Αναζήτηση
Τρία χρόνια «Ράδιο Πάντειον», με πολιτισμό, αθλητισμό, πολιτική και πολλές συνεργασίες. Το βράδυ της Δευτέρας 7 του Απρίλη δώσαμε ραντεβού με τη ραδιοφωνική «μητέρα» ενός φοιτητικού εγχειρήματος, το οποίο στις 4 του Απρίλη γιόρτασε τα τρίτα του γενέθλια. Την Αγγελική Γαζή τη γνώρισα πρώτα ως φοιτητής και μετά ως παραγωγός στο κοινοτικό ραδιόφωνο του Παντείου Πανεπιστημίου. Είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Μέσων Επικοινωνίας και Πολιτισμού και υπεύθυνη καθηγήτρια του «Ράδιο Πάντειον» και του «Ράδιο Πάντειον Sports».
Οι ενασχολήσεις της δεν σταματούν εκεί. «Τα τελευταία χρόνια ασχολούμαι με θέματα κυρίως της ψυχολογίας του κυβερνοχώρου και του Διαδικτύου. Ωστόσο, ξεκίνησα μελετώντας την ψυχολογία των Μέσων, δηλαδή θέματα ταυτότητας των παραγωγών στο ραδιόφωνο. Εκεί είναι η αρχική μου ερευνητική δουλειά και έτσι ξεκίνησα και το μάθημα Ψυχολογία των Μέσων», λέει η ίδια.
Η Αγγελική Γαζή σπούδασε Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων και πρώτη φορά ήρθε σε επαφή με μικρόφωνο όταν ήταν μόλις 16 ετών. «Ηταν στο ραδιόφωνο που δημιούργησε ο μουσικός – φιλολογικός όμιλος Λευκάδος “Ορφέας”. Το “Ράδιο Ορφέας”, που ξεκίνησε το 1988, όταν ακόμα ήμουν στο σχολείο, έγινε το δικό μου εφηβικό καταφύγιο. Ξεκινήσαμε και κάναμε εκεί εκπομπές, φιλοξενούσαμε γνωστούς και αγνώστους, βάζαμε τις μουσικές μας και διοργανώναμε ακόμη και θεατρικά έργα που προορίζονταν να κάνουν πρεμιέρα στον αέρα μας. Δεν θα ξεχάσω ποτέ μια κοπελίτσα από την Ισπανία που έκανε εκπομπή κάθε Παρασκευή και έπαιζε πάντα ζωντανή μουσική στον αέρα με την κιθάρα της», θυμάται.
Το ραδιόφωνο, ως Μέσο, την έχει ξεκάθαρα κερδίσει, και αυτό φαίνεται και μόνο από το πάθος το οποίο τη διακατέχει κάθε φορά που αναφέρεται σε αυτό. «Ξεκίνησα με ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα, το οποίο ήταν χρηματοδοτούμενο από τη Γαλλία, με σκοπό την έρευνα για την ανάδειξη των σπουδών ραδιοφώνου στην Ευρώπη. Αυτή η έρευνα έδωσε ευκαιρία σε νέους που ασχολούνται με τις συγκεκριμένες σπουδές να τις εξελίξουν και να αναδειχθούν συνολικά, σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Εγώ ήμουν η μόνη εκπρόσωπος της Ελλάδας. Λίγο καιρό μετά, το ένα έφερνε το άλλο και έτσι δημιουργήσαμε το European Communication Research and Education Association (ECREA). Μέσα σε αυτό φτιάξαμε τον τομέα του Radio and Research Studies, ο οποίος αργότερα μετονομάστηκε σε Radio and Sound», λέει η ίδια.
