Ακούμε την ίδια ιστορία πολύ συχνά: κάποιος αφιερώνει μήνες προπόνησης για έναν μεγάλο αγώνα - ΤΟΝ αγώνα -, συνήθως έναν Μαραθώνιο, όπως καλή ώρα ο Αυθεντικός της Αθήνας την περασμένη εβδομάδα. Βάζει έναν στόχο: έναν δυνατό υγιή τερματισμό ή ένα PB, ένα ατομικό ρεκόρ που πάντα πίστευε ότι θα μπορούσε να πετύχει· έως τώρα. Ο τερματισμός στο Καλλιμάρμαρο είναι μια από τις πιο περήφανες στιγμές της ζωής του. Στη συνέχεια, ακόμη και για εβδομάδες ύστερα από αυτήν τη σπουδαία εμπειρία, δεν την παλεύει ούτε κατά διάνοια να βγει για προπόνηση. Για να το πούμε απλά: νιώθει απίστευτα κουρασμένος, ακόμη και ξενερωμένος. Εχει χάσει την όρεξή του γενικώς.
Στην πραγματικότητα, χιλιάδες δρομείς νιώθουν αυτή τη μετα-αγωνιστική «κατάθλιψη» κάθε χρόνο. Και είναι λογικό: είναι πραγματικά δύσκολο να μεταβείς ξαφνικά από ένα προπονητικό πρόγραμμα που διήρκεσε από τέσσερις έως έξι μήνες πίσω στη ρουτίνα της καθημερινής ζωής χωρίς κάτι να έχεις να προσβλέπεις ή να σε οδηγεί. Οσο ανεβασμένος νιώθεις την ημέρα της επιτυχίας, τόσο στα... τάρταρα τείνεις να αισθάνεσαι λίγες ημέρες μετά.
Τι είναι η μετα-μαραθώνια μελαγχολία;
Η «κατάθλιψη» μετά τον Μαραθώνιο μπορεί να μην είναι διαγνωσμένη κλινικά, αλλά υφίσταται. Για να το πούμε απλά, όταν πετυχαίνεις οποιονδήποτε στόχο στον οποίο αποσκοπείς επί μήνες, είναι φυσιολογική και ίσως αναπόφευκτη μια μικρή απογοήτευση όταν όλα έχουν τελειώσει. Οι τελευταίοι μήνες της ζωής σου έχουν αφιερωθεί στην επίτευξη αυτού του στόχου και η προπόνηση για τον Μαραθώνιο υπαγόρευε, σε μεγάλο βαθμό, τον τρόπο ζωής σου. Η διατροφή, οι συνήθειες ύπνου και ακόμη και οι κοινωνικές επαφές περιστρέφονταν γύρω και καθοδηγούνταν από την προπόνησή σου. «Βασικά, ζούσες, ανάπνεες και έτρωγες "προπονητικά" για πολύ καιρό· οπότε τώρα που όλα τέλειωσαν, είναι πραγματικά να απορείς γιατί αισθάνεσαι άδειος;» αναρωτιέται ο αμερικανός κορυφαίος προπονητής μεγάλων αποστάσεων Τζεφ Γκάλογουεϊ.
Υπάρχουν βέβαια και θετικά σ' αυτό, σχολιάζει στο αμερικανικό περιοδικό «Runner's World». Τώρα έχεις την ελευθερία να κοιμάσαι, να τρως, να πίνεις και να κοινωνικοποιείσαι όπως θες. Θα βγεις το Σάββατο έως αργά γιατί δεν θα έχεις λονγκ ραν την Κυριακή. Ούτε θα χρειαστεί να σηκώνεσαι αξημέρωτα για να βγεις για διαλειμματική: αυτό μπορεί να είναι ταυτόχρονα ανακουφιστικό, μα και λίγο τρομακτικό.
