Να επενδύσουν στην ανθεκτικότητά τους, αυξάνοντας τις δαπάνες τους για την εσωτερική στρατηγική ασφάλειας και ετοιμότητας στο 1,5% του ΑΕΠ, καλεί τα κράτη-μέλη της ΕΕ μέσω της συνέντευξής της στα «ΝΕΑ» η επίτροπος Διαχείρισης Κρίσεων Ατζά Λαμπίμπ, αναφερόμενη στη δέσμευση που έχουν λάβει οι νατοϊκές χώρες στο πλαίσιο του ευρύτερου στόχου αύξησης των αμυντικών δαπανών στο 5%. Στη συζήτησή μας για το δύσκολο καλοκαίρι και το αρνητικό ρεκόρ καμένης γης στην Ευρώπη, η βελγίδα επίτροπος τονίζει επίσης ότι για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών «πρέπει να εμπλέξουμε καλύτερα τους πολίτες στην Ελλάδα».
Χαρακτηρίσατε το περασμένο καλοκαίρι ως το «καλοκαίρι της αλληλεγγύης και της δράσης». Πώς λοιπόν φτάσαμε σε υψηλό ρεκόρ καμένων εκτάσεων;
Αντιμετωπίζουμε μια κλιματική αλλαγή με άμεσες συνέπειες τις φυσικές καταστροφές. Οταν επισκέφθηκα την Ελλάδα (τον Ιούλιο) μου είπαν ότι η συμπεριφορά των πυρκαγιών έχει αλλάξει εντελώς. Ο Νίκος (Παΐσιος, ο υποπυραγός που κάλεσε η πρόεδρος της Κομισιόν στο Ευρωκοινοβούλιο στο Στρασβούργο) μου είπε ότι είναι ένα εντελώς καινούργιο φαινόμενο, πρέπει να μαντέψουμε πώς θα συμπεριφερθεί η φωτιά. Λόγω των πολυάριθμων και τρομερών δασικών πυρκαγιών, ο τρόπος που φυσάει ο άνεμος έχει αλλάξει. Είναι πρωτοφανές. Δείχνει ότι πρέπει πραγματικά να υπάρξει πρόληψη. Ήταν ένα καλοκαίρι αλληλεγγύης, γιατί το είδα στην πράξη. Απαντούσα η ίδια στο τηλέφωνο ως επίτροπος υπεύθυνη για το Κέντρο Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτακτης Ανάγκης (ERCC). Πυροσβέστες στάλθηκαν σε κράτη-μέλη, πήγαν και στην Ελλάδα. Επίσης, όταν επισκέφθηκα την Ελλάδα,συνάντησα τσέχους πυροσβέστες που είχαν τοποθετηθεί εκ των προτέρων κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Επισκέφθηκα επίσης την ακαδημία σας για πυροσβέστες. Ήταν εντυπωσιακή. Ο,τι κάναμε, αφορούσε πραγματικά την πρόληψη. Αλλά είχαμε ένα από τα πιο δύσκολα καλοκαίρια. Κάηκαν πάνω από ένα εκατομμύριο εκτάρια γης.
Υπάρχει κάτι που πιστεύετε ότι πήγε στραβά;
Δουλεύουμε αυτή τη στιγμή στην έκθεση για το τι συνέβη. Ρώτησα μάλιστα τον Νίκο, αν έχουν ήδη πάρει τα μαθήματα που χρειαζόμαστε. Μου απάντησε ότι είμαστε ακόμα σε κατάσταση σοκ και συλλέγουμε πληροφορίες. Δεν πρέπει να υποτιμούμε τι έγινε. Είχαμε 760 πυροσβέστες από 14 ευρωπαϊκές χώρες στην Ισπανία, στην Πορτογαλία, στην Ελλάδα, στη Γαλλία, στην Ιταλία, έτοιμους να υποστηρίξουν τις τοπικές ομάδες επιτόπου, ανταλλάσσοντας βέλτιστες πρακτικές, δουλεύοντας χέρι-χέρι. Προσθέσαμε 300 νέους πυροσβέστες στη Γαλλία. Αλλά από την άλλη πλευρά, οι φυσικές καταστροφές ήταν πολύ ισχυρές.
