ΤΑ ΝΕΑ

Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι αιφνιδιάστηκε. Αντιθέτως, ο πρόεδρος Τραμπ είχε προειδοποιήσει, τόσο για τη μέθοδο με την οποία σκοπεύει να διοικήσει (σαν ταύρος εν υαλοπωλείω), όσο και για τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται τις μεγάλες οικονομικές και πολιτικές κρίσεις (πρώτα η Αμερική).

Τα κρυπτονομίσματα έχουν γίνει πλέον αναπόσπαστο μέρος της σύγχρονης οικονομίας. Γι' αυτό, η ελληνική πολιτεία δεν μπορούσε να τα αγνοεί άλλο. Η ΕΕ, άλλωστε, έχει φροντίσει να εγκρίνει από το 2023 ένα ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο, το οποίο έχει ως κύριο στόχο την προστασία των ευρωπαίων καταναλωτών.

O Πρωθυπουργός θα συναντηθεί σήμερα με τον γάλλο πρόεδρο στο Μέγαρο των Ηλυσίων, στο περιθώριο της Διάσκεψης για την Τεχνητή Νοημοσύνη. Από την ατζέντα της συζήτησής τους δεν θα λείπει φυσικά το θέμα που έχει προκύψει με την ενδεχόμενη πώληση πυραύλων Μeteor στην Τουρκία.

Η πρώτη αντίδραση είναι η θυμηδία: ο τύπος τρολάρει, δεν έχει κανένα σχέδιο, θέλει απλώς να τρομάξει φίλους και αντιπάλους και να τους αναγκάσει να ευθυγραμμιστούν με τα συμφέροντα της Αμερικής. Γι' αυτό απείλησε με δασμούς την Κίνα, τον Καναδά και το Μεξικό, γι' αυτό προανήγγειλε την κατάληψη της Γροιλανδίας, γι' αυτό πέταξε την τρελή ιδέα της εκκένωσης της Γάζας και της μετατροπής της σε «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής», γι' αυτό ανακοίνωσε χθες την επιβολή κυρώσεων στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο. Πλάκα κάνει, κι όποιος «τσιμπήσει».

Μια ολοένα και αυξανόμενη τάση των νέων προς την παράδοση αλλά και τον αναλογικό τρόπο ζωής φαίνεται πως καταγράφεται σήμερα με ζωηρό τρόπο. Η «επιστροφή στις ρίζες» δεν έχει να κάνει μόνο με την παραδοσιακή ελληνική μουσική και τους παραδοσιακούς ελληνικούς χορούς αλλά και με συνήθειες όπως το βινύλιο ή και τα βίντατζ ρούχα που φαίνεται πως αποκτούν μία δημοφιλία στις νεότερες γενιές.

Η κυβέρνηση φαίνεται να έχει αντιληφθεί πως είναι απαραίτητο να ληφθούν προληπτικά μέτρα – εξού και τα παίρνει – αλλά και πως θα χρειαστεί να παρακολουθείται το φαινόμενο από κάθε εμπλεκόμενη κρατική υπηρεσία στενά και καθημερινά. Γιατί είναι εξαιρετικά πιθανό να αλλάζουν τα δεδομένα στην εξέλιξη του γεωλογικού φαινομένου μέρα με τη μέρα.

Είναι ώρα να μιλήσουμε σοβαρά για το θέμα της ασφάλειας των μετακινήσεων. Και το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών, εκτός από το γεγονός πως πρέπει να διερευνηθεί σε βάθος, δίνει την ευκαιρία αυτή. Η συζήτηση αυτή δεν μπορεί να περιλαμβάνει εκατέρωθεν εργαλειοποιήσεις και μονομερείς αποδόσεις ευθυνών, ούτε να εγγράφεται σε μια άγονη κομματική αντιπαράθεση που θα οδηγεί απλώς σε αναπαραγωγή τοξικού λόγου. Και λέμε πως ο πυρήνας της όλης διαβούλευσης είναι η ασφάλεια, αφού δυνητικά αυτή διεμβολίζεται και κλονίζεται και από παραμέτρους που πιθανώς σήμερα υποτιμούμε. Ενδεχόμενα ατυχήματος ή, ακόμα χειρότερα, δυστυχήματος δυναμιτίζονται όχι μόνο από συγκρούσεις αλλά και από άλλα αίτια, όπως ένας εκτροχιασμός ή μια κακή συντήρηση.

