ΤΑ ΝΕΑ

Κι όμως, υπήρχε ένας απλός τρόπος διαχείρισης αυτής της καταστροφής: να παραμερίσουν οι πολιτικοί και να αφήσουν τον λόγο στους ειδικούς. Ο Πρωθυπουργός θα μπορούσε να απέχει από κάθε διάγνωση για τα αίτια της τραγωδίας και να αρκεστεί στη διαβεβαίωση ότι θα λάμψει η αλήθεια. Οι υπουργοί θα μπορούσαν να αποφύγουν τις δηλώσεις και, κυρίως, τις επιθέσεις εναντίον των τραγικών οικογενειών.

Η κλιμάκωση της αντιπαράθεσης και του ανταγωνισμού μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Κίνας στον κλάδο της τεχνητής νοημοσύνης δεν μπορεί να αφήνει κανέναν αδιάφορο και ειδικότερα την Ευρώπη και τη χώρα μας. Η εμφάνιση του chatbot της DeepSeek από μεριάς Κινέζων αλλά και άλλων μοντέλων από έτερους κολοσσούς δεν πυροδότησε απλώς αναστάτωση στις αμερικανικές Big Tech αλλά σήκωσε κι ένα κύμα στις αγορές. Η όλη αναμέτρηση όμως δεν έχει απλώς οικονομική χροιά αλλά και βαθιά γεωπολιτική στο φόντο ενός νέου Ψυχρού Πολέμου που αναδύεται στον αιώνα που διανύουμε. Η κούρσα αυτή προϋποθέτει ταχύτητα, ευελιξία, σύνθεση και πρόβλεψη των κινήσεων του αντιπάλου. Σε πρώτη φάση η Ευρωπαϊκή Ενωση εξήγγειλε μέσω της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν «πυξίδα ανταγωνιστικότητας» στην ΕΕ. Αρκετό; Οχι. Γρήγορο; Ούτε. Ως πρώτο βήμα όμως δείχνει πως η όλη πολεμική αντιπαράθεση έχει μπει και ορθά στα ραντάρ της ΕΕ και προφανώς σχεδιάζεται μια στρατηγική ανθεκτικότητας και αντιμετώπισης του νέου περίπλοκου πεδίου.

Τα στατιστικά στοιχεία μιλάνε από μόνα τους. Κάθε χρόνο στη χώρα μας 210 με 250 μοτοσικλετιστές χάνουν τη ζωή τους σε τροχαία, όταν οι συνολικοί θάνατοι στην άσφαλτο ανέρχονται σε περίπου 650. Από αυτούς, οι 9 στους 10 θα μπορούσαν να έχουν σωθεί εφόσον φορούσαν κράνος. Τα νούμερα που συνοδεύουν την έρευνα την οποία παρουσιάζουν σήμερα «ΤΑ ΝΕΑ» για το αν θα φέρει αποτελέσματα η θεσμοθέτηση της απαγόρευσης χορήγησης καυσίμων σε όσους δεν φορούν κράνος είναι αποκαλυπτικά. Κανείς δεν αμφιβάλλει πως το κράτος οφείλει να βρει έναν τρόπο να προστατεύσει τους πολίτες του οι οποίοι οδηγούν δίκυκλο από τη δική τους αμέλεια.

Ενας ασφαλής τρόπος να αποτιμήσει κανείς μια κυβερνητική θητεία, ιδιαίτερα αν έχει την πρωτοτυπία να χαρακτηρίζεται από την ανάδειξη για πρώτη φορά της Αριστεράς στην εξουσία, είναι να αναζητήσει, και να συγκρίνει, την καλύτερη και τη χειρότερη στιγμή της. Δέκα χρόνια ακριβώς μετά τη νίκη του Αλέξη Τσίπρα και του ΣΥΡΙΖΑ, μπορεί κανείς να υποστηρίξει ότι το μεγαλύτερο επίτευγμα εκείνης της κυβέρνησης ήταν η υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών, όσο έντονα κι αν αμφισβητήθηκε. Με τη συμφωνία εκείνη τερματίστηκε μια διαμάχη δεκαετιών που εξέθετε την Ελλάδα και σταμάτησε η χρήση από πολλές χώρες του ονόματος «Μακεδονία» για τη γειτονική χώρα. Υπάρχουν βέβαια ακόμη ορισμένα προβλήματα, οι ανεγκέφαλοι δεν θα λείψουν ποτέ. Εσβησε όμως μια φωτιά που σιγόκαιγε στα πολύπαθα Βαλκάνια.

