Ο Όμηρος ήταν ο πρωτοδάσκαλος του κόσμου. Και όπως αποδεικνύεται σήμερα, ακόμα και στο πεδίο της στρατηγικής σκέψης και θεωρητικών όπως ο Σουν Τσου, ο Κλαούζεβιτς, ή ο Ζομινί. Γιατί ο Ομηρος αφηγήθηκε την ιστορία (;) που ο πιο ισχυρός στρατός που είχε γνωρίσει ο κόσμος δεν κατάφερε να κατακτήσει μία πόλη πολεμώντας για χρόνια, μέχρι που εξουθενώθηκε στα τείχη της και εγκατέλειψε διαλυμένος και πλέον ανίσχυρος. Και τότε, ένας δαιμόνιος βασιλιάς, με μια ιδέα που κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί, ανέτρεψε τα πάντα. Και ένα ξύλινο άλογο, μέσα σε ένα βράδυ έριξε την πόλη και έκαψε τα πάντα.
Χιλιετίες αργότερα αυτό το ξύλινο άλογο είναι και πάλι εδώ ανατρέποντας άρδην όσα ξέραμε για τον πόλεμο. Απλώς σήμερα σε μία εκδοχή του (έχει πολλές) πετάει, το λένε ντρόουν και το καθοδηγούν πράκτορες χαμένοι σε πλήθη τουριστών όπως αυτός που πιάστηκε πρόσφατα με 5.000 φωτογραφίες στην Κρήτη ενώ δρούσε στην Ελλάδα από τον Ιανουάριο.
Πράκτορες ερχόντουσαν πάντοτε. Τώρα όμως ο ρόλος τους έχει αυξηθεί δραματικά, όπως έδειξε η καταστροφή που έπαθαν τα ρωσικά βομβαρδιστικά στη βαθιά ενδοχώρα από τις πληροφορίες που οι ουκρανοί κατάσκοποι έδωσαν στα δικά τους ντρόουν. Για να το πει κανείς απλά: αν αυτά είχαν συμβεί στην Ελλάδα, που βρίθει τούρκων κατασκόπων, η χώρα ίσως να είχε μείνει αεροπορικά ή ναυτικά «ανάπηρη». Στον Ψυχρό Πόλεμο τέτοιες πληροφορίες είχαν εντελώς άλλη λειτουργικότητα. Σήμερα, αν μεταφερθούν σε μη επανδρωμένες πτητικές πολεμικές μηχανές που εκατό σαν αυτές κοστίζουν όσο ένα φτερό μαχητικού και που μπορούν να πετούν συχνά απαρατήρητες, αντιλαμβάνεται αμέσως κανείς από πού έρχεται ο μέγας κίνδυνος.
Αυτή δεν είναι άλλωστε η μόνη φτηνή έξυπνη εκδοχή: στην αρχή του πολέμου στη Μέση Ανατολή, η Χεζμπολάχ κατάφερε, για λίγο έστω, να «τρυπήσει» τον πανίσχυρο «Θόλο» του Ισραήλ. Πώς; Εκτοξεύοντας αντί για σοβαρά επικίνδυνους ακριβούς πυραύλους που είναι φτιαγμένος να αναχαιτίζει, πλην σε λογικό ποσοτικό όριο, αμέτρητους ιπτάμενους ντενεκέδες. Γι’ αυτό, δεν ήταν έτοιμος. Και το Ισραήλ, με το απίστευτο σχέδιο με τα κινητά τηλέφωνα, εξόντωσε σε μία στιγμή πλήθος κορυφαία στελέχη του εχθρού.
Κι όμως, παρ’ όλα αυτά, σήμερα επικρατεί πρωτοφανής παγκόσμια εξοπλιστική φρενίτιδα για καιρούς γενικής ειρήνης. Οι αριθμοί προκαλούν δέος και μάλιστα σε δύο επίπεδα: τόσο σε απόλυτα μεγέθη, όσο και ως προς την ευρύτητα διασποράς κρατών που μετέχουν σε αυτήν.
Εδώ εμπεριέχεται ένα τετραπλό παράδοξο επιπέδου παράνοιας: πρώτον, πλην των υπερδυνάμεων, για τις οποίες δεν άλλαξαν και πολλά (άλλωστε είναι και οι παγκόσμιοι προμηθευτές συστημάτων), η φρενίτιδα έχει εξαπλωθεί παντού. Δεύτερον, επειδή στις πιο πολλές περιπτώσεις δεν συντρέχουν πραγματικοί λόγοι. Τρίτον, επειδή ακόμα και αν συντρέχουν, κανένα μεσαίο κράτος δεν μπορεί να ανταγωνιστεί μία μεγάλη δύναμη. Και, τέταρτον, επειδή η οικονομική κατάρρευση είναι σοβαρό ενδεχόμενο τέτοιας πορείας.
Ολα αυτά όμως δεν σημαίνουν με κανένα τρόπο ότι η Ελλάδα δεν πρέπει να εξοπλίζεται όσο καλύτερα μπορεί. Ασφαλώς και πρέπει. Πρέπει όμως εξίσου, αν όχι περισσότερο, να δίνει έμφαση σε καινοτόμα έξυπνες διαστάσεις της πολεμικής της μηχανής. Αν το κάνει, μπορεί να αποβεί σωτήριο. Αν όχι, μοιραίο. Καθώς ίσως να μην προλάβουν καν να βάλουν μπρος πολεμικές μηχανές δισεκατομμυρίων. Εχει ήδη συμβεί…
