Αναζήτηση
Είναι ο Μπόρις Τζόνσον κρυπτοσοσιαλιστής; Το ερώτημα, ασφαλώς, προκαλεί θυμηδία. Από την άλλη, πιθανότατα αυτή ακριβώς ήταν η πρόθεση του χρήστη του Twitter ο οποίος, σχολιάζοντας πρόσφατο άρθρο του «Economist», διερωτήθηκε αν ο βρετανός πρωθυπουργός και ηγέτης των Τόρις είναι «closet socialist», για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι απλώς έχει βρει έναν τρόπο να «υποκαταστήσει» το Εργατικό Κόμμα και να παραμείνει στην εξουσία για καιρό.
Με άλλα λόγια, όπως το έθεσε έτερος χρήστης της πλατφόρμας σχολιάζοντας το ίδιο άρθρο, «δεν υπάρχει Συντηρητικό Κόμμα, μόνο ένα μάτσο καιροσκόπων χωρίς ιδανικά, με μόνο στόχο να βρίσκονται στην εξουσία. Μακιαβελικοί, είναι η καλύτερη περιγραφή». Κυνικό; Αναμφίβολα. Αδικο; Μπορεί. Το σίγουρο είναι ότι, στα χρόνια του Τζόνσον, το κόμμα του Τσόρτσιλ και της Θάτσερ επιχειρεί έναν ακόμη μετασχηματισμό (πραγματικό ή επικοινωνιακό, μένει να φανεί), από τους πολλούς που έχει κάνει στην ιστορία του. Αυτή τη φορά, η στροφή που γίνεται είναι προς τον – κατά τον «Economist» – «συντηρητισμό του μεγάλου κράτους», δηλαδή προς το μοντέλο του κράτους-πατερούλη το οποίο παρεμβαίνει συχνά στην αγορά και στην κοινωνία. Εκτιμάται ότι στα μέσα της τρέχουσας δεκαετίας οι δημόσιες δαπάνες θα είναι οι υψηλότερες, ως ποσοστό του ΑΕΠ, από τη δεκαετία του 1970, ενώ η φορολογία θα φτάσει στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 70 ετών.
Η στροφή αυτή, βέβαια, επισπεύστηκε (ή ενισχύθηκε) από την πανδημία, η οποία οδήγησε στην απροσδόκητη επιστροφή του κρατικού παρεμβατισμού σε αρκετές δυτικές χώρες. Ωστόσο, στη Βρετανία εξυπηρετεί και άλλους σκοπούς, όπως το περιβόητο «levelling up» (εξίσωση προς τα επάνω), το μεγαλόπνοο σχέδιο του Μπόρις για να αναβαθμιστούν – οικονομικά, σε επίπεδο υποδομών, ευκαιριών κ.ά. – οι υποβαθμισμένες περιοχές της χώρας. Μέχρι και υπουργείο με αυτό το όνομα συνέστησε για να κάνει τους πολίτες να πιστέψουν στο όραμά του: για την ακρίβεια, μετονόμασε το υπουργείο Στέγασης και Κοινοτήτων σε… υπουργείο Levelling Up, Στέγασης και Κοινοτήτων. Ωστόσο, το σχέδιό του «μπάζει» από πολλές πλευρές, με το Institute for Government – μία από τις πιο έγκριτες δεξαμενές σκέψης της χώρας – να αποφαίνεται ότι δεν έχει σαφή στόχευση, ενώ οι πολιτικές που ανακοινώνονται έρχονται συχνά σε αντίθεση με την κυβερνητική ρητορική περί αποκέντρωσης της εξουσίας.
Κατά το βρετανικό περιοδικό, ο Τζόνσον θέλει, επίσης, να χαλιναγωγήσει τη λεγομένη «φιλελεύθερη ελίτ», από το BBC και τον ακαδημαϊκό κόσμο μέχρι τη δικαιοσύνη και τη δημόσια διοίκηση, προωθώντας, μεταξύ άλλων, μαζικές μετακινήσεις δημοσίων υπαλλήλων από το Λονδίνο στην περιφέρεια.
Στόχος του είναι να διατηρήσει ή και να διευρύνει τις εκλογικές περιφέρειες της βόρειας Αγγλίας και των Μίντλαντς που απέσπασε από τους Εργατικούς στις βουλευτικές εκλογές του 2019. Αρκετοί παρατηρούν ότι, υπό τον Τζόνσον, οι Τόρις επιχειρούν να γίνουν το κόμμα της εργατικής τάξης, εκμεταλλευόμενοι το κενό που αφήνουν οι Εργατικοί του Κιρ Στάρμερ, ο οποίος δεν έχει πείσει ότι διαθέτει αξιόπιστη εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης.
Σε κάθε περίπτωση, όπως προειδοποιεί ο «Economist», η πεποίθηση της Θάτσερ ότι οι σοσιαλιστικές κυβερνήσεις «ξεμένουν πάντα από τα χρήματα που δίνουν οι άλλοι» ισχύει εξίσου για τον «συντηρητισμό του μεγάλου κράτους» που ευαγγελίζεται ο Τζόνσον.
