Η πρόοδος της βιοτεχνολογίας και των μοριακών επιστημών, τα τελευταία 40 χρόνια, κατέστησε τους γιατρούς καλύτερους διαγνώστες και θεραπευτές. Από την άλλη η μοριακή βιολογία οδήγησε στην κατανόηση παθογενετικών μηχανισμών διαφόρων νόσων του ανθρώπου, όπως των καρδιαγγειακών νοσημάτων, των νεοπλασιών και των αυτοάνοσων νοσημάτων με αποτέλεσμα την ανάπτυξη αποτελεσματικότερων θεραπευτικών παρεμβάσεων.
Παρά το γεγονός ότι η ιατρική κοινότητα έχει τεχνολογικό εξοπλισμό και επαρκώς εξειδικευμένους ιατρούς, ο νέος ιός SARS-COV2 κατέλαβε την οικουμένη και οι καταγεγραμμένοι θάνατοι από τον COVID-19 καθημερινά αυξάνονται ξεπερνώντας σήμερα, σε παγκόσμιο επίπεδο, τα δύο εκατομμύρια. Η επιστημονική κοινότητα κατόρθωσε τάχιστα α) τη χαρτογράφηση του γενετικού κώδικα (RNA) του ιού με αποτέλεσμα την ταχύτατη ανάπτυξη μοριακής δοκιμασίας για τη διάγνωση της ιικής λοίμωξης COVIV-19, β) τον καθορισμό της κυρίαρχης πρωτεΐνης του ιού μέσω της οποίας ο ιός εισχωρεί στα κύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού, γ) τον υποδοχέα στα ανθρώπινα κύτταρα που χρησιμοποιεί ο ιός για να εισέλθει σ’ αυτά, δ) την παρασκευή, σε χρόνο ρεκόρ, μέσω καινοτόμων μοριακών τεχνικών, αποτελεσματικών και ασφαλών εμβολίων και ε) την ανάδειξη της θεραπευτικής ωφέλειας των αντιπηκτικών και της κορτιζόνης στην πρόληψη της εξέλιξης της ιικής λοίμωξης από μέτρια σε βαρύτατη και θανατηφόρο νόσο.
Πρέπει η επιστημονική κοινότητα να επαναπαυτεί στις δόξες της; Προφανώς και όχι! α) Γιατί έχουμε να αντιμετωπίσουμε μια οικογένεια ιών που για να επιβιώσει αλλάζει/μεταλλάσσεται πολύ συχνά. Ηδη έχουμε 3 τύπους μεταλλαγμένων ιών και η αποτελεσματικότητα των εμβολίων δεν είναι ακόμη απόλυτα γνωστή για τα δύο από τα τρία μεταλλαγμένα στελέχη του ιού, β) η ταχύτητα παραγωγής των εμβολίων δεν μπορεί να ακολουθήσει τις ανάγκες του πληθυσμού σε εμβόλια, γ) η ιατρική κοινότητα δεν έχει ακόμη ανακαλύψει το/τα φάρμακο/α που να αντιπαλεύει/ουν τον ιό και δ) μοριακός δείκτης που να υποδεικνύει τα επιρρεπή άτομα τα οποία πρόκειται να νοσήσουν βαριά δεν έχει ανευρεθεί.
Η πανδημία όμως δίδαξε τους πολίτες, μέσα από τις επώδυνες εμπειρίες του εγκλεισμού, της απομόνωσης από τα αγαπημένα πρόσωπα, ότι οι άσκοπες μετακινήσεις ανά τον κόσμο πιθανά να πρέπει να περιοριστούν και υπενθύμισε τη σημαντικότητα της προσωπικής υγιεινής. Εδωσε και ισχυρά μαθήματα στο υγειονομικό προσωπικό. Τους αύξησε την ικανότητα ενσυναίσθησης για τα σωματικά και ψυχικά προβλήματα των απομονωμένων, από συγγενείς και φίλους, ασθενών με COVID-19. Τους επισήμανε πόσο προσεκτικοί πρέπει να είναι υπηρετώντας ασθενείς με ισχυρά μολυσματική νόσο και, λόγω του ότι η βαριά μορφή του COVID-19 είναι δυνατόν να προσβάλει όλα τα όργανα του οργανισμού, την αναγκαιότητα για την ολιστική προσέγγιση του πάσχοντα μέσα από μια αγαστή και συντονισμένη συνεργασία ειδικευμένων ιατρών, αντιμετωπίζοντας τόσο την πολυ-οργανική νόσο όσο και την ψυχική κατάρρευσή τους.
Ο Χαράλαμπος Μ. Μουτσόπουλος είναι ιατρός – ακαδημαϊκός
