Η «κυψέλη» πετρελαίου της Κίνας στη μέση του ωκεανού

Στην ανοιχτή θάλασσα, μακριά από λιμάνια και επίσημους τερματικούς σταθμούς, έχει σχηματιστεί τους τελευταίους μήνες μια ιδιότυπη «κυψέλη»: δεκάδες δεξαμενόπλοια φορτωμένα όχι με μέλι αλλά με βενεζουελάνικο αργό πετρέλαιο. Το φορτίο τους λειτουργεί ως πλωτό μαξιλάρι ασφαλείας για την Κίνα, επιτρέποντας στις ανεξάρτητες κινεζικές διυλιστικές μονάδες –τις λεγόμενες teapots ή «τσαγιέρες»– να συνεχίζουν να καίνε φθηνό καύσιμο σε μια περίοδο που οι κυρώσεις και οι πιέσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες εντείνονται απέναντι στη Βενεζουέλα.

Σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας ναυτιλιακής πληροφόρησης Kpler, τα αποθέματα βενεζουελάνικου αργού που παραμένουν αποθηκευμένα σε δεξαμενόπλοια ξεπερνούν οριακά τα 20 εκατ. βαρέλια – το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων τριών και πλέον ετών. Πολλά από αυτά τα πλοία βρίσκονται ήδη σε ασιατικά ύδατα, διευκολύνοντας την ταχεία τροφοδοσία των κινεζικών διυλιστηρίων όταν και όποτε χρειαστεί.

Η εικόνα αυτή αποκτά ιδιαίτερη σημασία μετά τις πρόσφατες κινήσεις της Ουάσιγκτον: την ανακοίνωση μπλόκου σε πλοία που σχετίζονται με κυρώσεις και την κατάσχεση ενός υπερδεξαμενόπλοιου ανοικτά των ακτών της Βενεζουέλας. Επισήμως, το Πεκίνο δηλώνει ότι δεν έχει αγοράσει βενεζουελάνικο αργό από τον Μάρτιο. Ωστόσο, δεδομένα παρακολούθησης πλοίων και εκτιμήσεις τρίτων δείχνουν ότι οι ροές προς την Κίνα παρέμειναν ισχυρές καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, συχνά μέσω «σκιωδών» ή «φαντασμάτων» δεξαμενόπλοιων και πολύπλοκων μεταφορτώσεων από πλοίο σε πλοίο.

Οι αφίξεις αναμένεται μάλιστα να αυξηθούν τον Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο, καθώς φορτία που εξήχθησαν τους προηγούμενους τέσσερις μήνες φτάνουν τώρα στις ασιατικές ακτές. Το ταξίδι του βενεζουελάνικου αργού προς την Κίνα μπορεί να διαρκέσει έως και 60 ημέρες, κάτι που επιτρέπει στις εκπτώσεις να βαθαίνουν και να καθιστούν το προϊόν ιδιαίτερα ελκυστικό για τις ανεξάρτητες μονάδες.

Κεντρικό ρόλο παίζει το βαρύ αργό Merey, το βασικό εξαγώγιμο προϊόν της Βενεζουέλας. Πρόκειται για πετρέλαιο που χρησιμοποιείται κυρίως για την παραγωγή ασφάλτου και προσφέρεται με σημαντικό discount σε σχέση με αντίστοιχα ποιοτικά blends. Σύμφωνα με τη Vortexa, οι αφίξεις Merey στην Κίνα τον Δεκέμβριο ενδέχεται να ξεπεράσουν τα 600.000 βαρέλια ημερησίως, ενώ η Kpler ανεβάζει την εκτίμηση στα 664.000 βαρέλια – επίπεδο που, αν επιβεβαιωθεί, θα αποτελεί ιστορικό ρεκόρ.

«Η αύξηση των ροών από τη Βενεζουέλα προς την Κίνα επιταχύνθηκε ενόψει των κυρώσεων», σημειώνoυν ειδικοί αναλυτές, εκτιμώντας ότι οι πραγματικές επιπτώσεις από τις κατασχέσεις και τις νέες πιέσεις θα φανούν από τον Φεβρουάριο. Παράλληλα, η επιβράδυνση της κινεζικής οικονομίας –ιδίως λόγω της κρίσης στον κλάδο ακινήτων– λειτουργεί ως πρόσθετο «αμορτισέρ». Τα futures ασφάλτου στη Σαγκάη βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο τετραετίας, ένδειξη ασθενούς φυσικής ζήτησης.

Οι εναλλακτικές υπάρχουν, αλλά κοστίζουν. Το Canadian Access Western Blend είναι τεχνικά κατάλληλο υποκατάστατο, όμως είναι τουλάχιστον 10 δολάρια ακριβότερο ανά βαρέλι, σύμφωνα με την Kpler και στοιχεία της Argus Media. Τα ιρανικά αργά είναι ελαφρώς φθηνότερα, χωρίς όμως να φτάνουν τα επίπεδα «ευκαιρίας» του Merey.

Η διαδρομή του βενεζουελάνικου πετρελαίου προς την Κίνα παραμένει ανορθόδοξη και περίπλοκη: πολλαπλές μεταφορτώσεις στη θάλασσα, αλλαγές σημαίας και απόκρυψη προέλευσης. Σχεδόν τα μισά δεξαμενόπλοια που μεταφέρουν Merey βρίσκονται στα ανοικτά της Κίνας και της Νοτιοανατολικής Ασίας, σύμφωνα με δεδομένα που επικαλείται το Bloomberg. Η πρόσφατη αναστροφή πορείας τεσσάρων υπερδεξαμενόπλοιων μετά την κατάσχεση του Skipper δείχνει πόσο εύθραυστη είναι πλέον αυτή η εφοδιαστική αλυσίδα.

Παρά ταύτα, οι αναλυτές συμφωνούν ότι ο παγκόσμιος αντίκτυπος παραμένει περιορισμένος κι επισημαίνουν: Η αγορά πετρελαίου βρίσκεται σε δομικό πλεόνασμα. Προβλέπονται τιμές γύρω στα 50 δολάρια το βαρέλι για μεγάλο μέρος του 2026. Εκτιμάται ακόμη ότι τα κινεζικά στρατηγικά αποθέματα λειτούργησαν τους τελευταίους 18 μήνες ως «κρυφή ζήτηση», απορροφώντας την αυξημένη προσφορά.

Η «κυψέλη» των δεξαμενόπλοιων, λοιπόν, δεν είναι απλώς ένα τεχνικό τέχνασμα logistics. Είναι μια γεωπολιτική ισορροπία εν πλω: η Κίνα προσπαθεί να συνεχίσει να τροφοδοτείται με φθηνό πετρέλαιο χωρίς να προκαλέσει ανοιχτή σύγκρουση με την Ουάσιγκτον, ενώ η Βενεζουέλα αναζητά διέξοδο σε έναν κόσμο κυρώσεων. Το ερώτημα δεν είναι αν αυτή η πρακτική θα συνεχιστεί, αλλά πόσο ακόμη θα αντέξει πριν οι κυρώσεις σφίξουν αρκετά ώστε να σπάσει η κυψέλη.