Καθώς ανέβαινε τα σκαλοπάτια προς την κορυφή της πυραμίδας εξουσίας στην Κίνα, ο Σι Τζινπίνγκ φέρεται ότι είχε στο γραφείο του ένα ποίημα, το οποίο, σύμφωνα με το εξαιρετικά ενδιαφέρον ρεπορτάζ των «New York Times», μπορεί να φανεί πολύ χρήσιμο σε όσους προσπαθούν να ερμηνεύσουν τη σκληρή γραμμή που ακολουθεί σήμερα έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ντόναλντ Τραμπ.
Πρόκειται για μια «πατριωτική ωδή στην ιερότητα του εθνικού συμφέροντος», με συγγραφέα τον Λιν Ζεσού – αυτοκρατορικό επίτροπο από την επαρχία Φουτζιάν (όπου θήτευσε και ο νυν πρόεδρος), ο οποίος είχε την ευθύνη για το εξωτερικό εμπόριο της Κίνας στις αρχές του 19ου αιώνα.
Όπως σημειώνει το ίδιο ρεπορτάζ, ο Ζεσού παρουσιάζεται σήμερα ως ήρωας, τόσο στα βιβλία της Ιστορίας όσο και στις ομιλίες του Σι, εξαιτίας της στάσης του έναντι της τότε παγκόσμιας υπερδύναμης, του Ηνωμένου Βασιλείου, στο μέτωπο του εμπορίου.
Παρά δε το γεγονός ότι η προσπάθειά του να σταματήσει το λαθρεμπόριο οπίου κατέληξε σε καταστροφή για την Κίνα – στους περίφημους Πολέμους του Οπίου – και σήμανε την απώλεια του Χονγκ Κονγκ και την έναρξη του «αιώνα της ταπείνωσης» για τους κατοίκους και την ηγεσία της, η εμπειρία εκείνη φάνηκε εξαιρετικά χρήσιμη στον σημερινό «ηγεμόνα» της χώρας.
Η εξήγηση είναι σχετικά απλή. Μελετώντας την Ιστορία εκείνης της περιόδου, ο Σι γνώριζε εξαρχής – από τη στιγμή που βρέθηκε στο τιμόνι το 2012 – τι έπρεπε να αποφύγει στην προσπάθειά του να θέσει οριστικά τέλος σε αυτή την οδυνηρή περίοδο. Κι αυτό διότι, με βάση τουλάχιστον το ρεπορτάζ των «New York Times», «το ποίημα του Λιν ενέχει ένα διπλό μήνυμα: Η Κίνα δεν πρέπει ποτέ να υποκύψει στις έξωθεν πιέσεις, ταυτόχρονα όμως δεν πρέπει ποτέ ξανά να βρεθεί να διαπραγματεύεται από θέση αδυναμίας».
Η συνάντηση στη Νότια Κορέα
Αυτό το «δόγμα» φαίνεται πως θα κυριαρχήσει και θα επιβεβαιωθεί και κατά τη σημερινή συνάντηση του προέδρου της Κίνας με τον αμερικανό ομόλογό του (είχε προγραμματιστεί για τις 4 τα ξημερώματα ώρα Ελλάδας). Όπως έχει συμβεί, άλλωστε, τόσο στη διάρκεια της πρώτης θητείας του (2016-2020) όσο και, κυρίως, από την αρχή της δεύτερης, καθώς ο Σι φρόντιζε πάντα να τον «κοιτά στα μάτια» και να απαντά αποφασιστικά, πότε αξιοποιώντας την τακτική του «οφθαλμόν αντί οφθαλμού» (όπως έκανε με τους δασμούς) και πότε με «ασύμμετρα πλήγματα» (όπως με τον περιορισμό στις εξαγωγές σπάνιων γαιών).
Τούτου δοθέντος και καθώς ούτε ο Τραμπ είναι διατεθειμένος να εμφανιστεί αδύναμος ή υποχωρητικός, το τέλος της ημέρας θα βρει τους ηγέτες της νυν και της ανερχόμενης υπερδύναμης – πλην απροόπτου, φυσικά – σε μια κατάσταση την οποία ο «Economist» (και όχι μόνο) περιγράφει ως εξής: «Όσον αφορά το αποτέλεσμα της συνάντησης, να αναμένετε ότι θα είναι μια εκεχειρία – όχι μια συμφωνία».
Φαντάζει απολύτως λογικό – παρά την υπέρμετρη αισιοδοξία του Τραμπ στις τελευταίες αναρτήσεις του ότι «η συμφωνία με την Κίνα και τον Σι έχει κλειδώσει». Αμφότεροι, άλλωστε, έχουν επίγνωση της τεράστιας δύναμης την οποία διαθέτουν – πολιτικής, οικονομικής και στρατιωτικής -, όπως επίσης των συνεπειών που θα έχει μια κατά μέτωπο σύγκρουση ανάμεσά τους, η οποία θα αποβεί καταστροφική όχι μόνο για τις ΗΠΑ και την Κίνα, αλλά για ολόκληρο τον πλανήτη.