Κι όμως, υπήρχε ένας απλός τρόπος διαχείρισης αυτής της καταστροφής: να παραμερίσουν οι πολιτικοί και να αφήσουν τον λόγο στους ειδικούς. Ο Πρωθυπουργός θα μπορούσε να απέχει από κάθε διάγνωση για τα αίτια της τραγωδίας και να αρκεστεί στη διαβεβαίωση ότι θα λάμψει η αλήθεια. Οι υπουργοί θα μπορούσαν να αποφύγουν τις δηλώσεις και, κυρίως, τις επιθέσεις εναντίον των τραγικών οικογενειών.

Η κλιμάκωση της αντιπαράθεσης και του ανταγωνισμού μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Κίνας στον κλάδο της τεχνητής νοημοσύνης δεν μπορεί να αφήνει κανέναν αδιάφορο και ειδικότερα την Ευρώπη και τη χώρα μας. Η εμφάνιση του chatbot της DeepSeek από μεριάς Κινέζων αλλά και άλλων μοντέλων από έτερους κολοσσούς δεν πυροδότησε απλώς αναστάτωση στις αμερικανικές Big Tech αλλά σήκωσε κι ένα κύμα στις αγορές. Η όλη αναμέτρηση όμως δεν έχει απλώς οικονομική χροιά αλλά και βαθιά γεωπολιτική στο φόντο ενός νέου Ψυχρού Πολέμου που αναδύεται στον αιώνα που διανύουμε. Η κούρσα αυτή προϋποθέτει ταχύτητα, ευελιξία, σύνθεση και πρόβλεψη των κινήσεων του αντιπάλου. Σε πρώτη φάση η Ευρωπαϊκή Ενωση εξήγγειλε μέσω της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν «πυξίδα ανταγωνιστικότητας» στην ΕΕ. Αρκετό; Οχι. Γρήγορο; Ούτε. Ως πρώτο βήμα όμως δείχνει πως η όλη πολεμική αντιπαράθεση έχει μπει και ορθά στα ραντάρ της ΕΕ και προφανώς σχεδιάζεται μια στρατηγική ανθεκτικότητας και αντιμετώπισης του νέου περίπλοκου πεδίου.

Τα στατιστικά στοιχεία μιλάνε από μόνα τους. Κάθε χρόνο στη χώρα μας 210 με 250 μοτοσικλετιστές χάνουν τη ζωή τους σε τροχαία, όταν οι συνολικοί θάνατοι στην άσφαλτο ανέρχονται σε περίπου 650. Από αυτούς, οι 9 στους 10 θα μπορούσαν να έχουν σωθεί εφόσον φορούσαν κράνος. Τα νούμερα που συνοδεύουν την έρευνα την οποία παρουσιάζουν σήμερα «ΤΑ ΝΕΑ» για το αν θα φέρει αποτελέσματα η θεσμοθέτηση της απαγόρευσης χορήγησης καυσίμων σε όσους δεν φορούν κράνος είναι αποκαλυπτικά. Κανείς δεν αμφιβάλλει πως το κράτος οφείλει να βρει έναν τρόπο να προστατεύσει τους πολίτες του οι οποίοι οδηγούν δίκυκλο από τη δική τους αμέλεια.