Άρα, προς το παρόν, δεν υπάρχει συμπέρασμα για το τι θα μπορούσε να είχε γίνει καλύτερα;
Χρειαζόμαστε πρόληψη και προσαρμογή. Εχουμε μια στρατηγική, την παρουσιάσαμε τον Μάρτιο. Κάτι που συζήτησα με τον Νίκο, είναι ότι πρέπει να εμπλέξουμε καλύτερα τους πολίτες στην Ελλάδα, ιδιαίτερα εκεί που δεν θέλουν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Δεν προστατεύονται καλά. Δεν καταφέρνουν επίσης να καθαρίσουν τη γη τους. Μερικές φορές τα σπίτια είναι αυθαίρετα, βρίσκονται στη μέση του δάσους, προκαλώντας δυσκολίες στους πυροσβέστες. Έχουν χάρτες που δείχνουν πού θα έπρεπε να βρίσκονται τα σπίτια, αλλά η πραγματικότητα είναι διαφορετική και έτσι χάνουν χρόνο. Είναι πραγματικά καταστροφικό όταν πρέπει να ακολουθήσουν έναν δρόμο, αλλά μετά βρίσκουν σπίτια που δεν αναφέρονται στον χάρτη. Επισκέφθηκα επίσης την Ισπανία. Έχουν χωρικούς που είναι υπεύθυνοι για τον καθαρισμό του δάσους τους, έχουν την ευθύνη να δημιουργούν διαδρόμους για πυρκαγιές, να καθαρίζουν τα σκουπίδια. Πρέπει να ανταλλάξουμε πρακτικές με άλλα κράτη-μέλη όπου δεν έχουν αυτή την κουλτούρα. Και το ίδιο ισχύει και για τις πλημμύρες.
Πώς μπορεί να αναπτυχθούν τέτοια μοντέλα σε άλλα κράτη-μέλη;
Έχουμε μοντέλα, αλλά είναι δύσκολη η εφαρμογή επειδή δεν υπάρχει ένα ενιαίο μοντέλο που να ταιριάζει σε όλους. Έχουμε τη στρατηγική ετοιμότητας που λαμβάνει υπόψη τις διαφορετικές πραγματικότητες, στο τοπίο, το έδαφος, ακόμη και στην κουλτούρα. Στη Σουηδία, στη Φινλανδία, όταν πρόκειται για την ανθεκτικότητα, την αυτονομία και την κουλτούρα των εθελοντών βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Βρίσκονται πέρα από αυτό που κάνουμε στον Νότο. Αλλά πρέπει να ανταλλάξουμε βέλτιστες πρακτικές και μοντέλα.Όταν ένα κράτος-μέλος ενεργοποιεί τρεις φορές για τον ίδιο λόγο τον Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ, τότε γίνεται αξιολόγηση, όχι για τιμωρία, αλλά για να δούμε πού μπορούμε να αποφύγουμε να επαναλαμβάνεται αυτός ο φαύλος κύκλος.
Έχετε συγκεκριμένες προτάσεις, δεδομένων αυτών των αξιολογήσεων για τις χώρες της Μεσογείου;
Έχουμε πολλές προτάσεις. Καθαρισμός περιοχών υψηλού κινδύνου από ξηρή βλάστηση, δημιουργία διαδρόμων αντιπυρικής προστασίας, ώστε η φωτιά να μην μπορεί να εξαπλωθεί ανεξέλεγκτα, διατήρηση τοπίων με τρόπο που να τα καθιστά πιο ανθεκτικά. Επομένως, όλα αυτά αφορούν την πρόληψη. Και ο συνάδελφός μου, ο επίτροπος Χούκστρα, θα παρουσιάσει ένα σχέδιο προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή στις αρχές του επόμενου έτους. Έτσι, εργαζόμαστε στενά για την πρόληψη, την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και τη στρατηγική ετοιμότητας. Χρειαζόμαστε περισσότερες ικανότητες. Ο Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας ενεργοποιήθηκε 18 φορές το καλοκαίρι. Είχαμε 58 αεροπλάνα και ελικόπτερα σε λειτουργία και επίσης πολλούς πυροσβέστες επιτόπου με τον εξοπλισμό τους. Αλλά χρειαζόμαστε περισσότερα. Χάρηκα για την πολύ φιλόδοξη πρόταση στο επόμενο ΠΔΠ, όπου προβλέπονται 10,5 δισ. ευρώ για τον Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας της Ενωσης (UCPM) και την ετοιμότητα για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Θα αναβαθμίσουμε το ERCC και επίσης περιμένουμε την παράδοση των 12 Canader. Επίσης, τα κράτη-μέλη θα πρέπει να επενδύσουν στην ανθεκτικότητά τους. Έχουμε τον στόχο του ΝΑΤΟ για 5% του ΑΕΠ για την άμυνα, εκ του οποίου το 1,5% μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην εσωτερική στρατηγική ασφάλειας και ετοιμότητας.
Πώς αποφασίστηκε να δημιουργηθεί περιφερειακό κέντρο πυρόσβεσης στην Κύπρο;
Πρέπει να εντείνουμε ριζικά τις προσπάθειές μας, να δημιουργήσουμε όλα τα εργαλεία που χρειαζόμαστε για την καταπολέμηση των μεγάλης κλίμακας πυρκαγιών, οι οποίες γίνονται όλο και πιο συχνές και έντονες λόγω της κλιματικής αλλαγής. Ο κόμβος στην Κύπρο θα είναι μέρος αυτής της προσπάθειας. Θα συμβάλει στην αλληλεγγύη με τους γείτονές μας.
