Πολλοί φοβούνται το μέλλον επειδή δεν έχουμε καλούς ηγέτες. Ανησυχούν διότι αρχηγοί μοχθηροί, αλλοπρόσαλλοι, πολιτικοί νάνοι, εξουσιομανείς ή θρησκευτικοί ζηλωτές οδηγούν τον κόσμο σε επικίνδυνα μονοπάτια. Πιστεύουν πως οι παγκόσμιες εξελίξεις ορίζονται κυρίως από καλές ή κακές προθέσεις και παραξενιές των ηγετών.
Την πορεία της εποχής μας, όμως, καθορίζει προπάντων η επιστημονική γνώση. Μαμή της Ιστορίας δεν είναι η βία, αλλά η τεχνολογία. Ακόμα και το απίθανο ενδεχόμενο ξαφνικής καταστροφής του πολιτισμού από παγκόσμιο πόλεμο δεν θα ήταν δυνατό αν δεν υπήρχε σήμερα στη διάθεση 9 κρατών η επικίνδυνη πυρηνική τεχνολογία.
Η βιομηχανική επανάσταση είναι πλέον συνεχής. Πριν αναγνωριστεί η 4η, εμφανίζεται η 5η. Η πρόοδος αναδύεται στην ευρεία Δύση αλλά και σε αναπτυσσόμενες χώρες, όπως Κίνα και Ινδία. Πρωταγωνιστής, οι ψηφιακές τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης, ρομποτικής, Διαδικτύου, κυβερνοασφάλειας, υπολογιστικού νέφους κ.ά. Κβαντικός και βιολογικός λογισμός, οι τελευταίες λέξεις της υπολογιστικής τεχνολογίας για πολύπλοκα προβλήματα, θα ωθήσουν εφαρμογές και επιστημονικούς κλάδους. Πέρυσι παρουσιάστηκε κβαντικός επεξεργαστής που μέσα σε 5 λεπτά κάνει υπολογισμό για τον οποίο συμβατικοί υπολογιστές θα χρειάζονταν ένα τρισεκατομμύριο τρισεκατομμύρια χρόνια. Μολονότι μένει ακόμα πολλή δουλειά υψηλού επιστημονικού επιπέδου, πιθανώς θα αποδώσει μέσα στην επόμενη δεκαετία.
Η διασύνδεση ανθρώπου και μηχανής, με αλληλεπίδραση ηλεκτρονικών μέσων και χρηστών, είναι από τα σημαντικότερα πεδία της σύγχρονης πληροφορικής. Η εποχή της επικοινωνίας ανθρώπων με σκεπτόμενες μηχανές έρχεται σύντομα. Πιθανώς θα ενοποιηθούν σταδιακά διαφορετικές δεξιότητες τεχνητής νοημοσύνης, ώστε να κάνει πολλά από αυτά που κάνουν οι άνθρωποι. Επίσης, μελλοντικά θα μπορεί να συνδέεται ο ανθρώπινος εγκέφαλος με υπολογιστικά νέφη, πιθανώς μέσω νανο-ρομπότ. Αποτέλεσμα, η διεύρυνση της σκέψης, με απροσδιόριστες μακροπρόθεσμες συνέπειες για την ανθρωπότητα. Στα πεδία αυτά, πέρα από την πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ, ειδικευμένες σπουδές στην Κίνα απευθύνονται σε πάνω από 200.000 φοιτητές.
Οι προοπτικές της βιοτεχνολογίας δεν είναι λιγότερο εντυπωσιακές. Οι βιοτεχνολογικές καινοτομίες καλούνται να αντιμετωπίσουν νέους κινδύνους για φυτά, ζώα και ανθρώπους, αφού ο πολλαπλασιασμός των μεταφορών φέρνει νέες μεταδοτικές ασθένειες και παγκόσμιες επιδημίες. Η φαρμακολογία εξελίσσεται ταχύτατα. Εφευρίσκονται νέα φάρμακα και προϊόντα, όπως εμβόλια που βασίζονται σε τεχνικές mRNA. Εργαστηριακές μέθοδοι ανασυνδυάζουν βιολογικά μόρια για να τροποποιήσουν φυτά, ζώα ή μικροοργανισμούς. Εχουν δημιουργηθεί τροποποιημένα βακτήρια που συνθέτουν χρήσιμες ουσίες. Μπορούν να παραχθούν νέα είδη τροφών, να αντιμετωπιστούν ασθένειες και να θεραπευθούν κληρονομικές παθήσεις νέων ή αγέννητων παιδιών. Φυτά πιο φιλοπεριβαλλοντικά θα δεσμεύουν άζωτο από την ατμόσφαιρα, θα καταπολεμούν παράσιτα, θα αμύνονται έναντι επιβλαβών εντόμων ή θα βελτιώνουν διατροφικές δυνατότητες.
Νέα υλικά, ανθεκτικότερα, ελαφρότερα, πιο λειτουργικά, που ξεπερνούν τα υπάρχοντα σε εξειδικευμένες ιδιότητες, δίνουν δυνατότητες να σχεδιαστούν καινοτόμα προϊόντα. Οι εφαρμογές της νανοτεχνολογίας μοιάζουν ατελείωτες και γίνονται σημαντικές για βιομηχανικούς τομείς πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών, τροφίμων, ενέργειας, φαρμακευτικής και ιατρικής. Αντίστοιχη ραγδαία πρόοδος αναμένεται σε αποθήκευση ενέργειας, πράσινη μετάβαση, διαστημικές εφαρμογές κ.ά.
Το επερχόμενο μέλλον τρομάζει, προκαλεί αντιδράσεις, με αισθήματα τεχνοφοβίας και ανορθολογικές τάσεις λουδισμού. Πάντως, δεν θα καθοριστεί ούτε από τη μοίρα ούτε από υπερφυσικές δυνάμεις. Το διαμορφώνει η προσήλωση του κοινού ανθρώπου στην έξυπνη συσκευή του.
