«Εχει δρόμο» η τηλεργασία στην Ελλάδα

Μόλις δύο στους 10 απασχολουμένους στην Ελλάδα έχουν την πλήρη δυνατότητα της τηλεργασίας, γεγονός που αφενός έχει να κάνει με το αντικείμενο της δραστηριότητας, αλλά και το χαμηλό επίπεδο του ψηφιακού μετασχηματισμού της ελληνικής οικονομίας.

Αυτό προκύπτει από μελέτη του ΣΕΒ, η οποία καταγράφει επιπλέον και τη μεγάλη αύξηση στη χώρα μας της αξιοποίησης αυτής της μορφής εργασίας. Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο, το ξέσπασμα της πανδημίας οδήγησε σε σημαντική αύξηση των ποσοστών τηλεργασίας, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η εξάπλωση του ιού, με τις περισσότερες επιχειρήσεις να την εφαρμόζουν αναγκαστικά σε όσο το δυνατόν περισσότερες θέσεις εργασίας. Η Ελλάδα βρίσκεται στη 19η θέση μεταξύ των 27 χωρών της ΕΕ ως προς το ποσοστό των εργαζομένων που τηλεργάζονται, που φτάνει στο 7%.

Ωστόσο, έχει υπάρξει σημαντική αύξηση σε σχέση με το 2019, όπου το ποσοστό ήταν μόλις 1,9%. Σύμφωνα με άλλη έρευνα του Eurofound (Ιούλιος 2020), τα ποσοστά τηλεργασίας είχαν εκτοξευτεί, με αρκετές χώρες να ξεπερνούν το 50% και την Ελλάδα το 30%. Οπως επίσης σημειώνει ο ΣΕΒ, για την Ελλάδα, σε συνδυασμό με τα στοιχεία απασχόλησης της ΕΛΣΤΑΤ (2019), από το σύνολο των 3.911.031 απασχολουμένων προκύπτει ότι ποσοστό 18,8% (734.667 απασχολούμενοι) απασχολείται σε επαγγέλματα με πλήρη δυνατότητα τηλεργασίας, όπως για παράδειγμα υπάλληλοι γραφείου, επαγγελματίες του χρηματοοικονομικού τομέα κ.ά. Ενα ποσοστό 38,8% (1.517.643 απασχολούμενοι) έχει μερική δυνατότητα τηλεργασίας, όπως για παράδειγμα πωλητές, μηχανικοί κ.ά., ενώ οι 1.658.721, δηλαδή το 42,4%, απασχολούνται σε επαγγέλματα που δεν έχουν καμία δυνατότητα τηλεργασίας, όπως για παράδειγμα οι οδηγοί αυτοκινήτων, χειριστές μηχανημάτων κ.ά.

Σε διεθνές επίπεδο, το Joint Research Centre (JRC) σε σχετική μελέτη του έχει προχωρήσει στην κατασκευή δεικτών για τον υπολογισμό των δυνατοτήτων τηλεργασίας για κάθε επάγγελμα: Ο πρώτος, πιο σημαντικός, δείκτης είναι η τεχνική δυνατότητα τηλεργασίας (Technical Teleworkability Index), ενώ ο δεύτερος δείκτης σχετίζεται με την κοινωνική αλληλεπίδραση (Social Interaction Index). Από την ανάλυση προέκυψε ότι από τα συνολικά 120 επαγγέλματα της διεθνούς κατηγοριοποίησης επαγγελμάτων, μόλις τα 24 έχουν πλήρη δυνατότητα, τα 40 επαγγέλματα έχουν μερική δυνατότητα, ενώ τα 56, δηλαδή σχεδόν το 50%, δεν έχουν καμία δυνατότητα τηλεργασίας.

ΥΠΕΡΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ. Η αγορά εργασίας στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται από υπερσυγκέντρωση εργαζομένων σε λίγα επαγγέλματα. Ειδικότερα, το 56,8% της συνολικής απασχόλησης συγκεντρώνεται σε 20 επαγγέλματα από τα 120 συνολικά. Από αυτά τα 20 επαγγέλματα (2.211.312 άτομα) τα 5 παρουσιάζουν πλήρη δυνατότητα (απασχόληση 464.737 εργαζομένων) και τα 5 έχουν μερική δυνατότητα τηλεργασίας (απασχόληση 362.945 εργαζομένων). Στα υπόλοιπα επαγγέλματα που δεν προσφέρουν καμία δυνατότητα τηλεργασίας (σε αυτά περιλαμβάνουμε και τους πωλητές καταστημάτων με δυνατότητα τηλεργασίας 0,04%) απασχολούνται 1.383.630 άτομα.

Το γεγονός ότι 10 από τα 20 επαγγέλματα με την υψηλότερη απασχόληση στην Ελλάδα δεν έχουν καμία δυνατότητα τηλεργασίας συνδέεται, λέει ο ΣΕΒ, με το ιδιαίτερα χαμηλό επίπεδο ψηφιακού μετασχηματισμού των επιχειρήσεων (και ανάλογης οργάνωσης της εργασίας) στην Ελλάδα - καθώς ο δείκτης τεχνικής δυνατότητας τηλεργασίας συσχετίζεται με τη χρήση Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ). «Η πρόσβαση σε τεχνολογίες και ο εκσυγχρονισμός των αντικειμένων εργασίας μπορεί να αυξήσει σημαντικά το ποσοστό των εργαζομένων στην Ελλάδα που μπορούν να εργαστούν από απόσταση, απολαμβάνοντας τα οφέλη της τηλεργασίας» επισημαίνει στη μελέτη του ο Σύνδεσμος. «Παρά το γεγονός πως η τηλεργασία αυξήθηκε κατά την πανδημία, οι πραγματικές της δυνατότητες είναι ακόμα μεγαλύτερες και συμβαδίζουν με τον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων. Ηδη πολλές επιχειρήσεις αξιολογούν τις δυνατότητες μετάβασης, μετά την πανδημία, σε ένα υβριδικό μοντέλο με συνδυασμό τηλεργασίας και φυσικής παρουσίας των εργαζομένων» τονίζει ο Σύνδεσμος, προσθέτοντας πως η πρόσφατη απόφαση του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων για την αποζημίωση των τηλεργαζομένων με σκοπό την κάλυψη των σχετικών εξόδων έχει θετικό αντίκτυπο και συμβάλλει στη διαχείριση της νέας, αλλά εκτεταμένης πλέον, μορφής οργάνωσης της εργασίας.