Έντυπη Έκδοση
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου του tanea.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ:
Σύνδεση μέλους
Αν θέλετε να γίνετε συνδρομητής μπορείτε να αποκτήσετε τη συνδρομή σας εδώ:
Εγγραφή μέλους
«Οι διερευνητικές δεν είναι διαπραγμάτευση», όπως έχουν υπογραμμίσει κυβερνητικοί παράγοντες, διπλωμάτες και όλοι όσοι εμπλέκονται στη διαδικασία, είναι διάλογος. Ενας διάλογος για το αν μπορούμε να πάμε σε διαπραγμάτευση και σε περίπτωση διαφωνίας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Ενας διάλογος που ξεκίνησε το 2002 και συνεχίζεται. Με ποιον στόχο σχεδιάστηκαν; Τι χρονικό και πολιτικό ορίζοντα πρέπει να έχουν; Τι έχει αλλάξει από το 2002 μέχρι σήμερα; Ποιος ο ρόλος του διεθνούς παράγοντα και τελικά κατά πόσο η Τουρκία θέλει να λύσει τη διαφορά της με την Ελλάδα;
Ο πρέσβης ε.τ. Γιώργος Σαββαΐδης είναι ο «αρχιτέκτονας» της διαδικασίας των διερευνητικών, από την ελληνική πλευρά, καθώς ήταν εκείνος που τις οργάνωσε, παρότι δεν τις διεξήγαγε, καθώς την ίδια χρονιά ολοκλήρωσε τη θητεία του ως γενικού γραμματέα του ΥΠΕΞ και ανέλαβε πρέσβης της Ελλάδας στην Ουάσιγκτον. Στόχος των διερευνητικών κατά τη σχεδίασή τους, όπως τονίζει, ήταν η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, και δη της υφαλοκρηπίδας, καθώς τότε δεν γινόταν αναφορά σε ΑΟΖ. «Ο σκοπός τότε ήταν να δώσουμε έναν δίαυλο επικοινωνίας στο θέμα οριοθετήσεων των θαλασσίων ζωνών, το οποίο είναι το θέμα που και τότε και σήμερα αναγνωρίζουμε ως εκκρεμές και διμερούς ενδιαφέροντος και ανάγκης να ρυθμιστεί, όπως γίνεται παγκοσμίως, μεταξύ των δύο χωρών, με βάση το διεθνές δίκαιο. Για τον λόγο αυτόν, επειδή η Τουρκία βρίσκεται σε διαμετρικά αντίθετες θέσεις, με πράξεις από τότε, υπήρξε η ανάγκη να διερευνήσουμε θέσεις και προθέσεις με βάση το διεθνές δίκαιο σε μία περίοδο που καμία πλευρά δεν είναι σε φάση για διαπραγμάτευση. Και αφού διευκρινιστούν αυτές οι θέσεις σε εύλογο χρονικό διάστημα, θα βλέπαμε αν μπορούμε να μπούμε σε θέματα ουσίας» αναφέρει ο Γιώργος Σαββαΐδης στα «ΝΕΑ», σημειώνοντας: «Οταν ξεκινούσαν αυτά, ουδείς φανταζόταν ότι θα κρατούσαν δεκαετίες. Διότι όσο και να διερευνάς, όταν ο άλλος προχωρεί σε μονομερείς ενέργειες κατά τρόπο ηχηρό, και παρεμβαίνουν και τρίτοι και γίνονται πολλά και διάφορα, νομίζω ότι πια η έννοια των διερευνητικών λεκτικά τουλάχιστον είναι ξεπερασμένη».
ΧΡΟΝΙΚΟ ΟΡΙΟ. Οπως τονίζει, «δεν υπήρχε και τότε πρόβλεψη για χρονικό ορίζοντα, ούτε πρόβλεψη για πολιτικό αποτέλεσμα», ενώ σημειώνει: «Σήμερα τα πράγματα είναι πιο δύσκολα από εκείνη την εποχή. Δεν υπάρχει ούτε μεταξύ των δύο πρωταγωνιστών ούτε μεταξύ τρίτων που εμπλέκονται έμμεσα - π.χ. ΕΕ, ΗΠΑ - πού θα καταλήξει αυτό το πράγμα αν δεν καταλήξουμε σε μια κατανόηση. Θα έχουμε δικαστική παραπομπή υποχρεωτικά;». Υπενθυμίζει δε ότι η μόνη φορά που η Τουρκία δέχθηκε την παραπομπή στη Χάγη ήταν το 1975 σε συνομιλίες σε επίπεδο πρωθυπουργών, μεταξύ Κωνσταντίνου Καραμανλή και Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ, και ήταν και η μόνη φορά που αυτό καταγράφηκε και σε κοινό ανακοινωθέν.