Ενας ασφαλής τρόπος να αποτιμήσει κανείς μια κυβερνητική θητεία, ιδιαίτερα αν έχει την πρωτοτυπία να χαρακτηρίζεται από την ανάδειξη για πρώτη φορά της Αριστεράς στην εξουσία, είναι να αναζητήσει, και να συγκρίνει, την καλύτερη και τη χειρότερη στιγμή της. Δέκα χρόνια ακριβώς μετά τη νίκη του Αλέξη Τσίπρα και του ΣΥΡΙΖΑ, μπορεί κανείς να υποστηρίξει ότι το μεγαλύτερο επίτευγμα εκείνης της κυβέρνησης ήταν η υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών, όσο έντονα κι αν αμφισβητήθηκε. Με τη συμφωνία εκείνη τερματίστηκε μια διαμάχη δεκαετιών που εξέθετε την Ελλάδα και σταμάτησε η χρήση από πολλές χώρες του ονόματος «Μακεδονία» για τη γειτονική χώρα. Υπάρχουν βέβαια ακόμη ορισμένα προβλήματα, οι ανεγκέφαλοι δεν θα λείψουν ποτέ. Εσβησε όμως μια φωτιά που σιγόκαιγε στα πολύπαθα Βαλκάνια.

Τα μέτρα είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο, από μόνα τους δεν αρκούν. Το δίκτυο των φαρμακείων του ΕΟΠΥΥ είναι πολύ περιορισμένο, υπάρχουν μόλις 38 σε ολόκληρη τη χώρα. Χιλιάδες πάσχοντες και οι συνοδοί τους μπορεί να διανύσουν πολλά χιλιόμετρα και να μην κατορθώσουν να εξυπηρετηθούν.

Καθεμία από τις εξαγγελίες του περιγράφεται με τις τρεις ίδιες λέξεις: σοκ και δέος. Οι πολιτικές που σκοπεύει να υιοθετήσει είναι το λιγότερο διχαστικές, ενώ κατηγόρησε ευθέως πολλούς Δημοκρατικούς αξιωματούχους για εγκλήματα. Επανέλαβε τη μόνιμη επωδό του πως του έκλεψαν τις εκλογές του 2020. Εκανε επίδειξη δύναμης όχι μόνο εντός συνόρων αλλά και εκτός και κατέστησε σαφές ότι προτίθεται να κυβερνήσει με τους δικούς του όρους. Εφτασε μέχρι του σημείου να επικαλεστεί «εκλογική και θεϊκή εντολή» προκειμένου να αναλάβει εξουσίες έκτακτης ανάγκης. Για να βάλει τέλος στην «παρακμή» της χώρας του υποσχέθηκε σαρωτικές αλλαγές σε μεταναστευτική, ενεργειακή και εξωτερική πολιτική.

Τηρουμένων φυσικά των αναλογιών, και λαμβανομένων υπόψη των τεραστίων διαφορών, η κατάσταση θυμίζει Αμερική του Τραμπ. Το κυβερνών κόμμα ελέγχει και τις τρεις κορυφαίες θεσμικές θέσεις: Προεδρία της Δημοκρατίας, Πρωθυπουργία, Προεδρία της Βουλής. Οι δημοσκοπήσεις αποτυπώνουν ένα άνετο προβάδισμα του ίδιου κόμματος έναντι εκείνων της αντιπολίτευσης. Κάποια μεγάλη δοκιμασία δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα, αν και στην εποχή μας τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί.

Η σημερινή επίσκεψη του Πρωθυπουργού στο Βερολίνο με αφορμή το συνέδριο των ηγετών του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος είναι μία χρυσή ευκαιρία για τη χώρα μας να επικαιροποιήσει και να ανανεώσει τους ιστορικούς δεσμούς της με τη Γερμανία. Το ειδικό momentum είναι οι κάλπες στο Βερολίνο και η μεγάλη εκλογική αναμέτρηση όπου πιθανώς θα διακυβευθεί η ίδια η ενότητα της Γηραιάς Ηπείρου.

