Βροχή διαττόντων Ταυριδών φωτίζει κάθε φθινόπωρο τον νυχτερινό ουρανό, από τα τέλη Οκτωβρίου έως τις αρχές Νοεμβρίου. Γνωστές και ως «Halloween fireballs», οι Ταυρίδες πήραν το όνομά τους από τον αστερισμό του Ταύρου, απ’ όπου φαίνεται να προέρχονται. Οι πιο εντυπωσιακές εικόνες παρατηρούνται σε περιοχές με σκοτεινό ουρανό, μακριά από τα φώτα των πόλεων.
Οι διάττοντες εμφανίζονται ως φωτεινές γραμμές, όταν μικροσκοπικά σωματίδια σκόνης ή βράχου καίγονται εισερχόμενα στην ατμόσφαιρα της Γης. Οι Ταυρίδες προέρχονται από υπολείμματα του κομήτη Encke, ο οποίος αφήνει πίσω του σωματίδια κατά την περιφορά του γύρω από τον Ήλιο. Η Γη διασχίζει αυτό το πεδίο δύο φορές τον χρόνο: μία κοντά στο Halloween και μία τον Ιούνιο, όταν παρατηρούνται οι Beta Taurids, ορατές μόνο εάν προκαλέσουν εξαιρετικά φωτεινές εκρήξεις.
Επιστημονική έρευνα και πιθανός κίνδυνος
Μια πρόσφατη μελέτη, υπό τον ερευνητή Mark Boslough, εξετάζει τους πιθανούς κινδύνους που συνδέονται με το ρεύμα των Ταυρίδων. Το άρθρο, δημοσιευμένο στο περιοδικό Acta Astronautica στο πλαίσιο του συνεδρίου Planetary Defense Conference στο Κέιπ Τάουν, διερευνά αν το ρεύμα αυτό μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα πρόσκρουσης αντικειμένων κοντά στη Γη (NEOs) τις επόμενες δεκαετίες.
Όπως εξηγεί ο Boslough, «η πλανητική άμυνα είναι μια διεθνής και πολυεπιστημονική προσπάθεια για την προστασία της Γης από προσκρούσεις αντικειμένων κοντά στη Γη». Περιλαμβάνει εντοπισμό και παρακολούθηση NEOs, ανάλυση των επικίνδυνων σωμάτων, μοντέλα πρόβλεψης και στρατηγικές αποτροπής ή πολιτικής προστασίας.
Τα NEOs περιλαμβάνουν αστεροειδείς, κομήτες και θραύσματα που περνούν κοντά στην τροχιά της Γης. Αν και τα μικρά σωματίδια των Ταυρίδων είναι ακίνδυνα, μεγαλύτερα σώματα μπορούν να προκαλέσουν γεγονότα όπως η έκρηξη στο Τσελιάμπινσκ το 2013 ή στο Τουγκούσκα το 1908.
Το ρεύμα των Ταυρίδων και οι ατμοσφαιρικές εκρήξεις
Η έρευνα του Boslough, με νέα δεδομένα από παρατηρήσεις, δείχνει ότι μικρά αντικείμενα ικανά να προκαλέσουν ατμοσφαιρικές εκρήξεις (airbursts) ίσως αποτελούν μεγαλύτερο κίνδυνο απ’ ό,τι θεωρούνταν. Εξετάστηκε επίσης η πιθανή ύπαρξη του «Taurid resonant swarm» (TRS), μιας ομάδας αντικειμένων επηρεασμένων από τη βαρύτητα του Δία.
Όπως σημειώνει ο ερευνητής, «υπάρχουν ενδείξεις ότι μια αραιή ομάδα μικρών αντικειμένων υπάρχει, καθώς φωτεινές εκρήξεις και σεισμικά σήματα στη Σελήνη έχουν παρατηρηθεί σε χρονικές στιγμές που προβλέπει η θεωρία». Τα αντικείμενα αυτά περιφέρονται γύρω από τον Ήλιο επτά φορές για κάθε δύο τροχιές του Δία, δημιουργώντας περιοδική ευθυγράμμιση που ενισχύει τη συγκέντρωση υλικού.
