Το νέο κληρονομικό δίκαιο που παρουσιάστηκε την προηγούμενη εβδομάδα από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης, όπως επισημάνθηκε σε όλους τους τόνους, εκτός από τις αλλαγές που αφορούν τη μοιρασιά της περιουσίας για μια οικογένεια, φέρνει ριζικές αλλαγές και στον τρόπο με τον οποίο μεταβιβάζονται επιχειρήσεις, θέτοντας ισχυρό ανάχωμα για τον κατακερματισμό τους όπως και για την ενδεχόμενη απομείωση ή και την απαξίωσή τους.
Δεν είναι τυχαίο πως τόσο ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης, όσο και αρμόδιος υφυπουργός Ιωάννης Μπούγας, έκαναν ιδιαίτερη αναφορά στο αποτύπωμα του νομοσχεδίου και στον κρίσιμο ρόλο που θα διαδραματίζει στις επιχειρήσεις και την οικονομική ανάπτυξη της χώρας.
Ακόμα και ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην πρόσφατη απολογιστική εκδήλωση του υπουργείου Δικαιοσύνης επεσήμανε πως και ο ίδιος αιφνιδιάστηκε από το έντονο ενδιαφέρον του κόσμου για τις αλλαγές στο κληρονομικό δίκαιο.
Αναφερόμενος στη συγκεκριμένη πτυχή του νομοσχεδίου, που σύντομα θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση, ο πρόεδρος της Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής, ομότιμος και επίτιμος καθηγητής του ΕΚΠΑ, ακαδημαϊκός Απόστολος Γεωργιάδης, στάθηκε ιδιαίτερα στην απαξίωση ακινήτων μεγάλης αξίας και την καταστροφή οικογενειακών επιχειρήσεων λόγω ατελέσφορων ρυθμίσεων του κληρονομικού δικαίου. Ξεχωριστό κεφάλαιο μάλιστα αποτέλεσε το ζήτημα της μεταλλαγής των κόκκινων τραπεζικών δανείων και των υπερχρεωμένων νοικοκυριών σε κατάχρεες κληρονομιές, από τις οποίες οι κληρονόμοι προσπαθούν να απαλλαγούν με διάφορους τρόπους.
Λύση λοιπόν σε όλα αυτά τα ζητήματα δίνει το νέο κληρονομικό δίκαιο που ξαναγράφτηκε επί της ουσίας από την υψηλού κύρους επιτροπή έπειτα από ογδόντα χρόνια.
Ένα παράδειγμα αρκεί για να αντιληφθεί κανείς τη σημασία και τον αντίκτυπο των νέων διατάξεων. Τη σκηνή με τον πατέρα, ο οποίος κάθεται γύρω από το ίδιο τραπέζι και κανονίζει όσο είναι ακόμα εν ζωή τον τρόπο διανομής της περιουσίας του, εν προκειμένω μιας οικογενειακής επιχείρησης, μέχρι τώρα μόνο σε κινηματογραφικές ταινίες θα μπορούσε κανείς να τη δει στην Ελλάδα.
Με την εισαγωγή όμως του νέου θεσμού των κληρονομικών συμβάσεων για πρώτη φορά και στη χώρα μας η σκηνή αυτή σύντομα εντάσσεται στην πραγματικότητα. Έτσι, θα μπορεί για παράδειγμα ο ιδιοκτήτης μιας ξενοδοχειακής επιχείρησης που έχει δύο παιδιά να συμφωνήσει με τους κληρονόμους του ότι η επιχείρηση θα περάσει μετά τον θάνατό του στο ένα παιδί του, που επιθυμεί να ασχοληθεί με τη συνέχισή της και δείχνει από τώρα ενδιαφέρον αναλαμβάνοντας τη δέσμευση να επενδύσει σε χρόνο και σε σπουδές με την προσδοκία ότι θα αναλάβει τα ηνία της επιχείρησης. Σε ό,τι αφορά το δεύτερο παιδί, που δεν επιθυμεί να ασχοληθεί με τη συγκεκριμένη οικογενειακή επιχείρηση και έχει άλλα επαγγελματικά σχέδια για το μέλλον του, μπορεί να παραιτηθεί από την κληρονομιά έναντι ανταλλάγματος.
Και επειδή οι συμβάσεις αυτές δεν έχουν λειτουργήσει ξανά στο πλαίσιο της ελληνικής πραγματικότητας, η όλη διαδικασία για λόγους ασφαλείας θα γίνεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο παρουσία όλων των συμβαλλομένων μερών που συμφωνούν για τον τρόπο που θα μοιραστεί η περιουσία.
Ξεμπλοκάρισμα
Ο κληρονομούμενος μπορεί να ανακαλέσει τη διάταξη της κληρονομικής σύμβασης αιτία θανάτου, αν το τιμώμενο πρόσωπο περιπέσει σε κάποιο βαρύ παράπτωμα, όπως επίσης σαφώς προβλέπεται στο νέο κεφάλαιο του κληρονομικού δικαίου.
Σε κάθε περίπτωση, όπως επισημαίνεται από πρόσωπα που έχουν βαθιά γνώση των προωθούμενων διατάξεων, αυτές θα αποτελέσουν το αναγκαίο εργαλείο για να μπορέσουν να ξεμπλοκάρουν περιουσίες που για χρόνια παραμένουν προβληματικές, επιτρέποντας σε κληρονόμους και επιχειρηματίες να κινηθούν με ασφάλεια και προοπτική.
