Εδώ και σχεδόν 25 χρόνια, ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ISS) αποτελεί το πιο λαμπρό επίτευγμα της ανθρώπινης συνεργασίας στο διάστημα. Από τον Νοέμβριο του 2000, αστροναύτες από τις ΗΠΑ, την Ευρώπη, τον Καναδά, την Ιαπωνία και τη Ρωσία διατηρούν αδιάλειπτη ανθρώπινη παρουσία σε τροχιά γύρω από τη Γη, οδηγώντας την ανθρωπότητα σε νέα επιστημονικά και τεχνολογικά μονοπάτια. Από την πρώτη εκτόξευση το 1998, ο ISS έχει μετατραπεί σε εργαστήριο, όπου η έρευνα υλικών, η βιοτεχνολογία, η αστρονομία, οι γήινες επιστήμες και η φυσική της καύσης ευδοκιμούν. Σε αυτό το μοναδικό περιβάλλον μικροβαρύτητας, έχουν πραγματοποιηθεί περισσότερα από 4.000 επιστημονικά πειράματα, τα οποία οδήγησαν σε 4.400 και πλέον δημοσιεύσεις που βελτιώνουν τη ζωή στη Γη και προετοιμάζουν το έδαφος για την επόμενη γενιά εξερεύνησης.
Οι αστροναύτες στον ISS συνέβαλαν στη βαθύτερη κατανόηση φυσικών φαινομένων, στην εξέλιξη φαρμακευτικών ουσιών, στην ανάπτυξη τεχνητών αμφιβληστροειδών στη βιοτεχνολογία, στη δημιουργία υπερκαθαρών οπτικών ινών, στην ανάλυση των καταιγίδων και στην αλληλούχιση του DNA σε τροχιά. Κάθε πείραμα έδειξε πόσο πολύτιμη είναι η έρευνα σε συνθήκες χαμηλής βαρύτητας, κενού, ακραίων θερμοκρασιών και ακτινοβολίας.
Ωστόσο, το 2030 θα σηματοδοτήσει το τέλος αυτής της ιστορικής διαδρομής, καθώς ο ISS θα οδηγηθεί μέσω ελεγχόμενης αποκόλλησης σε έναν απομακρυσμένο ωκεάνιο χώρο στον Ειρηνικό, ολοκληρώνοντας έναν κύκλο που κράτησε πάνω από δύο δεκαετίες. Πρόσφατα, η NASA επέλεξε τη SpaceX για να διαχειριστεί τη διαδικασία καταστροφής, υπογραμμίζοντας την μετατόπιση του ρόλου των εμπορικών συνεργατών στην εξερεύνηση του διαστήματος.
Παρά την απόσυρση του ISS, η NASA και οι συνεργάτες της δεν θα εγκαταλείψουν την ανθρώπινη παρουσία σε τροχιά. Ήδη από το 2021, η NASA υποστήριξε με περισσότερα από 400 εκατ. δολάρια την ανάπτυξη εμπορικών, ιδιόκτητων διαστημικών σταθμών, ελπίζοντας να γίνουν επιχειρησιακοί προτού ο ISS παροπλιστεί. Οι εταιρείες που θα εξακολουθήσουν να συνεργάζονται, θα επιδιώξουν να φιλοξενήσουν αστροναύτες σε αποστολές διάρκειας τουλάχιστον 30 ημερών και ο οργανισμός θα εξασφαλίσει τη διατήρηση των αυστηρών προτύπων ασφάλειας και επιχειρησιακής αξιοπιστίας. Οι υπηρεσίες θα αγοραστούν σε εμπορική βάση – όπως ακριβώς συμβαίνει σήμερα με τις αποστολές ανεφοδιασμού και πλήρωσης του ISS – οδηγώντας στην απαρχή μιας νέας εποχής εξερεύνησης, με μεικτή διακυβέρνηση μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών φορέων.
Την ίδια ώρα, ο κινεζικός σταθμός Tiangong συνεχίζει αδιάκοπα την αποστολή του, και αν το σερί των ανθρώπινων παρουσιών του ISS διακοπεί, η Κίνα θα κρατήσει την πρώτη θέση στην συνεχή παρουσία σε τροχιά. Ο Tiangong, με μόνιμη τριμελή ομάδα αστροναυτών σε ύψος 250 μιλίων, αναδεικνύει τη διαστημική πρόοδο της Ανατολής και την πολυπλοκότητα της σύγχρονης γεωπολιτικής στην εξερεύνηση του διαστήματος.
Μέχρι το 2030, όταν ο ISS θα γράψει το τελευταίο του κεφάλαιο, το φως του θα συνεχίσει να διαγράφει μεγαλοπρεπείς τροχιές πάνω από τη Γη, το πιο λαμπρό σημείο στο νυχτερινό ουρανό. Όσοι βλέπουν σήμερα το μοναδικό μπλε-λευκό του φως, ατενίζουν το αποτέλεσμα του ανθρώπινου πνεύματος συνεργασίας και εφευρετικότητας, ένα επίτευγμα που θα μείνει στις μνήμες ως παράδειγμα για όσα μπορούν να επιτευχθούν, όταν οι εθνότητες συμπορεύονται στην εξερεύνηση του σύμπαντος.
