Τι θα μπορούσε να μας επιφυλάσσει το πανδημικό μέλλον; Καθώς δεν έχει ακόμη γραφτεί το τέλος της τρέχουσας πανδημίας, ο καθηγητής Παθολογίας – Λοιμωξιολογίας Σωτήρης Τσιόδρας επιχείρησε να απαντήσει στο κρίσιμο αυτό ερώτημα προκρίνοντας τα τέσσερα επικρατέστερα σενάρια. Είναι πάντως σημαντικό να σημειωθεί πως σε κανένα από αυτά ο SARS-CoV-2 δεν εξαφανίζεται ως διά μαγείας, παρότι όλα δείχνουν πως έχει παρέλθει η επείγουσα φάση. Ενώ παράλληλα για μία ακόμη φορά αναδεικνύεται πως η συμμόρφωση των πολιτών στις συστάσεις της επιστημονικής κοινότητας αλλά και η στρατηγική επένδυση πόρων αποτελούν σημαντικά εργαλεία για τη διαχείρισή του.

Νέες μεταλλάξεις

Πιο συγκεκριμένα και σύμφωνα με τα όσα επικαλέστηκε ο Σ. Τσιόδρας στο πλαίσιο ημερίδας που διοργάνωσε μεγάλο ιδιωτικό νοσοκομείο για τις «Επιδημίες – πανδημίες που συγκλόνισαν την ανθρωπότητα», με τη συμμετοχή έγκριτων επιστημόνων, το πρώτο σενάριο θέλει τον πανδημικό ιό να συνεχίζει να μεταλλάσσεται και να «ακολουθεί τον δικό του δρόμο».

Παράλληλα, όμως, η ανοσία του πληθυσμού φθίνει, παρότι αποκτήθηκε με κόπο. «Ο ιός προσπαθεί να ξεφύγει. Αρα, θα χρειαστούμε καινούργια εμβόλια και αναμνηστικές δόσεις». Μάλιστα, στο πλαίσιο αυτό ανέφερε τρεις παραλλαγές που έχουν κεντρίσει το ενδιαφέρον των επιστημόνων αλλά και μέσων μαζικής ενημέρωσης. Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για το στέλεχος ΒΑ.2.275.2, το οποίο, σύμφωνα με επιστημονικές παρατηρήσεις, διαφεύγει την προστασία που παρέχουν τα μονοκλωνικά αντισώματα. Το στέλεχος ΒΑ.4.6 που έχει εντοπιστεί σε 77 χώρες και σε 55 πολιτείες των ΗΠΑ αλλά και το ΧΒΒ, καθώς τις τελευταίες εβδομάδες ευθύνεται για το 55% των μολύνσεων στη Σιγκαπούρη.

Κορωνοϊός και γρίπη

Το δεύτερο σενάριο, σύμφωνα πάντα με τον Σ. Τσιόδρα, είναι αυτό που θέλει τη συγκυκλοφορία φέτος τον χειμώνα του πανδημικού ιού με τον ιό της γρίπης. Εντούτοις, ο ίδιος κράτησε αποστάσεις από ένα τέτοιο ενδεχόμενο, αντλώντας δεδομένα από το πρόσφατο παράδειγμα της Αυστραλίας. «Οταν ο κορωνοϊός κυκλοφορεί σε μεγάλη ποσότητα, εξαφανίζεται η γρίπη», τόνισε. Πρόσθεσε όμως πως την τελευταία εβδομάδα ανιχνεύθηκε ο ιός της γρίπης στα αστικά λύματα, καλώντας τις ευπαθείς ομάδες να εμβολιαστούν.

Ο ρόλος γιατρών & πολιτών

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, το τρίτο είναι το πιο απαισιόδοξο σενάριο, υπό την έννοια πως η έκβαση της πανδημίας δεν εξαρτάται από τον ιό αλλά από την αποδοχή ή μη των πιο σημαντικών όπλων (δηλαδή των εμβολίων και των θεραπειών) τόσο από τους πολίτες όσο και από τους ίδιους τους γιατρούς. Μάλιστα, ο ίδιος επικαλέστηκε το παράδειγμα (προς μίμηση) των ΗΠΑ, όπου η χορήγηση αντιιικής θεραπείας είναι άμεση, με αποτέλεσμα να μην καταγράφεται αύξηση στους θανάτους. Εξού και έχουν ξεκινήσει συζητήσεις με την ηγεσία του ΕΟΔΥ για χρήση των κινητών μονάδων προς την κατεύθυνση αυτή, όπως αποκάλυψε ο καθηγητής, χωρίς εντούτοις να έχουν «κλειδώσει» οι αποφάσεις.

Ανοσία και εμβόλια

Το τελευταίο σενάριο είναι ωστόσο και το πιο αισιόδοξο. «Η Ομικρον πέρασε με τέτοια φόρα που έχει αφήσει κάποια ανοσία στον πληθυσμό». Εάν συνεπώς οι επόμενες μεταλλάξεις που θα αναδυθούν προέρχονται από την ίδια οικογένεια, τότε η αποκτηθείσα ανοσία αλλά και τα «νέας γενιάς» εμβόλια δεν θα επιτρέψουν να είναι απειλητικά τα επόμενα κύματα.

Εν τω μεταξύ, αιχμές άφησε ο Σωτήρης Τσιόδρας και για τις παραφωνίες κατά την επείγουσα φάση της πανδημίας, σημειώνοντας για μία ακόμη φορά πως «αποτύχαμε παταγωδώς. Γιατί σταματήσαμε να εμπιστευόμαστε την επιστήμη και εμπιστευτήκαμε την ιδεοληψία μας».

Στο πλαίσιο αυτό, επεσήμανε ότι «η επικοινωνία κινδύνου χρειάζεται ειδικούς, ομάδα, συνεργασία, να ανιχνεύεις τι πιστεύει το κοινό σου (public perception)». Και συμπλήρωσε με νόημα ότι «το κύριο οικοδόμημα της επικοινωνίας κινδύνου χτίζεται πάνω στην εμπιστοσύνη απέναντι στον γιατρό, απέναντι στον επιστήμονα, απέναντι στον ειδικό, ο οποίος θα αναλύσει την επικοινωνία κινδύνου. Ζήσαμε άπειρες ψευδείς ειδήσεις και ακόμα ζούμε».

Αξίζει δε να σημειωθεί πως θέτοντας ο ίδιος το ερώτημα εάν «θα βάλουμε τίτλους στην πανδημία», εκείνος απάντησε πως «μακάρι να ήταν τόσο απλό. Εγώ βλέπω μια αρχή. Οι άνθρωποι να είναι πιο έτοιμοι και η επιστήμη πιο οργανωμένη ώστε επιστρέφοντας σταδιακά στην κανονικότητα να προστατεύουμε τους πιο ευαίσθητους…».

Τελευταία Νέα