Η 26η Ιουλίου του 2012 έμεινε στην ιστορία για την ιστορική φράση ενός από τους μεγαλύτερους πρωταγωνιστές της ευρωπαϊκής οικονομικής ζωής των τελευταίων δεκαετιών. «Whatever it takes» βροντοφώναξε από το Λονδίνο ο φρέσκος, μόλις λίγων μηνών, διοικητής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι, εννοώντας πως θα έκανε οτιδήποτε χρειαζόταν για να προστατεύσει το ευρώ από τους κερδοσκόπους. Η ΕΚΤ γινόταν έτσι «δανειστής εσχάτης ανάγκης» προκειμένου να αποτρέψει τον αποκλεισμό της κλυδωνιζόμενης ιταλικής οικονομίας από τις διεθνείς χρηματαγορές. Η δέσμευση ήταν σαφής, ήταν ισχυρή και αποδείχθηκε επαρκής για να γλιτώσει η Ιταλία, και η Ευρώπη, από τα χειρότερα.
Σχεδόν δεκατριάμισι χρόνια μετά, η σημερινή διοικήτρια της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ αρνήθηκε να κάνει το ίδιο για να βοηθήσει μια χώρα που δεν κινδυνεύει μόνο με οικονομική κατάρρευση, αλλά και με το τέλος της ανεξαρτησίας της. Οπως αποκάλυψαν χθες οι Financial Times, η Κομισιόν ζήτησε από την ΕΚΤ να λειτουργήσει ως δανειστής εσχάτης ανάγκης της Euroclear Bank, του βελγικού αποθετήριου τίτλων όπου είναι δεσμευμένα τα περιουσιακά στοιχεία της ρωσικής κεντρικής τράπεζας. Με τον τρόπο αυτό, θα εξουδετερωνόταν ο κίνδυνος να δεχθούν πίεση οι αγορές σε περίπτωση ειρηνευτικής συμφωνίας, θα κάμπτονταν οι αντιρρήσεις του Βελγίου και θα προχωρούσε επιτέλους η χρησιμοποίηση των κεφαλαίων αυτών για τη χορήγηση στην Ουκρανία δανείου 140 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Αλλά η ΕΚΤ είπε ΟΧΙ, με το επιχείρημα ότι η πρόταση της Κομισιόν ισοδυναμεί με ευθεία χρηματοδότηση των κυβερνήσεων. Αφού εγκαταλείφθηκε έτσι από τις Ηνωμένες Πολιτείες του Τραμπ, ο οποίος συντάχθηκε πλήρως με τον Πούτιν, η Ουκρανία εγκαταλείπεται τώρα και από την Ευρώπη. Η Κομισιόν φέρεται τώρα να επεξεργάζεται εναλλακτικές λύσεις, αν σκεφθεί όμως κανείς ότι χρειάστηκαν τρία χρόνια για να παρουσιάσει την τελευταία της πρόταση μπορεί βασίμως να συμπεράνει πως όταν καρποφορήσει η επόμενη ίσως να μην υπάρχει πλέον Ουκρανία.
Είναι σωστή η σύγκριση μιας χώρας-μέλους της ΕΕ, της Ιταλίας, με μια χώρα όπου αποκαλύφθηκε πρόσφατα ένα τεράστιο σκάνδαλο διαφθοράς, την Ουκρανία; Πρώτα απ’ όλα, η ίδια η αποκάλυψη έδειξε ότι στη χώρα αυτή, χάρις στην κοινωνία των πολιτών, οι θεσμοί λειτουργούν, κάτι που φυσικά δεν συμβαίνει στη Ρωσία. To βασικό κοινό σημείο όμως των δύο περιπτώσεων είναι ο μη τοπικός τους χαρακτήρας. Αν έπεφτε η Ιταλία, θα βυθιζόταν σε κρίση, πιθανότατα μοιραία, όλη η Ευρώπη. Αν πέσει η Ουκρανία, θα πληγωθεί, ενδεχομένως θανάσιμα, όλη η Ευρώπη. Το επισήμανε πρόσφατα, μιλώντας στη Repubblica για την επιτακτική ανάγκη να εγκριθεί το δάνειο, και ο πρώην πρωθυπουργός της Σουηδίας Καρλ Μπιλντ.
Αλλά οι Βρυξέλλες άργησαν να το καταλάβουν. Και η Λαγκάρντ δεν το έχει καταλάβει ακόμη. Εκατόν έντεκα χρόνια μετά την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι Ευρωπαίοι για άλλη μια φορά υπνοβατούν.