Τα κοινοτικά ραδιόφωνα
Δεν είναι τυχαίο ότι μέχρι σήμερα η Αγγελική Γαζή έχει συμβάλει στη δημιουργία τριών ραδιοφώνων, τα οποία όμως έχουν μια ιδιαιτερότητα, είναι «κοινοτικά». Οπως μας λέει, «σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για πολλά χρόνια, κυριαρχούσαν οι Βρετανοί στις σπουδές ραδιοφώνου, κυριότερα λόγω του BBC. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο δώσαμε κι εμείς πολλή έμφαση στην ανάδειξη των ραδιοφώνων κοινότητας, τα οποία δεν είναι δημόσια, δεν είναι ιδιωτικά, αλλά έχουν να κάνουν με τα community media, όπως τα ορίζει η Ευρωπαϊκή Ενωση. Η ΕΕ πλέον έχει συγκεκριμένη πρόβλεψη για τα κοινοτικά Μέσα, που είναι ο τρίτος τομέας των Μέσων Επικοινωνίας. Δίνουν φωνή και έκφραση σε κοινότητες. Είναι Μέσα τα οποία δουλεύουν με εθελοντές και βασικός τους στόχος είναι η εκπαίδευση των ατόμων που θέλουν να ασχοληθούν με παραγωγή περιεχομένου».
Η συζήτηση έφτασε στα χρόνια της πανδημίας και του εγκλεισμού, κατά τα οποία η ανάγκη για άμεση ανθρώπινη επαφή ήταν τεράστια. Τότε ακριβώς γεννήθηκε από τους φοιτητές η ιδέα για το «Ράδιο Πάντειον». Η Αγγελική Γαζή θυμάται: «Ερχονται δύο φοιτητές, μας βρίσκουν και ζητούν να ξεκινήσει να δουλεύει ξανά το ραδιόφωνο που είχε το Πάντειο Πανεπιστήμιο, το “Spam Radio”. Ηταν η περίοδος του κορωνοϊού, ήταν δύσκολα τα πράγματα, δύσκολες οι συναντήσεις. Μεγάλη επιμονή από τους φοιτητές και μεγάλο το αίτημα, ως φάνηκε εκ των υστέρων, από την κοινότητα. Το αγκάλιασε η Πρυτανεία μας τότε, όπως το αγκαλιάζει ακόμα και σήμερα».
Και συνεχίζει: «Ετσι, ξεκινήσαμε σιγά σιγά, ενώ όταν αρχίσαμε να βγαίνουμε από την καραντίνα το Πανεπιστήμιο μας έδωσε έναν χώρο. Δημιουργήθηκε μια πρώτη μικρή ομάδα φοιτητών και ξεκίνησαν να τον ετοιμάζουν, κάνοντας απίθανες υπερβάσεις εκείνη την περίοδο, με ελάχιστα χρήματα, με στοιχειώδη εξοπλισμό, με ένα πολύ μικρό στούντιο, το οποίο καθάρισαν, τακτοποίησαν και ετοίμασαν, ώστε να γίνει το δικό μας “ραδιοφωνικό σπίτι”. Οι πρώτες μεταδόσεις έγιναν στις 4 Απριλίου του 2022. Ολα έγιναν από τους φοιτητές, το ακουστικό σήμα το έφτιαξε ο Ορέστης Πλάκας, το γραφιστικό μας, την κουκουβάγια, ο Θανάσης Τζανός, ενώ το χαρακτηριστικό “Ράδιο Πάντειον, η φωνή του Παντείου Πανεπιστημίου” το έγραψε ο Γιώργος Ελευθερίου».
Κάπως έτσι, ένα μικρό ραδιόφωνο μιας πανεπιστημιακής κοινότητας άρχισε το ταξίδι του και στα τρία χρόνια μεγάλωσε. Από τα μικρόφωνά του έχουν περάσει πάνω από 300 διαφορετικές φωνές και έχουν πραγματοποιηθεί πάρα πολλές συνεργασίες. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι πολύ γρήγορα γεννήθηκε η ιδέα να δημιουργηθεί και ένα ακόμη ραδιόφωνο, το οποίο θα ασχολείται με αθλητικές μεταδόσεις. «Ο φοιτητής Βασίλης Βουτσινάς, όλο το καλοκαίρι του 2022, επικοινώνησε με άτομα τα οποία είναι υπεύθυνοι ποδοσφαιρικών ομάδων, με αίτημα να μπορούν οι παραγωγοί του “Ράδιο Πάντειον Sports” να μπαίνουν στα γήπεδα και να κάνουν μεταδόσεις. Εκείνη την περίοδο πραγματοποιήθηκε μια συνάντηση και με τον διευθυντή Επικοινωνίας του Ολυμπιακού, Νίκο Γαβαλά, με στόχο να γίνονται μεταδόσεις από το γήπεδό του», μας λέει η Αγγελική Γαζή και εξηγεί: «Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πρέπει να γίνονται μόνο από αυτό, το σημαντικό είναι ότι εκεί έχει δημιουργηθεί ένας ειδικά διαμορφωμένος χώρος, με στόχο να γίνονται μεταδόσεις για ανθρώπους με οπτικές αναπηρίες. Ετσι, μέσα από την επικοινωνία μας με τον κ. Γαβαλά, υπογράφηκε ένα μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ Παντείου Πανεπιστημίου και Ολυμπιακού, με σκοπό τα μέλη του “Ράδιο Πάντειον Sports” να έχουν πρόσβαση σε αγώνες ποδοσφαίρου και να πραγματοποιούν ένα εξειδικευμένο είδος αθλητικής αναμετάδοσης».
