Με σοκάρει ο χρόνος που σηματοδοτεί η αυριανή επέτειος. Τριάντα έξι χρόνια συμπληρώνονται από την ημέρα που έπεσε το Τείχος του Βερολίνου, από την ημέρα – σύμβολο ως προς την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, την ημέρα που, για άλλη μία φορά μέσα στον 21ο αιώνα, άλλαξε ο κόσμος. Τι σημαίνει αυτό; Πρώτα απ’ όλα ότι η γενιά Υ, η γενιά των Millenials, άνθρωποι που σήμερα είναι γύρω στα σαράντα τους, δεν έχουν προσωπικές μνήμες από την εποχή που η Γερμανία και η Ευρώπη ολόκληρη ήταν χωρισμένη στα δύο. Η επόμενη γενιά, η Ζ, αμφιβάλλω αν ξέρει τι ακριβώς ήταν το Τείχος του Βερολίνου. Οσο για την επόμενη, την Alpha, έχω την εντύπωση ότι δύσκολα καταλαβαίνει τη διαφορά ανάμεσα στον «τοίχο» και το «τείχος». Δεν μέμφομαι τους νεότερους. «Η ζωή αλλάζει χωρίς να κοιτάζει τη μελαγχολία αυτών που η Ιστορία έβγαλε βρώμα ότι ξοφλήσανε» (για να ενώσω την ποίηση του Σαββόπουλου με αυτήν του Τριπολίτη). Ενώ ήδη μετράει εννέα χρόνια περισσότερα το Βερολίνο χωρίς τείχος (1989 – 2025) απ’ όσα το Βερολίνο με τείχος (1961 – 1988).
Είμαστε κι εμείς όμως. Οι χιλιοτραγουδισμένοι (με την κακή έννοια) boomers. Που, ως παιδιά, διαβάζαμε στις εφημερίδες ιστορίες «απόδρασης στη Δύση». Που, μεγαλώνοντας, επισκεφθήκαμε το Βερολίνο, επί Τείχους ακόμη, πληρώσαμε μικρότερο εισιτήριο στο Charliepoint διότι ερχόμασταν από την Ελλάδα που συνόρευε με χώρες σοβιετικής επιρροής και περιπλανηθήκαμε σιωπηροί στις γειτονιές όπου ξετυλίγονταν «οι ζωές των άλλων». Και που είδαμε μπροστά στα μάτια μας, σε ζωντανή μετάδοση, να καταρρέει η μεγαλύτερη ουτοπία, που και αυταπάτη τη λες, του 20ου αιώνα.
Τριάντα έξι χρόνια μετά, κάποιοι δεν το έχουν συνειδητοποιήσει ακόμη, έστω και αν γεννήθηκαν μετά το 1989. Δένουν εαυτούς στο σφυροδρέπανο, όπως δέθηκε ο Οδυσσέας στο κατάρτι του πλοίου του για να μην παρασυρθεί από το τραγούδι των σειρήνων. Κι αυτό διότι δεν έχουν βρει ένα νέο σχήμα για να στεγάσουν αυτό που παλιά έλεγαν «επανάσταση» και «προοδευτισμό». Οπως ο νέος δήμαρχος της Νέας Υόρκης Ζοράν Μαμντάνι (γεννημένος δύο χρόνια μετά την πτώση του Τείχους), στο εξώφυλλο της New York Post, όπου κραδαίνει, σε πειραγμένη φωτογραφία, ένα σφυροδρέπανο πιο μεγάλο από το κεφάλι του. Τι σημαίνει αυτό; Οτι ο υπαρκτός σοσιαλισμός επιστρέφει μέσω Νέας Υόρκης;
Οχι βέβαια. Απλά οι Αμερικανοί (του Μαμντάνι συμπεριλαμβανομένου) που ξέρουν πολύ καλά από μάρκετινγκ, γνωρίζουν την αξία που έχει το σωστό, το αναγνωρίσιμο εμπορικό σήμα. Και αυτό ακριβώς είναι σήμερα το σφυροδρέπανο. Ενα δυνατό trade mark. Που «πουλάει» όνειρο και ελπίδα σε έναν κόσμο που έχει μάθει πια να συνεννοείται με emoticons. Τριάντα έξι χρόνια ύστερα από εκείνη την ημέρα του Νοεμβρίου, είναι πλέον ένα γκάτζετ που υπενθυμίζει ότι η παγκόσμια συνείδηση έχει πάντα ανάγκη από ένα προτελαριάτο. Κάποτε ήταν «της γης οι κολασμένοι», σήμερα είναι οι μουσουλμάνοι. Αλλά, όπως και να το κάνουμε, το σφυροδρέπανο είναι πιο δυνατό από την παλαιστινιακή σημαία.