Τα μέτρα είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο, από μόνα τους δεν αρκούν. Το δίκτυο των φαρμακείων του ΕΟΠΥΥ είναι πολύ περιορισμένο, υπάρχουν μόλις 38 σε ολόκληρη τη χώρα. Χιλιάδες πάσχοντες και οι συνοδοί τους μπορεί να διανύσουν πολλά χιλιόμετρα και να μην κατορθώσουν να εξυπηρετηθούν.

Καθεμία από τις εξαγγελίες του περιγράφεται με τις τρεις ίδιες λέξεις: σοκ και δέος. Οι πολιτικές που σκοπεύει να υιοθετήσει είναι το λιγότερο διχαστικές, ενώ κατηγόρησε ευθέως πολλούς Δημοκρατικούς αξιωματούχους για εγκλήματα. Επανέλαβε τη μόνιμη επωδό του πως του έκλεψαν τις εκλογές του 2020. Εκανε επίδειξη δύναμης όχι μόνο εντός συνόρων αλλά και εκτός και κατέστησε σαφές ότι προτίθεται να κυβερνήσει με τους δικούς του όρους. Εφτασε μέχρι του σημείου να επικαλεστεί «εκλογική και θεϊκή εντολή» προκειμένου να αναλάβει εξουσίες έκτακτης ανάγκης. Για να βάλει τέλος στην «παρακμή» της χώρας του υποσχέθηκε σαρωτικές αλλαγές σε μεταναστευτική, ενεργειακή και εξωτερική πολιτική.

Τηρουμένων φυσικά των αναλογιών, και λαμβανομένων υπόψη των τεραστίων διαφορών, η κατάσταση θυμίζει Αμερική του Τραμπ. Το κυβερνών κόμμα ελέγχει και τις τρεις κορυφαίες θεσμικές θέσεις: Προεδρία της Δημοκρατίας, Πρωθυπουργία, Προεδρία της Βουλής. Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν ένα άνετο προβάδισμα του ίδιου κόμματος έναντι εκείνων της αντιπολίτευσης. Κάποια μεγάλη δοκιμασία δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα, αν και στην εποχή μας τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί.

Η σημερινή επίσκεψη του Πρωθυπουργού στο Βερολίνο με αφορμή το συνέδριο των ηγετών του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος είναι μία χρυσή ευκαιρία για τη χώρα μας να επικαιροποιήσει και να ανανεώσει τους ιστορικούς δεσμούς της με τη Γερμανία. Το ειδικό momentum είναι οι κάλπες στο Βερολίνο και η μεγάλη εκλογική αναμέτρηση όπου πιθανώς θα διακυβευθεί η ίδια η ενότητα της Γηραιάς Ηπείρου.

στόσο, δεν αποτελούν πειστική δικαιολογία για τα βαθύτερα κίνητρα πίσω από την πρωθυπουργική επιλογή. Παρά το κύρος και την αδιαμφισβήτητη πολιτική του εμπειρία ο νυν Πρόεδρος της Βουλής κι επόμενος Πρόεδρος της Δημοκρατίας παραμένει ένας εν ενεργεία βουλευτής της συμπολίτευσης. Γι' αυτό πρόκειται για μια παραταξιακή υποψηφιότητα, η οποία δεν μπορεί παρά να εκπέμψει το μήνυμα της (κεντρο)δεξιάς στροφής. Η ηρεμία που επικρατεί από τα Χριστούγεννα και μετά στους κόλπους της ΝΔ φαίνεται να βάρυνε περισσότερο στο πρωθυπουργικό μυαλό. Η δε διάχυτη στην ΚΟ του κυβερνώντος κόμματος ικανοποίηση επιβεβαιώνει ποιος ήταν ο στόχος: ο κατευνασμός της συντηρητικής πτέρυγας της ΝΔ. Η ανάγκη για πολιτική περιχαράκωση κι η μετατροπή μιας κορυφαίας διαδικασίας σε εργαλείο επίλυσης εσωκομματικών προβλημάτων, όμως, δεν συνάδει με τις υποσχέσεις για ενωτικό πνεύμα.

Παρ' όλ' αυτά, οι διαρροές για τις αποφάσεις του βουνού και της θάλασσας, ή τα υπονοούμενα σε δημόσιες παρεμβάσεις για το ύφος και τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ο επόμενος Πρόεδρος της Δημοκρατίας – καθώς κι οι προειδοποιήσεις βουλευτών από τη συντηρητική πτέρυγα της ΝΔ πως δεν θα ψηφίσουν ξανά την Κατερίνα Σακελλαροπούλου επειδή της καταλογίζουν ευθύνες για τον αντίκτυπο που είχε στα ποσοστά του κυβερνώντος κόμματος το πάρτι μετά τη θεσμοθέτηση του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών – έχουν φουντώσει την κουβέντα, την οποία τόσο τάχα απεχθάνεται το Μαξίμου.