355 μεταδόσεις αθλημάτων
Τι είναι, όμως, αυτό; Σύμφωνα με τη συνομιλήτριά μας, «η βασική διαφορά με μια κανονική μετάδοση βασίζεται στο ότι ο πομπός δεν πρέπει να περιγράψει μόνο το ίδιο το παιχνίδι, αλλά και τη συνολική εικόνα». Πράγματι, το μνημόνιο αυτό είχε σημαντικό αποτύπωμα σε ανθρώπους με οπτικές αναπηρίες, οι οποίοι πλέον είχαν τρόπο να παρακολουθήσουν αθλητικούς αγώνες. Συνολικά, σε αυτό το μοτίβο, στα δυόμισι χρόνια λειτουργίας του «Ράδιο Πάντειον Sports» έχουν πραγματοποιηθεί πάνω από 213 μεταδόσεις ποδοσφαιρικών αγώνων, ενώ σε όλα τα αθλήματα παραπάνω από 355 μεταδόσεις από 48 διαφορετικούς παραγωγούς.
Με τη χαρά στα μάτια της να είναι ξεκάθαρη, η Αγγελική Γαζή προσθέτει: «Για μένα ήταν πάρα πολύ σημαντικό αυτό που έκανε ο Ολυμπιακός, γιατί προσάρμοσε το γήπεδο και έδωσε χώρο σε άτομα χωρίς όραση να μπορέσουν να συμμετέχουν ενεργά, να είναι στο γήπεδο αλλά και να ακούν από το σπίτι τους τις μεταδόσεις. Αυτό δεν ήταν ένα εύκολο εγχείρημα, διότι χρειάζεται μια πολύ εξειδικευμένη εκπαίδευση, την οποία τα μέλη της κοινότητας πήραν από τον ίδιο τον Ολυμπιακό, αλλά και από το εργαστήρι ραδιοφωνίας του Παντείου Πανεπιστημίου στο οποίο διδάσκω». Εμφανίζεται δε περήφανη επειδή «το μνημόνιο αυτό αποτελεί πρωτοπορία για την Ελλάδα και την Ευρώπη. Παρουσιάζοντας σε ένα συνέδριο τη δουλειά μας, μας ζήτησαν να κάνουμε εκπαιδεύσεις στη Βρετανία και σε άλλες χώρες, ενώ σημαντικό ενδιαφέρον έδειξε ακόμα και η UEFA. Δυστυχώς, όμως, το κομμάτι των εκπαιδεύσεων δεν έχει επιτευχθεί μέχρι τώρα, κυρίως για οικονομικούς λόγους, αλλά ευελπιστούμε πως θα πραγματοποιηθεί στο μέλλον».
