Στο νησί των διακοπών, στα καφενεία, σχολιάζονται η δυναμική επανεμφάνιση του τουρισμού τον Ιούλιο, η έλλειψη νερού στα ορεινά και οι φόροι. Ο θυμός μεγάλος, και το βάρος ασήκωτο για τους κυβερνητικούς που σιωπούν. Τι να πουν εξάλλου.

Ενα άλλο θέμα που παραδόξως συζητείται είναι το Brexit. Παρά το γεγονός ότι λίγες πληροφορίες υπάρχουν σχετικά με τους λόγους και τα αποτελέσματα του απονενοημένου διαβήματος, είναι φανερή η εκ των υστέρων αγωνία, ακόμη και των υποστηρικτών της ελληνικής εξόδου, για το τι θα συνέβαινε στη χώρα αν δεν είχε πραγματοποιηθεί η μεγάλη στροφή. Βλέπουν την πτώση του νομίσματος να πλήττει χαμηλά και μεσαία στρώματα, λόγω αύξησης του πληθωρισμού. Βλέπουν τα ψέματα που είπαν οι αντιευρωπαϊστές για τα κέρδη που δήθεν θα είχαν από την αποδέσμευση. Βλέπουν με τρόμο τη διακοπή των επιδοτήσεων στους αγρότες και στα προγράμματα ενίσχυσης από την ΕΕ των τουριστικών καταλυμάτων. Και βλέπουν την απομόνωση από την οικογένεια των Ευρωπαίων. Και αυτή η προβολή στο παρελθόν τούς γεμίζει ανασφάλεια. «Γλιτώσαμε στο τσακ», λένε.

Πρέπει να προσθέσω πως αυτή η περιπέτεια έδρασε σαν ηλεκτροσόκ και στους άλλους λαούς της Ευρώπης. Οι πρώτες δημοσκοπήσεις δείχνουν σημαντική αύξηση στα ποσοστά όσων είναι υπέρ της παραμονής της χώρας τους, ακόμη και σε αυτές με έντονα λαϊκίστικα αντανακλαστικά.

Πριν από το βρετανικό δημοψήφισμα είχαμε προβλέψει ότι θα υπερτερήσει η Εξοδος. Με βάση ιστορικά δεδομένα, τη διαχρονικά εχθρική στάση του συνόλου των πολιτικών στην «ολοένα στενότερη πολιτική Ενωση», αλλά και τον θυμό της μεσαίας τάξης για τη συνεχή οικονομική της υποβάθμιση και το άνοιγμα της ψαλίδας των ανισοτήτων. Ομως τα σημάδια της εξέλιξης μου προκαλούν αμφιβολίες πολλές σε σχέση με το αν το «παιχνίδι έχει τελειώσει».

Οι δηλώσεις της νέας πρωθυπουργού για ανάγκη σύμφωνης γνώμης για Εξοδο και από το Λονδίνο, τη Σκωτία και τη Βόρεια Ιρλανδία. Οι συνεχώς αναβαλλόμενες προβλέψεις σχετικά με τον χρόνο υποβολής αίτησης για την Εξοδο και πολλά άλλα είναι σημάδια αμηχανίας, που μπορεί να εξελιχθεί σε νέο δημοψήφισμα. Και η Αγγλία να παραμείνει.

Συζήτησα την πιθανότητα να μην πραγματοποιηθεί η Εξοδος με δύο πανεπιστημιακούς που γνωρίζουν πολύ καλά την κατάσταση στη Βρετανία. Ο ένας συμφώνησε ότι μπορεί να έχουμε ανατροπή. Ο άλλος το θεώρησε σχεδόν αδύνατον. Αλλά σχεδόν. Και οι δύο πάντως συμφώνησαν με αυτά που λένε και οι περισσότεροι σοβαροί αναλυτές και διανοούμενοι. Οτι τα δημοψηφίσματα για θέματα πολύπλοκα δεν είναι δημοκρατική πρακτική. Γιατί με ένα Ναι και ένα Οχι δεν μπορεί ο κόσμος να ενημερωθεί και να ψηφίσει ώριμα, όπως συμβαίνει με θέματα «χαμηλής» πολιτικής.

Κατά τα άλλα, καλώς να δεχθούμε τον ΕΝΦΙΑ και την πρόταση για τα δημοψηφίσματα στο νέο Σύνταγμα. Τα καφενεία είναι θυμωμένα, και άλλες αυταπάτες δεν μας χρειάζονται. Οι Αγγλοι μάς φωτίζουν τον δρόμο μας.

Τελευταία Νέα