Η επίσπευση των κρίσεων στις Ενοπλες Δυνάμεις με απόφαση του ΥΠΕΘΑ και της κυβέρνησης δεν είναι ούτε κεραυνός εν αιθρία, ούτε αιφνιδιασμός για κανέναν εκ των επιτελών του στρατού μας. Ευθυγραμμίζεται ως κίνηση και απόφαση με το στρατηγικό όραμα της Ατζέντας 2030 που αποτελεί όχι απλώς ένα άλλο δόγμα αλλά και μια μεγάλη επιχείρηση εκσυγχρονισμού και εξορθολογισμού των Ενόπλων Δυνάμεων.

Πλήθος κόσμου, στο οποίο δεν περιλαμβανόταν – για φαντάσου! – κανείς πρώην πρωθυπουργός, αποχαιρέτησε προχθές τον Κώστα Σημίτη όπως του άρμοζε: με σεβασμό, με διακριτικότητα, με αγάπη. Με αίσθημα ευθύνης, χωρίς υπερβολές αλλά ούτε και υπονοούμενα, τον αποχαιρετούν τις τελευταίες ημέρες και «ΤΑ ΝΕΑ»: μια σειρά από προσωπικότητες από την Ελλάδα, την Κύπρο και την υπόλοιπη Ευρώπη μιλούν και γράφουν για τον Σημίτη που γνώρισαν, για τον Σημίτη που έζησαν, για τον Σημίτη που θαύμασαν.

Μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα ο Ντόναλντ Τραμπ έχει δηλώσει ότι φιλοδοξεί να προσαρτήσει τη Γροιλανδία, να κάνει τον Καναδά 51η Πολιτεία των ΗΠΑ και να πάρει τον έλεγχο της Διώρυγας του Παναμά. Οσο πλησιάζει η μέρα της ορκωμοσίας του γίνεται ολοένα και επιθετικότερος, αφήνοντας πολλές κυβερνήσεις να αναρωτιούνται αν πράγματι εννοεί όλα όσα λέει ή απλά υιοθετεί μια ρητορική που ακούγεται ευχάριστα στ' αφτιά των πιστών του MAGA.  

Η νέα χρονιά ξεκινά με έναν διπλό συμβολισμό. Τρεις ώρες μετά την αλλαγή, ένας 42χρονος αμερικανός πολίτης από το Τέξας έπεσε σκοπίμως με το αυτοκίνητό του πάνω στο πλήθος που γιόρταζε στη Νέα Ορλεάνη, σκοτώνοντας 14 ανθρώπους.

Στην παρούσα φάση και εν αναμονή της ανακοίνωσης του Πρωθυπουργού για την πρόταση από την πλευρά της κυβερνητικής πλειοψηφίας, η ακατάσχετη προεδρολογία δεν εκπλήσσει. Απεναντίας, ήταν αναμενόμενη μπροστά στην καθυστέρηση των ανακοινώσεων, όπως έχει αναγνωρίσει και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, επιμένοντας να εξαντλήσει τα συνταγματικά χρονικά όρια, προκειμένου να γνωστοποιήσει την επιλογή του. Και είναι αυτή η καθυστέρηση που έχει επιτρέψει να φουντώνουν σενάρια και να διακινούνται ή να καίγονται προτάσεις. Κυρίως επειδή η τακτική που ακολουθεί ο Πρωθυπουργός ερμηνεύεται εύλογα ως σινιάλο για αλλαγή φρουράς στο Προεδρικό. Ή, τουλάχιστον, ως απόδειξη ότι επικρατούν δεύτερες σκέψεις στο Μέγαρο Μαξίμου. Μέσα σε αυτό το σκηνικό, τα κόμματα της αντιπολίτευσης ήταν επίσης αναμενόμενο ότι θα ακολουθούσαν τον δικό τους σχεδιασμό, προτείνοντας ή «ζυγίζοντας» υποψηφίους που εκτιμούν ότι εξυπηρετούν τις δικές τους πολιτικές ανάγκες. Οφείλουν όλες οι πλευρές, ωστόσο, να αντιληφθούν ότι η προεδρική εκλογή δεν είναι μια μάχη εντυπώσεων.         

