Η Αρκτική κατέγραψε την πιο θερμή χρονιά στην ιστορία των μετρήσεων, σύμφωνα με νέα έκθεση της Αμερικανικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (NOAA), η οποία δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα. Η έκθεση σκιαγραφεί μια ιδιαίτερα ανησυχητική εικόνα για την περιοχή, που θεωρείται από τις πιο ευάλωτες στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Μεταξύ Οκτωβρίου 2024 και Σεπτεμβρίου 2025, η μέση θερμοκρασία στην Αρκτική ήταν κατά 1,6°C υψηλότερη από τον μέσο όρο της περιόδου 1991-2020. Τα στοιχεία της ετήσιας έκθεσης βασίζονται σε δεδομένα που φτάνουν έως το 1900.
Ο Τομ Μπάλινγκερ, εκ των συγγραφέων της μελέτης και ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Αλάσκας, δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι είναι “ανησυχητικό” να καταγράφεται τόσο έντονη υπερθέρμανση σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα, χαρακτηρίζοντας την τάση “πρωτοφανή τα τελευταία χρόνια και ίσως εδώ και χιλιάδες χρόνια“.
Η περίοδος που εξετάστηκε περιλαμβάνει το θερμότερο φθινόπωρο, τον δεύτερο πιο ζεστό χειμώνα και το τρίτο πιο θερμό καλοκαίρι στην Αρκτική από το 1900. Η περιοχή γύρω από τον Βόρειο Πόλο βιώνει ένα φαινόμενο κατά το οποίο θερμαίνεται ταχύτερα από τα μεσαία γεωγραφικά πλάτη, λόγω παραγόντων όπως η απώλεια χιονοκάλυψης και θαλάσσιου πάγου.
Το λιώσιμο του θαλάσσιου πάγου
Τον Μάρτιο του 2025 σημειώθηκε ιστορικό χαμηλό στην έκταση του θαλάσσιου πάγου της Αρκτικής, με τη μικρότερη κορύφωση που έχει καταγραφεί από την έναρξη της δορυφορικής παρακολούθησης. Οι επιστήμονες του National Snow and Ice Data Center (NSIDC) εκτίμησαν ότι ο πάγος έφτασε στο μέγιστο μέγεθός του στις 22 Μαρτίου, με έκταση 14,33 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα — τη μικρότερη των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών.
Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, ο πάγος στον Αρκτικό Ωκεανό επεκτείνεται για να φτάσει στο μέγιστο του τον Μάρτιο. Ωστόσο, η ανθρωπογενής υπερθέρμανση δυσκολεύει πλέον αυτή τη διαδικασία, περιορίζοντας τη δυνατότητα του πάγου να ανακάμψει.
Το φαινόμενο αυτό αποτελεί “άμεσο πρόβλημα για τις πολικές αρκούδες, τις φώκιες και τους θαλάσσιους ίππους“, όπως επισημαίνει ο Ουόλτερ Μάιερ, συν-συγγραφέας της έκθεσης του NSIDC, καθώς τα ζώα αυτά χρησιμοποιούν τον πάγο ως πλατφόρμα μετακίνησης, κυνηγιού και αναπαραγωγής.
Αν και το λιώσιμο του θαλάσσιου πάγου δεν αυξάνει άμεσα τη στάθμη των ωκεανών, σε αντίθεση με το λιώσιμο πάγου στην ξηρά, προκαλεί σημαντικές οικολογικές επιπτώσεις. Παράλληλα, εντείνει την υπερθέρμανση, καθώς η μείωση της λευκής επιφάνειας του πάγου αποκαλύπτει τον σκοτεινότερο ωκεανό, ο οποίος απορροφά περισσότερη ηλιακή ενέργεια.
Κύματα ψύχους και βροχοπτώσεις-ρεκόρ
Η ταχύτερη θέρμανση της Αρκτικής μειώνει τις θερμοκρασιακές διαφορές που συγκρατούν τον ψυχρό αέρα κοντά στον πόλο. Αυτό επιτρέπει στα κύματα ψύχους να εξαπλώνονται πιο συχνά προς τα χαμηλότερα γεωγραφικά πλάτη, σύμφωνα με αρκετές πρόσφατες μελέτες.
Παράλληλα, οι βροχοπτώσεις στην περιοχή έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ την περίοδο Οκτωβρίου 2024 – Σεπτεμβρίου 2025, γνωστή και ως “χρονιά του νερού”, κατατάσσοντας το διάστημα αυτό ανάμεσα στα πέντε πιο υγρά από το 1950.
