Ακόμη και στη βελτιωμένη (;) έκδοσή του, αυτή των 19 αντί των 28 σημείων που παρουσίασαν αρχικώς οι Αμερικανοί, το σχέδιο τερματισμού του πολέμου στην Ουκρανία είναι εξαιρετικά προβληματικό. Μπορεί ο Ζελένσκι να υποχρεωθεί να το δεχθεί όταν επισκεφθεί τον Λευκό Οίκο, μπορεί ακόμη να μη συνεχίσει να ηγείται της χώρας του σε κάποιο διάστημα από τώρα, αλλά το πώς θα τελειώσει αυτός ο πόλεμος δεν αφορά μόνο την Ουκρανία. Αφορά την ευρωπαϊκή ήπειρο, το μέλλον και την ασφάλειά της.
Για όλους όσοι αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό αυτό το επιχείρημα, ας παραθέσουμε κάποια δεδομένα:
Εάν η Ρωσία δικαιωθεί για την εισβολή στην Ουκρανία, δικαιώνεται κάθε εισβολέας που θα αποπειραθεί να κάνει το ίδιο τα επόμενα χρόνια. Και φυσικά επιτιθέμενη μπορεί να συνεχίσει να είναι η ίδια η Ρωσία από τη στιγμή που οι πράξεις της παραμείνουν ατιμώρητες.
Τινάζεται στον αέρα η ευρωπαϊκή μεταπολεμική τάξη πραγμάτων που βασίστηκε στο απαραβίαστο των συνόρων. Η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, να θυμίσουμε, δεν επέφερε αλλαγή συνόρων. Ούτε η τουρκική εισβολή στην Κύπρο.
Τινάζεται στον αέρα ο Καταστατικός Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών που καθιερώνει την αρχή της μη χρήσης βίας στις διεθνείς σχέσεις, κυρίως μέσω του Αρθρου 2, το οποίο επιβάλλει στα κράτη μέλη να επιλύουν τις διαφορές τους με ειρηνικά μέσα και να απέχουν από την απειλή ή χρήση βίας.
Και αν αυτά δεν είναι αρκετά για να πείσουν όλους όσοι έχουν «κουραστεί» να παρακολουθούν από τις οθόνες έναν πόλεμο που οι Ουκρανοί διεξάγουν με ηρωισμό σχεδόν τέσσερα χρόνια προς χάριν των ευρωπαϊκών αξιών, ας αναλογισθούμε ποια θα είναι η συμπεριφορά της Ρωσίας εάν εξέλθει δικαιωμένη από τη σύγκρουση αυτή. Θα είναι η συμπεριφορά της μεγαλύτερης χώρας της Ευρασίας, μιας χώρας που ιστορικά είχε ρόλο στα ευρωπαϊκά πράγματα, και που θα θεωρήσει αυτονόητο δικαίωμά της να αποκτήσει και πάλι «droit de regard» (δικαίωμα ελέγχου) στην ευρωπαϊκή άμυνα και ασφάλεια.
Και αυτό θα συμβεί ταυτόχρονα με την αποχώρηση των Αμερικανών από την Ευρώπη, όπως προβλέπεται την επόμενη δεκαετία. Η σημερινή ηγεσία των ΗΠΑ δεν ενδιαφέρεται αν η Ρωσία αποκτήσει βαρύνοντα ρόλο στη Γηραιά Ηπειρο αν εκείνη έχει μαζί της μια σχέση βασιζόμενη στην ισχύ. Δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται ούτε για το ενδεχόμενο να αναζητήσει η ΕΕ στενότερη συνεργασία με την Κίνα ως αντίβαρο, αν και αν αυτό συνέβαινε θα προκαλούσε σίγουρα σκληρή αμερικανική αντίδραση.
Θα δώσουν λοιπόν τα κράτη-μέλη της ΕΕ τα κλειδιά της προστασίας τους στη Μόσχα; Θα συμβεί τον 21ο αιώνα αυτό που δεν συνέβη στα μέσα του 20ου όταν οι δυτικές δυνάμεις για να διασφαλίσουν τη Δυτική Ευρώπη παραχώρησαν στον Στάλιν την Ανατολική; Ας ελπίσουμε ότι η σημερινή ευρωπαϊκή ηγεσία – τουλάχιστον οι τρεις μεγάλοι, Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία – δεν θα επιτρέψει να συμβεί.
Αλλά για να μη συμβεί, η Ουκρανία θα πρέπει να γίνει μέλος της ΕΕ, θα πρέπει να περιλαμβάνεται ως όρος στην ειρηνευτική συμφωνία. Μόνον έτσι, η Ευρωπαϊκή Ενωση θα μπορέσει να προστατεύσει, ειρηνικά και αποτρεπτικά, τα εξωτερικά σύνορά της. Και μόνον έτσι θα μπορέσει η Ουκρανία να ζήσει με το τραύμα της απώλειας εδαφών η κατοχή των οποίων δεν θα έχει αναγνωρισθεί από την ΕΕ.
