Η αυστριακή Βουλή ενέκρινε σήμερα νόμο που απαγορεύει τη χρήση της ισλαμικής μαντίλας από κορίτσια κάτω των 14 ετών, με στόχο –σύμφωνα με την κυβέρνηση– την προστασία των παιδιών. Ωστόσο, νομικοί και οργανώσεις υπεράσπισης δικαιωμάτων καταγγέλλουν ότι το μέτρο είναι διακριτικό και αντισυνταγματικό.
Η απαγόρευση εγκρίθηκε με ευρεία πλειοψηφία, εκτός από τους Πράσινους, οι οποίοι υποστήριξαν ότι ο νόμος παραβιάζει το Σύνταγμα. Πρόκειται για τη δεύτερη προσπάθεια επιβολής τέτοιου περιορισμού, μετά το 2019, όταν η τότε νομοθεσία ακυρώθηκε από το Συνταγματικό Δικαστήριο ως ρατσιστική.
Η κυβέρνηση, υπό την ηγεσία των συντηρητικών, επιμένει ότι αυτή τη φορά ο νόμος είναι συμβατός με το Σύνταγμα και προορίζεται να προστατεύσει τα δικαιώματα των παιδιών. Ο πρόεδρος του φιλελεύθερου κόμματος NEOS, Γιάνικ Σέτι, δήλωσε ότι πρόκειται για «έναν καλό νόμο… που θα επιτρέψει να απαγορευθεί σε κάποιο βαθμό η πολιτιστική καταπίεση».
Από την πλευρά της, η υπουργός Ενσωμάτωσης Κλαούντια Πλάκολμ τόνισε ότι «όταν ένα κορίτσι οκτώ ή εννέα ετών υποχρεούται να καλύπτει το σώμα του για να προστατευθεί από το βλέμμα των ανδρών, τότε δεν πρόκειται για θρησκευτικό τελετουργικό αλλά για καταπίεση».
Η απαγόρευση αφορά «όλες τις μορφές» της ισλαμικής μαντίλας στους σχολικούς χώρους και θα τεθεί πλήρως σε ισχύ από τον Σεπτέμβριο. Από τον Φεβρουάριο θα προηγηθεί μεταβατική φάση ενημέρωσης εκπαιδευτικών και μαθητών, χωρίς κυρώσεις. Στη συνέχεια, οι γονείς που δεν συμμορφώνονται ενδέχεται να αντιμετωπίσουν πρόστιμα από 150 έως 800 ευρώ.
Αντιδράσεις και κατηγορίες για διακρίσεις
Σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία, περίπου 12.000 κορίτσια και έφηβες επηρεάζονται από τον νέο νόμο, ενώ μελέτη του 2020 εκτιμούσε ότι 3.000 παιδιά κάτω των 14 ετών φορούν μαντίλα. Οργανώσεις δικαιωμάτων εκφράζουν ανησυχία ότι η απαγόρευση θα εντείνει τον κοινωνικό διχασμό και θα ενισχύσει τον αντιμουσουλμανικό ρατσισμό στην Αυστρία, όπου ήδη καταγράφεται αυξανόμενο αντιμεταναστευτικό κλίμα.
Η Διεθνής Αμνηστία Αυστρίας χαρακτήρισε τον νόμο «κατάφωρη διάκριση προς τις νεαρές μουσουλμάνες», προειδοποιώντας ότι μπορεί να ενισχύσει προκαταλήψεις και στερεότυπα. Παρόμοια θέση εξέφρασε και ο οργανισμός IGGÖ, που εκπροσωπεί τις μουσουλμανικές κοινότητες της χώρας, σημειώνοντας ότι το μέτρο «θα αποδυναμώσει την εμπιστοσύνη στο κράτος δικαίου και θα θέσει σε κίνδυνο την κοινωνική συνοχή».
Η διευθύντρια της ένωσης Amazone στο Φόραλμπεργκ, Άντζελικα Άτζινγκερ, δήλωσε ότι ο νόμος κινδυνεύει να «απομονώσει περαιτέρω» τα κορίτσια που αφορά, δίνοντάς τους την εντύπωση ότι είναι «νόμιμο» να ελέγχεται το σώμα τους, σύμφωνα με ανακοίνωση της αντιρατσιστικής οργάνωσης SOS Mitmensch.
Νομικές επιφυλάξεις και πολιτικές προεκτάσεις
Το ακροδεξιό κόμμα FPÖ, που ήρθε πρώτο στις εκλογές του 2024 χωρίς να σχηματίσει κυβέρνηση, ζητά να επεκταθεί η απαγόρευση και στις ανώτερες βαθμίδες εκπαίδευσης. Ο κυβερνητικός συνασπισμός ωστόσο δηλώνει βέβαιος ότι ο νέος νόμος δεν θα ακυρωθεί, υποστηρίζοντας πως στηρίζεται στην προστασία των παιδιών, όπως ορίζει το Σύνταγμα.
Ο συνταγματολόγος Χάιντς Μάγιερ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης, εκφράζει αντίθετη άποψη. Υπενθυμίζει ότι το 2020 το Συνταγματικό Δικαστήριο είχε αποφανθεί πως η στοχοποίηση αποκλειστικά της ισλαμικής μαντίλας «συνιστά διάκριση εις βάρος μιας συγκεκριμένης θρησκείας». Όπως σημειώνει, αν η μαντίλα θεωρείται σύμβολο καταπίεσης, η απαγόρευσή της στα σχολεία «θέτει τα ίδια τα παιδιά σε άβολη θέση» απέναντι σε εκείνους που τους την επιβάλλουν.
Υπενθυμίζεται ότι στη Γαλλία από το 2004 έχει θεσπιστεί απαγόρευση για μαθητές να φορούν «σύμβολα ή ενδύματα» που δηλώνουν εμφανώς τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις, όπως μαντίλες, τουρμπάνια και κιπά.
