«Οι ίσκιοι των καταραμένων»

Πριν από πέντε χρόνια, ένας μικρός εκδοτικός οίκος στη Θεσσαλονίκη, το Σαιξπηρικόν, κυκλοφόρησε ποιήματα και πεζά του Γκέοργκ Τρακλ (1887-1914) σε μια δίγλωσση έκδοση (γερμανικά – ελληνικά) και μετάφραση της Ιωάννας Αβραμίδου. Στην εκπνοή του 2014 το νήμα ξαναέπιασαν οι εκδόσεις Περισπωμένη, που έτσι κι αλλιώς διακρίνονται για έναν κατάλογο «ψαγμένης ευαισθησίας» (Ρίλκε, Νοβάλις, Αγγελος Σιλέσιος, Ιβ Μπονφουά, Λέοναρντ Κοέν). Τα «Ποιήματα» είναι μια επίσης δίγλωσση έκδοση, σε μετάφραση του πεπειραμένου Θανάση Λάμπρου (Ελληνογερμανικό Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης 2013 για τον «Αστρονόμο» του Ντουρς Γκρινμπάιν). Δεν είναι ίσως τυχαίο ότι οι «μικροί» της εκδοτικής παραγωγής ασχολούνται με τον «μικρό άγιο» της γερμανόφωνης ποίησης (τη μεταφραστική παρουσία του οποίου στην Ελλάδα συμπληρώνουν οι Νησίδες, ο Γαβριηλίδης και η Ερατώ, ενώ η αρχή έγινε το 1993 από το Ροδακιό).

Ο κόσμος του Τρακλ είναι ο κόσμος της ευρωπαϊκής παρακμής, της απόλυτης μοναξιάς λίγο πριν από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Είναι ένα σύμπαν της ματαίωσης φτιαγμένο με τα πιο ταπεινά υλικά του εξπρεσιονισμού. Ενα «πάρκο βουλιάζει στον θανατερό του ύπνο», «ένα θερισμένο χωράφι το χτυπά η μαύρη βροχή», «στο σκοτάδι τρέμει ο ξένος» «και οι ίσκιοι των καταραμένων βουλιάζουν». Εικόνες από έναν κόσμο που καταρρέει και προμηνύματα από έναν άλλο που καταφθάνει, αλλά διαφεύγει μονίμως από τον ποιητή.

Ο ποιητής –«αυστριακό Ρεμπό» τον έχουν χαρακτηρίσει –γεννήθηκε το 1887 στο Ζάλτσμπουργκ της Αυστρίας, όπου και πέρασε τα παιδικά του χρόνια. Πολύ νωρίς, το 1901, εμφανίζονται τα πρώτα σημάδια εθισμού στα «σκοτεινά δηλητήρια», όπως ο ίδιος ονομάζει τις τοξικές ουσίες. Μετά τη στρατιωτική του θητεία αποφασίζει να εργαστεί ως στρατιωτικός φαρμακοποιός στο νοσοκομείο του Ινσμπρουκ, ενώ το 1913 εκδίδονται τα «Ποιήματά» του από τον οίκο Wolff (Βολφ) της Λειψίας. Τον Αύγουστο του 1914 επιστρατεύεται και από τις 6 έως τις 11 Σεπτεμβρίου ζει από κοντά τη μάχη στο Γκρούντεκ, που σημαίνει την αρχή της ψυχικής του κατάρρευσης. «Η νύχτα αγκαλιάζει πολεμιστές ετοιμοθάνατους, τον άγριο θρήνο απ’ τα κομματιασμένα τους στόματα» γράφει στο «Grodek», το τελευταίο στη σειρά των «Ποιημάτων». Στις 2 Νοεμβρίου αποπειράται να αυτοκτονήσει παίρνοντας ισχυρή δόση κοκαΐνης. Πεθαίνει μία ημέρα αργότερα, σε ηλικία 27 ετών.