Τα καλά νέα: Μπορείς να το ξεπεράσεις σχετικά εύκολα. Το μόνο που χρειάζεσαι είναι οι σωστές στρατηγικές για να νιώσεις κυρίως ψυχολογικά αναζωογονημένος. Να μερικές λύσεις:
1. Δήλωσε συμμετοχή σε έναν άλλον αγώνα
Μπορείς να γραφτείς για να τρέξεις σε μια άλλη κούρσα, είτε κατά τη διάρκεια της μαραθωνιακής προπόνησής σου ή τώρα, αμέσως μετά τον Μαραθώνιό σου, ώστε να φτιάξεις μια κινητήρια γέφυρα που δεν θα σε αφήσει να βουλιάξεις σε μετα-μαραθώνια μελαγχολία. Δεν έχει σημασία τι αγώνας θα είναι: μπορεί να είναι μια κούρσα 10.000 μ. -όπως ο 37ος Αγώνας Δρόμου Υγείας Αθήνας (το «πιο γρήγορο» δεκάρι της Αθήνας) στις 24 Νοεμβρίου -, ένα δυνατό πεντάρι στο οποίο θα κυνηγήσεις ρεκόρ, ένας Ημιμαραθώνιος ή ακόμη κι ένας Μαραθώνιος για νωρίς την άνοιξη. Στην πορεία μπορεί να αλλάξεις στόχο. «Ο σχεδιασμός του προγράμματος που θα ακολουθήσεις, ένα προπονητικό ημερολόγιο και μια εφαρμογή προπόνησης θα σε βοηθήσουν να βρεις τι είναι το καλύτερο για σένα» λέει ο Γκάλογουεϊ. «Το να έχεις βάλει στο ημερολόγιο έναν άλλον αγώνα-στόχο σου δίνει κίνητρο» συμπληρώνει η αμερικανίδα προπονήτρια Σούζαν Πολ. «Εάν επιλέξεις αυτήν τη στρατηγική, βεβαιώσου πριν ξεκινήσεις ότι έχεις ξεκουραστεί αρκετά ανάμεσα στις δύο διοργανώσεις: έτσι θα αποφύγεις να "καείς" από την πολλή προπόνηση, να έχεις μια κακή επίδοση ή να τραυματιστείς».
2. Αλλαξε ταχύτητα
Αν η πρώτη σου... επικίνδυνη αποστολή ήταν, ας πούμε, να τερματίσεις τον Αυθεντικό Μαραθώνιο, διάλεξε μια διαφορετική πρόκληση: μια μεγάλη πεζοπορία, έναν αγώνα βουνού ή σκέψου ακόμη και ένα τρίαθλο, ή ακόμη έναν αγώνα εμποδίων - οι τελευταίοι, όπως π.χ. το Odyssey Challenge στην Πάργα γίνονται ολοένα και πιο δημοφιλείς. Ο σχεδιασμός θα σε κάνει δημιουργικό κατά τη διάρκεια της αποθεραπείας σου. Κάθε νέα «αποστολή», σύμφωνα με τη Σούζαν Πολ, θα πρέπει να προσφέρει μια νέα πρόκληση, πολλή διασκέδαση και προπόνηση που θα σε βοηθήσει να πετύχεις τον επόμενο στόχο σου.
Το να σκέφτεσαι το τρέξιμο θα σε βοηθήσει ιδιαίτερα να βγεις γρήγορα πάλι στον δρόμο. Οσο περισσότερο «προβάρεις» στο μυαλό σου το πώς θα τρέξεις μετά τον αγώνα, τόσο πιο εύκολο θα είναι να τρέξεις όπως το προγραμμάτισες. Αν έχεις τρέξει μόλις έναν Μαραθώνιο, θέλεις να δώσεις στον εαυτό σου αρκετό χρόνο για να ανακάμψει σωστά. Μία εβδομάδα μετά τον αγώνα δες τον εαυτό σου να τρέχει σιγά σιγά έως και 40 λεπτά, ενδεχομένως με φίλους. Γράψε τις προπονήσεις αυτές στο ημερολόγιό σου για έξτρα κίνητρο: Μην πιέζεις όμως τον εαυτό σου να το κάνει. «Πάρ' το χαλαρά» προτείνει ο Γκάλογουεϊ. «Σαν ενεργή αποθεραπεία».