Πιθανές προσεγγίσεις το 2032 και 2036
Εάν το σμήνος των Ταυρίδων υπάρχει, αναμένεται να πλησιάσει τη Γη το 2032 και το 2036, αυξάνοντας ενδεχομένως τον κίνδυνο πρόσκρουσης. «Διαθέτουμε την τεχνολογία για να ελέγξουμε το σμήνος μέσω στοχευμένων παρατηρήσεων εκείνα τα έτη», δήλωσε ο Boslough.
Τα αντικείμενα αυτά θα μπορούσαν να εντοπιστούν με τηλεσκόπια, ενώ συγκεντρώσεις μεγαλύτερων σωμάτων – παρόμοιων με εκείνα που προκάλεσαν τα γεγονότα στο Τσελιάμπινσκ ή στο Τουγκούσκα – ενδέχεται να παρατηρηθούν τότε. Ο Boslough έχει υπολογίσει ότι το αντικείμενο του Τσελιάμπινσκ είχε διάμετρο περίπου 18 μέτρων και εκρηκτική ισχύ μισού μεγατόνου, ενώ η έκρηξη του Τουγκούσκα ήταν έως και δέκα φορές ισχυρότερη.
Ο ίδιος τονίζει πως, αν εντοπιστούν εγκαίρως τέτοια αντικείμενα, μπορούν να ληφθούν μέτρα αποτροπής. Το νέο υπέρυθρο τηλεσκόπιο NEO Surveyor θα μπορούσε να προσφέρει σημαντικό χρόνο προειδοποίησης.
Ετοιμότητα και ενημέρωση του κοινού
Η έρευνα υποστηρίχθηκε από τη NASA και την Εθνική Διοίκηση Πυρηνικής Ασφάλειας (NNSA) στο πλαίσιο των δράσεων πλανητικής άμυνας. Ο Boslough καλεί το κοινό να ενημερώνεται για φυσικούς κινδύνους κάθε είδους, από καιρικά φαινόμενα έως σεισμούς και ηφαιστειακές εκρήξεις.
«Οι προσκρούσεις αστεροειδών αποτελούν μικρό αλλά υπαρκτό κίνδυνο, και τα εργαστήρια του Νέου Μεξικού διαθέτουν μερικούς από τους κορυφαίους επιστήμονες στον τομέα», επισημαίνει. Στην περίπτωση του Τσελιάμπινσκ, οι περισσότερες τραυματισμοί προκλήθηκαν από θραύσματα γυαλιού όταν οι άνθρωποι πλησίασαν στα παράθυρα για να δουν τη λάμψη. Οι ειδικοί συστήνουν να αποφεύγεται η θέαση τέτοιων φαινομένων από κοντινή απόσταση.
Παρατήρηση των Ταυρίδων και αντιμετώπιση παραπληροφόρησης
Η επόμενη πιθανή προσέγγιση του σμήνους το 2032 θα συμβεί από τη νυχτερινή πλευρά της Γης, διευκολύνοντας την παρατήρηση. Αν υπάρξει συγκέντρωση αντικειμένων, η πιθανότητα ατμοσφαιρικής έκρηξης θα είναι ελαφρώς αυξημένη, αλλά παραμένει πολύ χαμηλή.
Ο Boslough προειδοποιεί επίσης για την παραπληροφόρηση που κυκλοφορεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σχετικά με προσκρούσεις και αστεροειδείς, υπογραμμίζοντας ότι τέτοιες υπερβολικές θεωρίες παραπλανούν το κοινό και διαστρεβλώνουν την επιστημονική πραγματικότητα.
Για όσους επιθυμούν να παρακολουθήσουν το φαινόμενο, ο Boslough προτείνει να κοιτάξουν τον ουρανό μετά τις 2 π.μ. τη νύχτα του Halloween, όταν το φεγγάρι θα βρίσκεται κάτω από τον ορίζοντα. Οι Ταυρίδες θα είναι ορατές ξανά λίγες ημέρες μετά την πανσέληνο της 5ης Νοεμβρίου, πριν την ανατολή της σελήνης.
Πηγή: sciencedaily.com
