«Συντηρώ τα μηχανήματα του φάρου, ελέγχω τις λειτουργίες του, ειδοποιώ την υπηρεσία όταν υπάρχει κάποιο πρόβλημα. Ταυτόχρονα επιμελούμαι το κτίριο, το βάφω, το καθαρίζω. Η αλμύρα είναι ο χειρότερος εχθρός για ένα οίκημα και μάλιστα παλιό, όπως οι περισσότεροι φάροι».
O κ. Φάνης Πινάκης είναι φαροφύλακας στη Λήμνο, στην Πλάκα, «11 χιλιόμετρα απο την Ίμβρο», όπως λέει. «Όταν με ρωτάνε τι δουλειά κάνω και τους απαντώ φαροφύλακας, πολλοί με κοιτάνε παράξενα. Δεν πιστεύουν ότι υπάρχει ακόμα αυτό το επάγγελμα», υπογραμμίζει.

«Και όμως, υπάρχουν ακόμα φαροφύλακες. Θα έλεγα υπάρχει μια νέα γενιά φαροφυλάκων», αναφέρει ο πλοίαρχος Παναγιώτης Φανουράκης, υποδιοικητής της Υπηρεσίας Φάρων του Πολεμικού Ναυτικού που έχει την ευθύνη συντήρησης και λειτουργίας των φάρων. «Το 2001 έπαψαν να φωτίζουν οι τελευταίοι που λειτουργούσαν με αέριο ασετυλίνης και μαζί με αυτούς αποσύρθηκαν οι “παλαιοί φαροφύλακες”. Εκείνοι είχαν μεταξύ άλλων την αρμοδιότητα να “φορτώνουν” κάθε έξι ώρες τους φάρους προκειμένου να λειτουργούν. Ζούσαν απομονωμένοι σε μια βραχονησίδα, συνήθως για όλη τους της ζωή. Στις ημέρες μας οι ηλεκτρικοί και ηλιακοί φάροι που υπάρχουν έχουν άλλες ανάγκες. Είναι λίγοι πλέον οι φαροφύλακες που μένουν μόνιμα στους φάρους, μόλις οκτώ, και αυτοί υπό συνθήκες πολύ καλές, με τηλεόραση, κινητά τηλέφωνα. Οι υπόλοιποι φαροφύλακες- απο τους 72 συνολικά που υπάρχουν- πηγαίνουν καθημερινά στους φάρους για κάποιες ώρες», συμπληρώνει.

«Για να κάνεις αυτή τη δουλειά πρέπει να έχεις μεράκι, να αγαπάς τη θάλασσα και κυρίως τον εαυτό σου, γιατί περνάς πολλές ώρες μαζί του» επισημαίνει ο κ. Πινάκης. «Εγώ είμαι 31 ετών και δουλεύω ως φαροφύλακας από το 2003». Με δεδομένο ότι υπηρετεί σε μια περιοχή κοντά στα σύνορα, έχει να θυμηθεί πολλές ιστορίες με τουρκικές ακταιωρούς. «Υπάρχουν περίοδοι που βλέπω τους Τούρκους λιμενικούς κάθε μέρα. Έχουμε καλές και ανθρώπινες σχέσεις» λέει, ενώ συμπληρώνει ότι δεν φοβάται τίποτα. «Μια από τις χειρότερες στιγμές που έχω περάσει ήταν όταν είχαν επιχειρήσει να αποβιβαστούν στο νησί λαθρομετανάστες. Τους έβλεπα να πλησιάζουν από μακριά, στο σκοτάδι, μέσα σε μια φουσκωτή βάρκα. Δεν ήξερα πώς να αντιδράσω. Ειδοποίησα το Λιμενικό και ανέλαβαν αυτοί» λέει. Ο Φάνης είναι παντρεμένος και με τη σύζυγό του έχουν ήδη ένα μωρό και περιμένουν δεύτερο. «Η οικογένειά μου δεν μένει μαζί μου στον φάρο. Εγώ φεύγω μία ή δύο φορές την εβδομάδα και πηγαίνω στην πρωτεύουσα του νησιού και τους βλέπω» συμπληρώνει.

Στην Εύβοια. Διαφορετική είναι η περίπτωση του φαροφύλακα Δημήτρη Καραγιάννη. Υπηρετεί στη Κακή Κεφαλή Χαλκίδας, στην Εύβοια, και μαζί του στον φάρο μένουν η γυναίκα του Ελένη και η 12χρονη κόρη τους Σωτηρία. «Είναι το σπίτι μας. Το αγαπάμε και το φροντίζουμε όλοι. Ειδικά η κόρη μου που μεγάλωσε στον φάρο μού έχει πει ότι δεν θα μπορούσε να ζήσει αλλού. Πηγαίνει καθημερινά σχολείο στη Χαλκίδα και επιστρέφει το μεσημέρι». Ο φάρος όπου μένει ο κ. Καραγιάννης, εσωτερικά δεν διαφέρει από τους περισσότερους φάρους που υπάρχουν στην Ελλάδα. «Είναι ένα παλιό πέτρινο κτίριο- κάστρο που χτίστηκε το 1870. Διαθέτει τέσσερα μικρά δωμάτια, τουαλέτα και κουζίνα. Φυσικά υπάρχει και μια κυκλική σκάλα που οδηγεί στον μηχανισμό» συμπληρώνει.

Η αμοιβή ενός πρωτοδιοριζόμενου φαροφύλακα είναι, μαζί με τα επιδόματα, περίπου 900 ευρώ τον μήνα. Σήμερα λειτουργούν 1.091 φάροι με ηλιακή ενέργεια και άλλοι 340 με ηλεκτρική. «Εκτός από τους φαροφύλακες, σημαντικό ρόλο στη λειτουργία ενός φάρου παίζουν και οι τεχνίτες φάρων», λέει ένας από αυτούς, ο Χρήστος Τσακίρογλου. Όπως σημειώνει, οι ηλιακοί φάροι αντεκατέστησαν αυτούς που λειτουργούσαν με ασετυλίνη.

«Η ηλιακή ακτινοβολία συλλέγεται από τις ηλιακές γεννήτριες και αποθηκεύεται στους συσσωρευτές. Ακόμα και αν ο ήλιος “κρυφτεί” για ένα δεκαπενθήμερο, ο φάρος θα λειτουργεί κανονικά».

Από το 1829


O πρώτος ελληνικός φάρος άναψε το 1829 στην άκρη του λιμανιού της Αίγινας και μάλιστα την ημέρα που ο Καποδίστριας ανακήρυξε την Αίγινα πρωτεύουσα του νεοσύστατου κράτους. Ο δεύτερος άναψε το 1831 στις Σπέτσες. Σήμερα υπάρχουν 1.431. Μάλιστα κάποιοι από αυτούς λειτουργούν και ως μικροί ξενώνες. Σε αυτούς φιλοξενούνται κατά καιρούς αξιωματικοί του Λιμενικού για λίγες ημέρες. Τα δύο τελευταία χρόνια σε φάρους στη Σαντορίνη και τη Ζάκυνθο φιλοξενήθηκε έπειτα από δικό του αίτημα ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων της Γαλλίας, ο οποίος συχνά έκανε λόγο για αυτή τη μοναδική εμπειρία.

Το υπουργείο Εθνικής Άμυνας εξασφάλισε πρόσφατα ευρωπαϊκά κονδύλια από το Δ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης ώστε να ανακατασκευαστούν πολλοί φάροι.