3. Κάνε την αυτοκριτική σου
Τώρα που έχεις ηρεμήσει αρκετά μετά τον αγώνα, μελέτα τη στρατηγική που ακολούθησες τόσο στην προετοιμασία όσο και στον αγώνα. Τι έκανες σωστά; Τι θα έπρεπε να κάνεις διαφορετικά; Η ανάλυση μιας επιτυχημένης απόδοσης θα σε βοηθήσει να την επαναλάβεις στο μέλλον. Σκέψου καλά τι θα έκανες την επόμενη φορά για να κάνεις την προετοιμασία σου ακόμα καλύτερη, ταχύτερη και πιο διασκεδαστική. Η ανάλυση μιας απογοητευτικής απόδοσης θα σε βοηθήσει να εντοπίσεις τα βασικά προβληματικά σημεία στα οποία χρειάζεσαι περισσότερη δουλειά. Κατάγραψε σωστά αυτά τα στοιχεία και η διαδρομή προς τον επόμενο στόχο σου θα είναι πιο ομαλή και πιο ευθεία, χωρίς πισωγυρίσματα. Κάνοντας προσαρμογές, θα μάθεις περισσότερα για τον εαυτό σου και για το τρέξιμό σου και θα ξεπεράσεις τον αγώνα που έτρεξες πιο γρήγορα.
4. Κάνε εναλλακτική προπόνηση
Ενώ η προετοιμασία για έναν Μαραθώνιο ή έναν παρόμοιο μεγάλο αγώνα είναι καλή άσκηση, η επαναλαμβανόμενη φύση της είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε κάποιες ανισορροπίες στο σώμα σου. Χρησιμοποίησε αυτή τη μετα-μαραθώνια περίοδο για να εντοπίσεις εκείνα τα σφιχτά σημεία (βλέπε τετρακέφαλους) και τις αδύναμες περιοχές σου (βλέπε γλουτιαίους). Με τον τρόπο αυτόν θα προετοιμάσεις το σώμα σου και θα εξισορροπήσεις τους μυς σου για το επόμενο μεγάλο στόχο. Γυμναστήριο, πιλάτες, γιόγκα, κολύμπι, ποδήλατο. Ολα είναι εκεί για να σε βοηθήσουν.
5. Τρέξε με μια ομάδα
Μπορεί να ανήκεις στην κατηγορία του... μονόλυκου που βγαίνει για προπόνηση και δεν θέλει να βλέπει άνθρωπο. Οι περισσότεροι όμως δρομείς είναι κοινωνικοί. Κανόνισε με τους συντρέχτες ή με τον σύλλογό σου να κάνετε ομαδική προπόνηση. «Θα διασκεδάσετε, θα μοιράζεστε αστεία, κουτσομπολιά, στόχους» σχολιάζει η Σούζαν Πολ. «Επίσης, τρέξε παρέα με κάποιον αρχάριο που θέλει τις συμβουλές σου και την παρέα σου. Και εσύ θα ωφεληθείς πηγαίνοντας πιο αργά από το συνηθισμένο».
Ανεξάρτητα από τη μέθοδο που θα επιλέξεις, βρες έναν τρόπο να ενσωματώσεις όσα έμαθες από την προετοιμασία Μαραθωνίου στην καθημερινή σου ζωή. Προσπάθησε να εφαρμόσεις τη δομή, την οργάνωση, την αφοσίωση και τοποθέτηση στόχων σε καθημερινές εργασίες. Εάν μπορείς να το κάνεις αυτό, καταλήγουν οι δύο κόουτς, θα διαπιστώσεις ότι η ζωή και το τρέξιμο μπορούν να είναι εξίσου συναρπαστικά, είτε κανείς βρίσκεται σε προετοιμασία Μαραθωνίου, είτε όχι.
