Γάλλοι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ένα τεράστιο υποθαλάσσιο τείχος στα ανοιχτά της Βρετάνης, το οποίο χρονολογείται περίπου στο 5.000 π.Χ.
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι το εύρημα μπορεί να ανήκει σε μια κοινωνία της λίθινης εποχής, η οποία εξαφανίστηκε εξαιτίας της ανόδου της στάθμης της θάλασσας — γεγονός που ίσως γέννησε τον τοπικό μύθο για μια βυθισμένη πόλη.
Το τείχος, μήκους 120 μέτρων, είναι η μεγαλύτερη υποθαλάσσια κατασκευή που έχει εντοπιστεί ποτέ στη Γαλλία. Οι ειδικοί θεωρούν ότι χρησίμευε είτε ως παγίδα ψαριών είτε ως αναχώμα για προστασία από τα νερά.
Όταν χτίστηκε, στην περιοχή της νήσου Ιλ ντε Σεν, στο δυτικό άκρο της Βρετάνης, το τείχος βρισκόταν στην ακτογραμμή, μεταξύ παλίρροιας και άμπωτης. Σήμερα βρίσκεται σε βάθος εννέα μέτρων, καθώς το νησί έχει μειωθεί σημαντικά σε μέγεθος.
Το πλάτος του τείχους φτάνει κατά μέσο όρο τα 20 μέτρα και το ύψος του τα δύο. Σε τακτά διαστήματα, δύτες εντόπισαν μεγάλους γρανιτένιους μονόλιθους να προεξέχουν σε δύο παράλληλες σειρές.
Η κατασκευή και η λειτουργία του τείχους
Πιστεύεται ότι οι μονόλιθοι τοποθετήθηκαν πρώτα πάνω στον βραχώδη πυθμένα και στη συνέχεια το τείχος χτίστηκε γύρω τους με πλάκες και μικρότερες πέτρες. Αν πράγματι χρησιμοποιούνταν ως παγίδα ψαριών, τότε οι προεξέχοντες μονόλιθοι πιθανόν στήριζαν ένα «δίχτυ» από κλαδιά και ξύλα για τη σύλληψη ψαριών κατά την υποχώρηση της παλίρροιας.
Με συνολική μάζα 3.300 τόνων, η κατασκευή φαίνεται να ήταν έργο μιας οργανωμένης και μόνιμης κοινότητας. Η αντοχή της επί 7.000 χρόνια αποδεικνύει την εξαιρετική της σταθερότητα.
«Χτίστηκε από μια πολύ δομημένη κοινωνία κυνηγών-τροφοσυλλεκτών, που έγινε μόνιμη όταν οι πόροι το επέτρεψαν. Ή από έναν από τους νεολιθικούς πληθυσμούς που έφτασαν εδώ γύρω στο 5.000 π.Χ.», δήλωσε ο αρχαιολόγος Ιβάν Παϊγιέρ.
Σύνδεση με τους μενίρ και τους τοπικούς μύθους
Οι μονόλιθοι που αποτελούν τη βάση του τείχους μοιάζουν με τους διάσημους μενίρ που διακοσμούν την ύπαιθρο της Βρετάνης, αλλά είναι παλαιότεροι. Ο Παϊγιέρ εκτιμά ότι υπήρξε μεταβίβαση τεχνογνωσίας στην εξόρυξη, κοπή και μεταφορά λίθων από τους μεσολιθικούς κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες στους νεολιθικούς γεωργούς που εγκαταστάθηκαν αργότερα.
Το τείχος εντοπίστηκε όταν ο γεωλόγος Ιβ Φουκέ μελέτησε υποθαλάσσιους χάρτες βάθους μέσω σύγχρονης ραντάρ τεχνολογίας. «Λίγο έξω από το Σεν είδα μια γραμμή 120 μέτρων που έκλεινε μια υποθαλάσσια κοιλάδα. Δεν μπορούσε να είναι φυσική», δήλωσε στην εφημερίδα Le Monde.
Οι πρώτες καταδύσεις πραγματοποιήθηκαν το καλοκαίρι του 2022, ωστόσο η πλήρης χαρτογράφηση έγινε τον επόμενο χειμώνα, όταν η θαλάσσια βλάστηση είχε υποχωρήσει.
Αρχαίες πόλεις και θρύλοι της Βρετάνης
Σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στο International Journal of Nautical Archaeology, οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι τέτοια ευρήματα μπορεί να συνδέονται με τους βρετονικούς θρύλους για βυθισμένες πόλεις. Μία από αυτές, η χαμένη πόλη Ύς, λέγεται ότι βρισκόταν στον κόλπο του Ντουαρνενέ, λίγα χιλιόμετρα ανατολικά.
«Είναι πιθανό η εγκατάλειψη μιας περιοχής που είχε αναπτυχθεί από μια ιδιαίτερα οργανωμένη κοινωνία να ριζώθηκε βαθιά στη μνήμη των ανθρώπων», αναφέρεται στη μελέτη. «Η βύθιση εξαιτίας της ταχείας ανόδου της στάθμης της θάλασσας και η εγκατάλειψη των αλιευτικών και οικιστικών δομών πρέπει να άφησαν ανεξίτηλο αποτύπωμα».