Περισσότερο από το εορταστικό σκηνικό που τη συνοδεύει, το ξεκίνημα κάθε χρονιάς είθισται να διευκολύνει μια συλλογική ψυχολογική ανάταση, καθώς αντιμετωπίζεται από τους  περισσότερους ως ευκαιρία και για μια νέα αρχή. Το κλίμα αισιοδοξίας, ωστόσο, σπανίως διατηρείται μετά την περίοδο των γιορτών, καθώς επιστρέφουν με δριμύτητα οι δυσκολίες της καθημερινότητας. Αυτό το γνωρίζουν καλά και στην κυβέρνηση, όπως διαφαίνεται και από το πρωτοχρονιάτικο μήνυμα του Πρωθυπουργού, ο οποίος στην πραγματικότητα επιδιώκει να επιμηκύνει τον χρόνο της αισιοδοξίας, προτού την επικαλύψουν ξανά ο προβληματισμός και η δυσαρέσκεια. Είναι σαφές, ωστόσο, ότι πλέον οι πολίτες δεν παίρνουν τοις μετρητοίς τις διαβεβαιώσεις ότι «αφήνουμε πίσω τις φουρτούνες και τη μιζέρια του χθες» και πως «τα καλύτερα είναι μπροστά μας», έστω κι αν αυτή είναι και η δική τους καθολική ευχή.

Υπάρχουν τουλάχιστον τρεις εκδοχές του 2025. Είναι πρωτίστως το νέο έτος των προσδοκιών, της ελπίδας, των νέων στόχων. Η στιγμή που πρέπει να μηδενίσει το κοντέρ και να γράψει από την αρχή χιλιόμετρα. Σε αυτή τη στιγμή συνενώνονται οι επιθυμίες και οι διαθέσεις των περισσότερων ανθρώπων πάνω στον πλανήτη. Ταυτόχρονα, ωστόσο, είναι μια αχαρτογράφητη επικράτεια […]

Εγιναν χωρίς αμφιβολία και καλά πράγματα στον πλανήτη τη χρονιά που φεύγει, τα απαριθμούμε στο σημερινό φύλλο. Επεσε ο αιμοσταγής δικτάτορας της Συρίας. Υπέστη πλήγματα ο εθνικισμός στην Ινδία και τη Νότια Αφρική. Διεξήχθησαν συναρπαστικοί Ολυμπιακοί Αγώνες στο Παρίσι, επαναλειτούργησε η Νοτρ Νταμ. Ακόμη και στο μέτωπο της κλιματικής αλλαγής υπάρχουν λόγοι να χαμογελάμε: η αντιλόπη σάιγκα, που ζει στην ευρασιατική στέπα και μέχρι πρόσφατα ήταν είδος υπό εξαφάνιση, σημειώνει τεράστια ανάκαμψη.

Η Αθήνα είναι σε ετοιμότητα και έχει ενημερώσει – σε συνεργασία με τη Λευκωσία – τους ευρωπαίους εταίρους. Μια τέτοια συμφωνία μεταξύ Δαμασκού και Αγκυρας, άλλωστε, εφόσον υπογραφεί, θα παραγνωρίζει τα αναμφισβήτητα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου. Η αλήθεια είναι πως τα ελληνικά και κυπριακά περιθώρια αντίδρασης δεν είναι μεγάλα.

 Οι προσωπικές του σχέσεις και δεσμοί με τον Τραμπ, με την Τζόρτζια Μελόνι που εξελίσσεται σε «σιδηρά κυρία» της Ευρώπης, με τον κινέζο πρόεδρο Σι, με τη γερμανική ακροδεξιά AfD και με τον Βλαντίμιρ Πούτιν διαμορφώνουν ένα πλέγμα επιρροής και ισχύος για τον ίδιο που τον καθιστούν σταδιακά σε αόρατο κυβερνήτη που κινεί τα νήματα παγκοσμίως.

Συνηθίζαμε να λέμε ότι η διαφορά της τιμής ενός προϊόντος ανάμεσα στο χωράφι και στο ράφι οφείλεται αορίστως σε κάποιους μεσάζοντες. Και ότι η λύση στο πρόβλημα της ακρίβειας βρίσκεται, κατά συνέπεια, στην καταπολέμηση του κυκλώματος αυτού. Μια στοχευμένη έρευνα όμως του Ινστιτούτου Ερευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών για τη διαμόρφωση της τιμής στο οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων δείχνει ότι η κατάσταση είναι πιο σύνθετη. Και ότι ο «ένοχος» φαίνεται να είναι τελικά ο ελέφαντας στο δωμάτιο.