθεί το ποσόν της διαφοράς».
Ένα παράδειγμα
Ένα παράδειγμα που δίνουν στελέχη του Χρηματιστηρίου Παραγώγων με Συμβόλαιο
Μελλοντικής Εκπλήρωσης στον δείκτη FTSE/ASE 20, είναι το εξής:
Την 1η Ιουλίου, οι διαχειριστές ενός Αμοιβαίου Κεφαλαίου περιμένουν να λάβουν
σε έναν ακριβώς μήνα 45 εκατομμύρια δρχ. Παράλληλα πιστεύουν ότι οι μετοχές
του δείκτη FTSE/ASE 20 θα σημειώσουν άνοδο. Ο δείκτης δείχνει για την ώρα
1.500 μονάδες. «Αγοράζουν» (ανοίγουν θέση) σε Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης
για αντίστοιχο ποσό στον δείκτη, αγοράζοντας 15 συμβόλαια, συνολικής αξίας 45
εκατομμυρίων δραχμές. Την 1η Αυγούστου, ο δείκτης έχει φθάσει από τις 1.500
στις 1.700 μονάδες και το Αμοιβαίο Κεφάλαιο έχει εισπράξει τα 45 εκατομμύρια
δρχ. Πουλάει λοιπόν τα Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης και «κλείνει τη θέση
του», με κέρδος 2.000 δρχ. για κάθε μονάδα του δείκτη, επί τις 200 μονάδες που
αυξήθηκε ο δείκτης επί 15 συμβόλαια. Το συνολικό κέρδος είναι 6 εκατομμύρια
δραχμές. Αν το παράγωγο είναι Συμβόλαιο Μελλοντικής Εκπλήρωσης πάνω στο
επιτόκιο Athibor, η λειτουργία του είναι πιο περίπλοκη. Το πιθανότερο είναι
κάθε συμβόλαιο να έχει αξία 100 δρχ. Οι επενδυτές εδώ θα στοιχηματίζουν πάνω
στο ύψος των επιτοκίων. Ανάλογα με την αύξηση ή τη μείωση των επιτοκίων
Athibor, ο ένας επενδυτής κερδίζει και ο άλλος χάνει.
Σαν τα ομόλογα
Εδώ τα ΣΜΕ, «λειτουργούν σαν τα ομόλογα», λένε στελέχη του Χρηματιστηρίου
Παραγώγων. Η αγορά ή καλύτερα το άνοιγμα θέσης ενός συμβολαίου ισοδυναμεί με
το να δανείζει κανείς χρήματα, όπως όταν δανείζει π.χ. το Δημόσιο αγοράζοντας
ένα ομόλογο. Αν τα επιτόκια πέσουν (και το επιτόκιο Athibor), ο αγοραστής
κερδίζει. Όπως όταν ανεβαίνει η τιμή των παλαιών ομολόγων που προσφέρουν
υψηλότερα επιτόκια.
Το επιτόκιο Athibor είναι το τριμηνιαίο επιτόκιο που κυμαίνεται με βάση το
τριμηνιαίο διατραπεζικό επιτόκιο προσφοράς, δηλαδή το επιτόκιο που προσφέρει
μία Τράπεζα σε μία άλλη όταν η δεύτερη θέλει να δανειστεί χρήματα. «Αν το
επιτόκιο είναι για παράδειγμα στο 11% και ανοίξω θέση (αγοράσω) για 100
εκατομμύρια δρχ.», λένε τα στελέχη του Χρηματιστηρίου Παραγώγων, «ισοδυναμεί
με κλείδωμα στο επιτόκιο κατάθεσης του ποσού αυτού, αφού προβλέπω ότι το
επιτόκιο αυτό είναι υψηλό, σε σχέση με τα επιτόκιο στη λήξη του συμβολαίου,
όταν θα πρέπει να εξοφλήσω». Αν ο επενδυτής ανοίξει θέση πώλησης (πουλήσει)
αυτό ισοδυναμεί με δάνειο που παίρνει για αντίστοιχο ποσό, επειδή πιστεύει ότι
τα επιτόκια θα ανεβούν και έτσι δανείζεται με φθηνό επιτόκιο κλειδώνοντάς το
στα ύψη αυτά για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
Η έναρξη του Χρηματιστηρίου Παραγώγων συνδέεται με την αποϋλοποίηση όλων των
μετοχών. Επειδή η αποϋλοποίηση θα ξεκινήσει πιλοτικά από το τέλος Μαρτίου και
θα ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος Ιουλίου, ενώ η λειτουργία των Παραγώγων
προγραμματίζεται για το τέλος της άνοιξης (Μάιο) ή πιθανότερα τον Ιούνιο η
εκκίνηση θα δοθεί μετά ΣΜΕ για το επιτόκιο Athibor.
Σε αυτή την αγορά θα συμμετέχουν σε πρώτη τουλάχιστον φάση, τράπεζες, θεσμικοί
επενδυτές και ενδεχομένως μεγάλοι ιδιώτες επενδυτές όπως επιχειρηματίες που
ασχολούνται με το εισαγωγικό ή εξαγωγικό εμπόριο. Αυτοί θα έχουν την ευκαιρία
«ανοίγοντας» και «κλείνοντας» θέσεις να καλύπτονται από ενδεχόμενες αλλαγές
στις ισοτιμίες των νομισμάτων