Σύμφωνα με τον πολύπειρο διπλωμάτη στο θέμα των ελληνοτουρκικών, τόσο η διπλή προσφυγή της Ελλάδας σε Χάγη και Συμβούλιο Ασφαλείας, το 1976, όσο και η διαρκής στάση της αποδεικνύουν ότι η Αθήνα προσέβλεπε πάντα σε μια κατάληξη αυτής της διαφοράς. Τονίζοντας ότι η Τουρκία θα προσπαθήσει να βάλει όσο περισσότερα θέματα μπορεί στην ατζέντα, ο Γιώργος Σαββαΐδης σημειώνει: «Αυτό που έλειπε και τότε και τώρα είναι ότι αυτό το πράγμα πρέπει να έχει κάποια κατάληξη. Να έχει χρονικό και πολιτικό ορίζοντα. Και ο πολιτικός ορίζοντας πρέπει να περιλαμβάνει και το Δικαστήριο. Και αυτό είναι άσκηση και των δύο, όχι μόνο του ενός». Σημειώνει την απειλή των κυρώσεων έναντι της Τουρκίας, υπενθυμίζει ωστόσο ότι οι αμερικανικές κυρώσεις αφορούν καθαρά τα συμφέροντα των ΗΠΑ και προσθέτει πως δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι η ΕΕ θα συρθεί πίσω από τους Αμερικανούς, δεδομένων και των συμφερόντων των Ευρωπαίων, που αρκετές φορές είναι και αλληλοσυγκρουόμενα. Υπογραμμίζει την ανάγκη συμμαχιών, τονίζοντας ωστόσο ότι τα πράγματα δεν είναι δεδομένα.
ΣΥΝΥΠΟΣΧΕΤΙΚΟ. Εξαιρετικά μεγάλη σημασία για τον Γιώργο Σαββαΐδη έχει - εφόσον οι δύο πλευρές συμφωνήσουν, στην πορεία της εξέλιξης μιας διαπραγμάτευσης, ότι θα πάνε στη Χάγη - και η σύνταξη του συνυποσχετικού. Ενα κείμενο που θα κυρωθεί στη Βουλή αποτελεί, όπως σημειώνει, διεθνή συμφωνία και είναι νομική δέσμευση, βάσει της οποίας εξουσιοδοτείται το Δικαστήριο. Εκτιμά πως σε αυτή τη φάση οι συνομιλίες ίσως πλησιάσουν σε ό,τι άφησαν το 2016, υπογραμμίζοντας την ανάγκη η Ελλάδα σε αυτό το διάστημα να προετοιμαστεί τόσο όσον αφορά το συνυποσχετικό, αλλά και στο εσωτερικό μέτωπο. Οπως σημειώνει, χρειάζεται πολλή δουλειά και με ειλικρίνεια, καθώς στο Δικαστήριο θα ανοιχτούν διάφορα θέματα, ενώ θα περάσει και από το πεδίο των «γκρίζων ζωνών». Σημειώνει τέλος ότι η Τουρκία θα θελήσει να τραβήξει η συζήτηση επί μακρόν για να κερδίσει χρόνο σε βάθος, ωστόσο, όπως λέει, ούτε η ελληνική κυβέρνηση ούτε κανείς άλλος δεν πρέπει να το θέλει αυτό. Εστω και αν το πεδίο ανάμεσα στις διερευνητικές και την προσφυγή καθώς και όσον αφορά το συνυποσχετικό είναι ακόμη «σκοτεινό». Ξεκαθαρίζει τέλος ότι η ανάμειξη του διεθνούς παράγοντα δεν πρέπει να ξεπερνά τα σημερινά όρια και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να μετατραπεί σε μοντέλο «Κυπριακού».
