Λιγότερο από κάθε άλλο θηλαστικό της ξηράς, μόλις δύο ώρες την ημέρα, είναι ο ημερήσιος ύπνος των αφρικανών ελεφάντων που ζουν ελεύθεροι στη φύση. Συχνά ωστόσο περνούν σχεδόν δύο μέρες χωρίς να κοιμηθούν καθόλου, ενώ το μεγαλύτερο μέρος του λιγοστού ύπνου τους τον περνάνε στα όρθια, σύμφωνα με μια νέα επιστημονική έρευνα, την πρώτη του είδους της.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Πολ Μάνγκερ της Σχολής Ανατομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Γουιτγουότερσραντ της Νότιας Αφρικής, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «PLoS One», παρακολούθησαν συνεχώς επί 35 μέρες δύο θηλυκούς ελέφαντες στην Μποτσουάνα.

Οι επιστήμονες είχαν προηγουμένως εμφυτεύσει στην προβοσκίδα του κάθε ελέφαντα μια συσκευή καταγραφής της δραστηριότητάς του, ενώ τους είχαν περάσει και ένα κολάρο με GPS και γυροσκόπιο, ώστε να παρακολουθούν πότε ξάπλωναν.

Οι αφρικανικοί ελέφαντες είναι τα μεγαλύτερα ζώα της ξηράς. Αν και υπάρχουν στοιχεία ότι εν γένει τα μεγαλύτερα θηλαστικά κοιμούνται λιγότερο συγκριτικά με τα μικρότερα, οι βιολόγοι ξαφνιάστηκαν με την απρόσμενα μικρή διάρκεια του ύπνου του ελέφαντα, ο οποίος μάλιστα συνήθως κοιμάται όρθιος και όχι ξαπλωμένος (μόνο το 17% του χρόνου του ύπνου του είναι ξαπλωμένος. Συνήθως ο ύπνος τον παίρνει μεταξύ 2 το βράδυ και 6 τα χαράματα.

Διαπιστώθηκε ότι ένας ελέφαντας μπορεί να μείνει ξύπνιος για 46 συνεχόμενες ώρες, στη διάρκεια των οποίων ταξιδεύει αποστάσεις έως 30 χιλιομέτρων, πιθανώς επειδή δεν βρίσκει την ησυχία του εξαιτίας των λιονταριών και των λαθροκυνηγών.

Ανάλογες μελέτες σε ελέφαντες ζωολογικών κήπων έχουν δείξει ότι κοιμούνται περισσότερο, από τέσσερις έως έξι ώρες τη μέρα, ίσως επειδή εκεί – αν και δεν είναι ελεύθεροι – αντιμετωπίζουν λιγότερους κινδύνους.

Όσον αφορά τον ύπνο με όνειρα (φάση REM), οι επιστήμονες εκτιμούν ότι οι ελέφαντες ονειρεύονται κάθε τρεις ή τέσσερις μέρες και μόνο όταν είναι ξαπλωμένοι.

Αυτό που προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους επιστήμονες και μία πρόκληση να το ανακαλύψουν είναι ότι ο ύπνος σχετίζεται με την εμπέδωση της μνήμης, αλλά ο ελέφαντας καταφέρνει να έχει θαυμάσια μνήμη, χωρίς να κοιμάται πολύ.

Μετά τον ελέφαντα, το ζώο που κοιμάται λιγότερο είναι μάλλον το άλογο, που συνήθως δεν ξεπερνά τις τρεις ώρες την ημέρα.