στόσο, δεν αποτελούν πειστική δικαιολογία για τα βαθύτερα κίνητρα πίσω από την πρωθυπουργική επιλογή. Παρά το κύρος και την αδιαμφισβήτητη πολιτική του εμπειρία ο νυν Πρόεδρος της Βουλής κι επόμενος Πρόεδρος της Δημοκρατίας παραμένει ένας εν ενεργεία βουλευτής της συμπολίτευσης. Γι' αυτό πρόκειται για μια παραταξιακή υποψηφιότητα, η οποία δεν μπορεί παρά να εκπέμψει το μήνυμα της (κεντρο)δεξιάς στροφής. Η ηρεμία που επικρατεί από τα Χριστούγεννα και μετά στους κόλπους της ΝΔ φαίνεται να βάρυνε περισσότερο στο πρωθυπουργικό μυαλό. Η δε διάχυτη στην ΚΟ του κυβερνώντος κόμματος ικανοποίηση επιβεβαιώνει ποιος ήταν ο στόχος: ο κατευνασμός της συντηρητικής πτέρυγας της ΝΔ. Η ανάγκη για πολιτική περιχαράκωση κι η μετατροπή μιας κορυφαίας διαδικασίας σε εργαλείο επίλυσης εσωκομματικών προβλημάτων, όμως, δεν συνάδει με τις υποσχέσεις για ενωτικό πνεύμα.

Παρ' όλ' αυτά, οι διαρροές για τις αποφάσεις του βουνού και της θάλασσας, ή τα υπονοούμενα σε δημόσιες παρεμβάσεις για το ύφος και τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ο επόμενος Πρόεδρος της Δημοκρατίας – καθώς κι οι προειδοποιήσεις βουλευτών από τη συντηρητική πτέρυγα της ΝΔ πως δεν θα ψηφίσουν ξανά την Κατερίνα Σακελλαροπούλου επειδή της καταλογίζουν ευθύνες για τον αντίκτυπο που είχε στα ποσοστά του κυβερνώντος κόμματος το πάρτι μετά τη θεσμοθέτηση του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών – έχουν φουντώσει την κουβέντα, την οποία τόσο τάχα απεχθάνεται το Μαξίμου.

Η επίσπευση των κρίσεων στις Ενοπλες Δυνάμεις με απόφαση του ΥΠΕΘΑ και της κυβέρνησης δεν είναι ούτε κεραυνός εν αιθρία, ούτε αιφνιδιασμός για κανέναν εκ των επιτελών του στρατού μας. Ευθυγραμμίζεται ως κίνηση και απόφαση με το στρατηγικό όραμα της Ατζέντας 2030 που αποτελεί όχι απλώς ένα άλλο δόγμα αλλά και μια μεγάλη επιχείρηση εκσυγχρονισμού και εξορθολογισμού των Ενόπλων Δυνάμεων.

Πλήθος κόσμου, στο οποίο δεν περιλαμβανόταν – για φαντάσου! – κανείς πρώην πρωθυπουργός, αποχαιρέτησε προχθές τον Κώστα Σημίτη όπως του άρμοζε: με σεβασμό, με διακριτικότητα, με αγάπη. Με αίσθημα ευθύνης, χωρίς υπερβολές αλλά ούτε και υπονοούμενα, τον αποχαιρετούν τις τελευταίες ημέρες και «ΤΑ ΝΕΑ»: μια σειρά από προσωπικότητες από την Ελλάδα, την Κύπρο και την υπόλοιπη Ευρώπη μιλούν και γράφουν για τον Σημίτη που γνώρισαν, για τον Σημίτη που έζησαν, για τον Σημίτη που θαύμασαν.

Μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα ο Ντόναλντ Τραμπ έχει δηλώσει ότι φιλοδοξεί να προσαρτήσει τη Γροιλανδία, να κάνει τον Καναδά 51η Πολιτεία των ΗΠΑ και να πάρει τον έλεγχο της Διώρυγας του Παναμά. Οσο πλησιάζει η μέρα της ορκωμοσίας του γίνεται ολοένα και επιθετικότερος, αφήνοντας πολλές κυβερνήσεις να αναρωτιούνται αν πράγματι εννοεί όλα όσα λέει ή απλά υιοθετεί μια ρητορική που ακούγεται ευχάριστα στ' αφτιά των πιστών του MAGA.