Το ερώτημα, ωστόσο, που τίθεται είναι εάν τελικώς θα είναι σε θέση να την αποφύγουν, καθώς σήμερα το διακύβευμα είναι πολύ μεγαλύτερο από το σύγχρονο όπιο, όπως αρκετοί χαρακτηρίζουν τη φαιντανύλη.
Η Ιστορία δεν δικαιολογεί ιδιαίτερη αισιοδοξία…
Πολλά ανοιχτά μέτωπα
Δασμοί
Σήμερα, μετά την (προσωρινή) εκεχειρία που συνήψαν οι δύο χώρες και σύμφωνα με υπολογισμούς του Ινστιτούτου Peterson, το συνολικό ύψος των δασμών που έχουν επιβάλει ΗΠΑ και Κίνα η μία σε βάρος της άλλης είναι της τάξης του 57% και 33% αντιστοίχως. Τον Μάιο είχαν φτάσει στο ύψος του 130%-150%.
Σπάνιες γαίες
Οι περιορισμοί που έχει επιβάλει το Πεκίνο στις εξαγωγές σπάνιων γαιών, τόσο κατεργασμένων όσο και ακατέργαστων, έχει προκαλέσει σοβαρά προβλήματα και ανησυχία στις δυτικές επιχειρήσεις, καθώς η χώρα ελέγχει τη μερίδα του λέοντος στην εξόρυξη και παραγωγή, με ποσοστά που φτάνουν ή και ξεπερνούν το 60% και 90% αντιστοίχως.
Μικροτσίπ
Οι ημιαγωγοί αποτελούν ένα ακόμη σημαντικό σημείο τριβής, καθώς οι ΗΠΑ, ήδη από την προεδρία του Τζο Μπάιντεν, έχουν επιβάλει σημαντικούς περιορισμούς στις εξαγωγές τους προς την Κίνα, προκειμένου να ανακόψουν την τεχνολογική ανάπτυξή της, ειδικά στην τεχνητή νοημοσύνη και τους κβαντικούς υπολογιστές.
Ταϊβάν
Ο Σι έχει ξεκαθαρίσει επανειλημμένως ότι η Ταϊβάν αποτελεί τμήμα της κινεζικής επικράτειας και έχει προειδοποιήσει ότι δεν θα ανεχθεί καμία αποσχιστική προσπάθεια. Απειλεί, μάλιστα, με στρατιωτική επέμβαση σε κάθε τέτοια περίπτωση, με την πρόκληση να αφορά και τις ΗΠΑ, που είναι ο βασικός στρατιωτικός πυλώνας του νησιού.
Θάλασσα της Νότιας Κίνας
Οι «αψιμαχίες» στην περιοχή, που λίγο απέχουν από το να εξελιχθούν σε «θερμά επεισόδια», απεικονίζουν την προσπάθεια της Κίνας να διευρύνει τον ζωτικό της χώρο και των ΗΠΑ να τον περιορίσουν όσο το δυνατόν περισσότερο. Σε αυτό το φόντο εντάσσονται και οι συμμαχίες που συγκροτούνται, συμπεριλαμβανομένης της AUKUS.
Πόλεμος στην Ουκρανία
Είναι γνωστό ότι το Πεκίνο αποτελεί το βασικό και πιο ισχυρό στήριγμα της Μόσχας και του Βλαντίμιρ Πούτιν στον πόλεμο της Ουκρανίας. Τόσο πολιτικά – διπλωματικά όσο και οικονομικά, κυρίως μέσω αγορών μεγάλων ποσοτήτων ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου. Οι νέες κυρώσεις που ανακοίνωσαν οι ΗΠΑ αφορούν, εμμέσως πλην σαφώς, και τον Σι.
Φαιντανύλη
Το ρεπορτάζ της «Wall Street Journal» θέλει να βρίσκεται στο τραπέζι του Τραμπ και του Σι η εξής πρόταση: Οι ΗΠΑ να μειώσουν το ύψος των δασμών στα κινεζικά προϊόντα με αντάλλαγμα τον περιορισμό, από την πλευρά του Πεκίνου, των εξαγωγών χημικών που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή της φαιντανύλης – ενός ναρκωτικού-μάστιγα στις ΗΠΑ.
Αθέμιτος ανταγωνισμός
Παραδοσιακά οι Αμερικανοί – και συνολικά οι χώρες της Δύσης – κατηγορούν την Κίνα ότι με τις κρατικές επιδοτήσεις και τη διατήρηση του κόστους εργασίας σε χαμηλά επίπεδα, σε συνδυασμό με την «κλειστή» αγορά της, δημιουργεί ένα καθεστώς αθέμιτου ανταγωνισμού διεθνώς υπέρ των προϊόντων της – που, με τη σειρά του, οδηγεί σε τεράστιο έλλειμμα για τις ΗΠΑ.
