Το πολιτικό Κέντρο

Το Κέντρο αναδύθηκε ως πολιτικός χώρος το 1945, μετά τα Δεκεμβριανά. Προσδιοριζόταν έναντι της συντηρητικής παράταξης, που είχε σημείο αναφοράς τον θρόνο, ως η δημοκρατική παράταξη, αυτή που ήταν ταυτισμένη με τη Δημοκρατία του Μεσοπολέμου, και έναντι της κομμουνιστικής Αριστεράς ως αστικό κόμμα. Κορμός του ήταν ο βενιζελισμός, οι Φιλελεύθεροι. Από το 1950 και μετά θα σχηματιζόταν μια αριστερά του Κέντρου, με την ΕΠΕΚ του στρατηγού Πλαστήρα, και εν συνεχεία η Κεντροαριστερά του Γεωργίου Καρτάλη. Εκπροσωπούσαν λαϊκά στρώματα που ζητούσαν αναδιανομή, επανένταξη των ηττημένων του Εμφυλίου στην πολιτική και κοινωνική ζωή και μια πολιτική ύφεσης και ανεξαρτησίας έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών. Η βάση της ΕΠΕΚ και της Κεντροαριστεράς προερχόταν ιστορικά από μια μερίδα των εκλογέων που είχαν απόσχει από τις εκλογές του 1946, ακολουθώντας την Αριστερά και ορισμένους κεντρώους πολιτικούς. Συνιστούσε έναν ενδιάμεσο χώρο μεταξύ Φιλελευθέρων και κομμουνιστικής Αριστεράς. Αυτός ήταν στρατηγικής σημασίας για τη συγκρότηση πλειοψηφίας του Κέντρου καθώς οι Φιλελεύθεροι, συντηρητικής προδιάθεσης και όχι αρκετά διαφοροποιημένοι από τη Δεξιά, αδυνατούσαν να δημιουργήσουν δυναμική πλειοψηφίας. Γενικότερα, ο κεντρώος χώρος διαπερνάτο από προσωπικές αντιθέσεις αλλά κυρίως μια βασική διαίρεση μεταξύ συντηρητικών στοιχείων και Κεντροαριστεράς. Αυτή η διαίρεση ήταν καθοριστική και μετά την ενοποίηση του χώρου το 1961 με την Ενωση Κέντρου, ιδίως μετά τη μορφοποίηση μιας νέας Κεντροαριστεράς υπό τον Ανδρέα Παπανδρέου ο οποίος έθεσε στο επίκεντρο της στρατηγικής του την αντιπαράθεση του «λαού» με το «κατεστημένο» που συγκροτούσαν ο θρόνος, η Δεξιά, ο στρατός και οι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι με την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών.