Πώς το είχε πει ο Σίλερ; Οι ψήφοι δεν θα έπρεπε να μετριούνται αλλά να ζυγίζονται. Η Ευρώπη έχει εμπιστευτεί την ύπαρξή της στο μέτρημα και έχει ξεμάθει το ζύγισμα. Ελπίζει να συντηρήσει ένα ετοιμόρροπο οικοδόμημα με μερεμέτια που επικυρώνονται από οριακές, ευκαιριακές και απελπισμένες πλειοψηφίες, αδιαφορώντας για το νόημα και την αντοχή των ψήφων.

Η Ευρώπη σχεδόν πανηγυρίζει επειδή για καμιά τριανταριά χιλιάδες ψήφους δεν βγήκε ακροδεξιός πρόεδρος στην Αυστρία. Οπως θα πανηγυρίσει τον άλλο μήνα αν μια ισχνή πλειοψηφία ενός έτσι κι αλλιώς διχασμένου εκλογικού σώματος αποτρέψει (πρόσκαιρα) το Brexit ή αν του χρόνου λίγες εκατοστιαίες μονάδες κρατήσουν το Ελιζέ αμόλυντο από ακροδεξιά τακούνια.

Οι ευρωπαϊκές ελίτ αισθάνονται από ανακούφιση μέχρι αγαλλίαση όταν ψηφίζονται όπως όπως εργασιακοί νόμοι και «πολυνομοσχέδια» που κάνουν τις ίδιες και την Ευρώπη που αντιπροσωπεύουν ολοένα πιο μισητές στους ευρωπαϊκούς λαούς, ροκανίζοντας ό,τι έχει απομείνει από το κοινωνικό κράτος και υποκαθιστώντας τα πολιτικά προγράμματα με δημοσιονομικές συνταγές μιας φονικής εξυγίανσης ή μιας ανάπτυξης αντιληπτής μόνο στους στατιστικούς πίνακες.

Αλλά και η «αντισυστημική» Ευρώπη μεθάει με τις ψήφους που κερδίζει και ξεχνάει να τις ζυγίσει. Οσες ψήφους και αν πάρει η Ακροδεξιά δεν μπορεί να γυρίσει τον τροχό της Ιστορίας πίσω, σε έναν κόσμο στεγανών εθνικών κρατών, που πολλοί ψηφοφόροι της ξέρουν άλλωστε ότι από γη της επαγγελίας για την εθνικιστική ιδεολογία έγιναν αγρός του αίματος. Αναχρονιστικές και οι ιδέες της «αντισυστημικής» Αριστεράς, η οποία μάλιστα δεν προσανατολίζεται καν σε ένα μοντέλο επιτυχημένο άλλοτε, όπως το εθνικό κράτος, αλλά σε μορφές σχεδιασμένης οικονομίας που απέτυχαν οικτρά παντού όπου δοκιμάστηκαν –και λίγοι ψηφοφόροι της έχουν διάθεση για επανάληψη τέτοιων πειραμάτων. Επιπλέον, τόσο τα δεξιά όσο και τα αριστερά «αντισυστημικά» κόμματα αποδείχτηκαν, όπου απέκτησαν εξουσία, αξιοσημείωτα επιρρεπή σε κλασικές παθογένειες του συστήματος που ήθελαν να ανατρέψουν. Το είδαμε την περασμένη δεκαετία με τον μακαρίτη τον Χάιντερ στην Αυστρία, το βλέπουμε σήμερα με το καθεστώς Ορμπαν στην Ουγγαρία και, στην άλλη πλευρά, με τον ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα.

Κρίση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, του κοινοβουλευτισμού, των ευρωπαϊκών ελίτ; Μια τέτοια προσέγγιση μάλλον εξωραΐζει τα πράγματα. Η κρίση είναι ένας όρος πολύ επικός για να περιγράψει αυτό που συμβαίνει σήμερα στην Ευρώπη. Η κρίση αφυπνίζει συνειδήσεις, σπιρουνιάζει τη σκέψη, διαμορφώνει καινούργια αιτήματα, ωθεί στην επινόηση καινούργιων στρατηγικών. Ποια καινούργια ιδέα βγήκε από τις εξημμένες συζητήσεις στις συγκεντρώσεις των Indignados στην Πουέρτα ντελ Σολ της Μαδρίτης ή των Αγανακτισμένων στο Σύνταγμα, ας αφήσουμε πια τον ιδεολογικό πρωτογονισμό της εθνικιστικής Δεξιάς;

Η Ευρώπη έχει παραιτηθεί από τον εαυτό της. Οι δημοκρατικές αξίες της συνθλίβονται στα γρανάζια μιας αυτονομημένης γραφειοκρατίας, οι οικονομικές και κοινωνικές ελίτ της γίνονται ολοένα πιο ανεύθυνες, οι πολιτικές ελίτ της ολοένα πιο κοντόθωρες. Οσο για τον ανθρωπισμό της, αυτός που βλέπουμε να εκδηλώνεται σήμερα στο Προσφυγικό είναι ο ανθρωπισμός του αδύναμου. Ειδικά το τελευταίο φουσκώνει την πολιτισμική έπαρση εκείνων που η ευρωπαϊκή ευήθεια βάφτισε συλλήβδην «πρόσφυγες» και τους κάνει να συμπεριφέρονται όχι σαν ικέτες αλλά σαν δυνάμεις κατοχής. Το έχω ξαναγράψει: το πρόβλημα με τους πραγματικούς ή πλασματικούς πρόσφυγες δεν είναι ούτε το πλήθος ούτε η πολιτισμική διαφορετικότητά τους καθ’ εαυτή, είναι το αίσθημα ανωτερότητάς τους απέναντι σε αυτό που θεωρούν, όχι πολύ άδικα, ως εκφυλισμένη και άβουλη Ευρώπη. Η Ειδομένη και όσα συνέβαιναν εκεί ώς χθες δεν ήταν το στίγμα της Ευρώπης, ήταν η σφραγίδα κυριότητας που κάποιοι «πρόσφυγες» απόθεσαν στο ευρωπαϊκό έδαφος.

Την περασμένη Κυριακή η μισή Αυστρία ψήφισε Ακροδεξιά, στο κυπριακό Κοινοβούλιο μπήκε το αδελφάκι της Χρυσής Αυγής, στην Ειδομένη συμπληρώθηκαν δύο μήνες κατάληψης της σιδηροδρομικής γραμμής και η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε το πολυνομοσχέδιο των 7.500 σελίδων. Hταν μια πολύ ταιριαστή ημέρα για ό,τι σημαίνουν όλα αυτά: η Εκκλησία μας γιόρταζε την Κυριακή του Παραλύτου.

Τελευταία Νέα