Η Ευρώπη παρακολουθεί και ανησυχεί
Ο καγκελάριος της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς, επέλεξε δραματικούς τόνους για το μέλλον της ευρωπαϊκής οικονομίας και συνολικά της ΕΕ στην ομιλία που εκφώνησε στην Μπούντεσταγκ, πριν από την πρόσφατη σύνοδο κορυφής των «27». Ουσιαστικά, ζητώντας επειγόντως μεγάλες τομές, το μήνυμα που επεδίωξε να στείλει, τόσο στους συμπατριώτες του όσο και στους εταίρους του, ήταν το γνωστό «ή αλλάζουμε ή χανόμαστε».
«Είναι κρίσιμο για το μέλλον της χώρας μας και των χωρών της Ευρώπης, επειδή στις ερχόμενες εβδομάδες και μήνες, ενδεχομένως μέσα σε λίγα χρόνια, θα καθοριστεί κατά πόσο η Ευρώπη θα παραμείνει μια ανεξάρτητη δύναμη στη διεθνή οικονομία ή εάν θα μετατραπούμε σε πιόνι των ισχυρών οικονομικών κέντρων της Ασίας ή της Αμερικής», είπε χαρακτηριστικά.
Δεν χρειάζεται, μάλιστα, ιδιαίτερη φαντασία για να καταλάβει κανείς ότι εννοούσε τις ΗΠΑ και την Κίνα, τους δύο μακράν σημαντικότερους εμπορικούς και οικονομικούς εταίρους της Γερμανίας. Ούτε είναι δύσκολο να συμπεράνει ότι το Βερολίνο, όπως και τα επιτελεία των μεγαλύτερων επιχειρηματικών ομίλων, θα έχουν το βλέμμα τους στραμμένο στη σημερινή συνάντηση του Τραμπ με τον Σι και τις εξελίξεις που θα σηματοδοτήσει.
Είναι, εξάλλου, ο λόγος που ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Γιόχαν Βάντεπουλ, ανέβαλε την επίσκεψη που επρόκειτο να πραγματοποιήσει στην Κίνα την περασμένη Κυριακή – φοβούμενος, προφανώς, ότι όλα είναι στον αέρα ενόψει της συνάντησης των δύο προέδρων.
Είναι ο ίδιος λόγος, επίσης, που κάνει την κυβέρνηση του Μερτς να στέκεται επιφυλακτικά (έως αρνητικά) απέναντι στην πρόθεση της Κομισιόν να εμπλακεί σε ένα «σκληρό ροκ» με το Πεκίνο – όπως, εδώ και καιρό, απαιτεί η Ουάσιγκτον, καθώς η Κίνα ξεπέρασε τις ΗΠΑ και είναι πλέον ο μεγαλύτερος εταίρος της Γερμανίας…
«Βασιλική» υποδοχή στη Νότια Κορέα
Η Σεούλ έδειξε να έχει μάθει καλά το μάθημά της, σχετικά με το πώς πρέπει να υποδεχθεί τον Ντόναλντ Τραμπ προκειμένου να κερδίσει την εύνοιά του. Γι’ αυτό και ο Λι Τζάε Μιουνγκ, ο πρόεδρος της Νότιας Κορέας, του έστρωσε… κόκκινο χαλί για να τον υποδεχθεί, φροντίζοντας να του προσφέρει και τα κατάλληλα δώρα: το ανώτατο παράσημο της χώρας και μια χρυσή απομίμηση… βασιλικής κορώνας. Κι αυτό, σε μια στιγμή που σε εκατοντάδες πόλεις των ΗΠΑ ηχεί ακόμη το σύνθημα εκατομμυρίων διαδηλωτών: «Όχι πια βασιλιάδες»!
Το σίγουρο είναι ότι η παραπάνω στάση απέδωσε καρπούς. Έτσι, εκτός από την ενίσχυση της στρατιωτικής τους συνεργασίας απέναντι στην Κίνα, οι δύο πλευρές, όπως διαβεβαίωσαν οι ίδιοι οι πρόεδροί τους, έφτασαν πολύ κοντά στην οριστικοποίηση όλων των λεπτομερειών για την υλοποίηση της εμπορικής – οικονομικής συμφωνίας που είχαν συνάψει τον περασμένο Ιούλιο, αλλά παρέμενε ουσιαστικά «στον αέρα». Με συνέπεια, οι Νοτιοκορεάτες να φοβούνται ότι η δαμόκλειος σπάθη των δασμών δεν έπαψε ποτέ να κρέμεται απειλητικά πάνω από το κεφάλι τους.
Σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά, η Σεούλ απέκτησε τη δυνατότητα να χωρίσει σε δύο κατηγορίες τις επενδύσεις των 350 δισ. δολαρίων που έχει δεσμευτεί να κάνει στις ΗΠΑ: Η πρώτη περιλαμβάνει 200 δισ., τα οποία αφορούν ζεστό χρήμα που θα καταβληθεί σε ετήσιες δόσεις, με ανώτατο ύψος τα 20 δισ. Τα υπόλοιπα 150 δισ. δολάρια αφορούν επενδύσεις στον τομέα της ναυπηγικής, καθώς οι Νοτιοκορεάτες – που διαθέτουν σημαντική τεχνογνωσία – θα συμβάλλουν στην αναγέννηση του κλάδου εντός των ΗΠΑ.