Η οικογένεια του «Ράδιο Πάντειον» δεν σταμάτησε εκεί. Συνεχίζει δυναμικά και πριν από λίγο καιρό υπέγραψε νέο μνημόνιο συνεργασίας, αυτή τη φορά με το «Κανάλι Ενα», δηλαδή τον δημοτικό ραδιοφωνικό σταθμό του Πειραιά. «Ανοιξε τη φιλόξενη συχνότητά του στους καθηγητές και τους φοιτητές του Παντείου Πανεπιστημίου και έτσι φέτος ξεκινήσαμε, λίγο δοκιμαστικά, μια πρώτη εκπομπή με τίτλο “Στάση Πάντειος”, κάθε Σάββατο 16.00-18.00. Εκεί υπάρχει κάθε εβδομάδα ένα δίδυμο από τα μέλη της κοινότητας του “Ράδιο Πάντειον” που κάνουν μια εκπομπή με κεντρικό άξονα πάντα το Πάντειο Πανεπιστήμιο και τις επιστήμες που εκπροσωπεί. Εχουμε για αρχή αποφασίσει να γίνει ένας κύκλος 15 εκπομπών υπό τον τίτλο που προανέφερα μέχρι το καλοκαίρι και πιστεύω ότι θα συνεχιστεί η συνεργασία μας και με το νέο έτος, με επιπλέον περιεχόμενο, με περισσότερους φοιτητές και καθηγητές. Αυτό το μνημόνιο συνεργασίας έδωσε την ευκαιρία σε φοιτητές να εκπέμψουν στα FM και άνοιξε το πρόγραμμά τους σε ένα κομμάτι μιας πανεπιστημιακής κοινότητας».
Συνεργασίες – ορόσημα
Η Αγγελική Γαζή συνοψίζει τις δύο συνεργασίες – ορόσημα: «Προσφέρουν πάρα πολύ σημαντική επαγγελματική εμπειρία στους φοιτητές και γενικότερα στους συμμετέχοντες και τους βρίσκουν φιλόξενους χώρους να εκφράσουν τη δημιουργικότητά τους, αλλά και να μεταφέρουν αυτά τα οποία λέγονται μέσα στα αμφιθέατρα στην ευρύτερη κοινωνία, η οποία βρίσκεται έξω από αυτά. Είναι πολύ ελπιδοφόρο ότι μέσα σε τρία χρόνια η νέα γενιά επιστημόνων του Παντείου Πανεπιστημίου έχει καταφέρει τόσο πολλά και για αυτό πραγματικά πρέπει όλη η κοινωνία να είναι υπερήφανη και υποστηρικτική».
Μέσα σε δύσκολα χρόνια, λοιπόν, μια πανεπιστημιακή ομάδα εθελοντών κατάφερε να στείλει αχτίδες ελπίδας και αυτό είναι ένα από τα πράγματα τα οποία ανέδειξε εξαρχής η Αγγελική Γαζή στη συνομιλία μας. Προς το τέλος της συζήτησής μας υπογράμμισε: «Η αξία της κοινότητας ξεπερνά αυτά τα οποία λέμε θεωρητικά. Αυτό το οποίο η ίδια είδα και ήταν και η μεγαλύτερη ανταμοιβή μου στην προσπάθεια που κάναμε όλοι και στον χρόνο που διαθέσαμε, ήταν το γεγονός ότι το “Ράδιο Πάντειον” ήρθε και αποτέλεσε μια αγκαλιά, μια οικογένεια, μέσα από την οποία αφήσαμε την κακιά συνήθεια της οθόνης και του υπολογιστή. Την υιοθετήσαμε κατά τα χρόνια της καραντίνας, με σκοπό να γνωρίσουμε νέα άτομα και να δημιουργήσουμε εμπειρίες, φιλίες, σχέσεις και δεσμούς. Ακόμα το ραδιόφωνο μας έμαθε τι σημαίνει ελευθερία του λόγου, σεβασμός, αγάπη και πάθος για αυτό που θέλουμε να κάνουμε».
Κάπως έτσι, αποχαιρετήσαμε ο ένας τον άλλον με την ευχή «άντε και στα 33 χρόνια “Ράδιο Πάντειον”!» και ο καθένας πήρε τον δρόμο του. Εγώ, πάντως, σκέφτηκα αυτά που μου είπε η Αγγελική Γαζή και θυμήθηκα το ποίημα ενός τούρκου συγγραφέα, του Αζίζ Νεσίν, «Σώπα, μη μιλάς». Γιατί η ελευθερία του λόγου είναι το μεγαλύτερο όπλο του δημοσιογράφου.
