Oταν δεν έχεις λεφτά, ρίξ’ το στα ισοδύναμα. Αυτή τη δοκιμασμένη οδό διαφυγής επέλεξε και ο Νίκος Φίλης, υποσχόμενος ότι ο ΦΠΑ στην ιδιωτική εκπαίδευση θα μειωθεί μόλις αρχίσει να πατάσσεται η φοροδιαφυγή. Οπου φυλακίζεται ένας φοροφυγάς θα ανοίγει ένα φροντιστήριο.

Η αλήθεια είναι ότι η κυβέρνηση είχε μπροστά της το ισοδύναμο –τον ΦΠΑ στο κρέας –αλλά δεν το προτίμησε. Εκανε τότε μια δογματική στάθμιση, αξιολογώντας την ιδιωτική εκπαίδευση ως ταξικό προνόμιο.

Δεν ήταν πάντως επιλογή του Φίλη, που βρέθηκε στο υπουργείο Παιδείας μάλλον από σπόντα. Η σπόντα βέβαια δεν προδικάζει την καταλληλότητά του. Ο προκάτοχός του που ήταν σχετικότατος με το αντικείμενο, δεν αρίστευσε. Τουλάχιστον έτσι έκρινε ο Πρωθυπουργός, που αποφάσισε να τον απομακρύνει από το Παιδείας και να τον παρκάρει σε ένα πολιτικά ανώδυνο πόστο.

Eχοντας δώσει διαπιστευτήρια στην προηγούμενη Βουλή ως θηριοδαμαστής της πολύχρωμης Κοινοβουλευτικής Ομάδας του παλαιού ΣΥΡΙΖΑ –και ως κυματοθραύστης έναντι της Κωνσταντοπούλου –ο Φίλης χειρίστηκε την πρώτη κρίση που πήγε να ξεσπάσει στο υπουργείο του με επαγγελματικό κυνισμό. Εσπευσε στον Αρχιεπίσκοπο για να κλείσει το θέμα των Θρησκευτικών προτού καλά καλά ανοίξει.

Ο συμβιβασμός ερμηνεύτηκε ως ακόμη ένα δείγμα της ευκολίας με την οποία ο κυβερνών ΣΥΡΙΖΑ θέτει σε αναστολή ολόκληρα κεφάλαια της παραδοσιακής, αριστερής του ατζέντας. Πολιτικές μάχες σε ζητήματα ατομικών δικαιωμάτων ή διαχωρισμού Εκκλησίας – Κράτους αναβάλλονται ως αχρείαστη σπατάλη πολιτικού κεφαλαίου.

Η στάση αυτή αποδίδεται στον συνεταιρισμό με τους Ανεξάρτητους Ελληνες. Σε αυτά τα ζητήματα «χαμηλής πολιτικής» ο μικρός εταίρος εμφανίζεται να ρυμουλκεί τον μεγάλο. Πρόκειται μάλλον για σχηματική εξήγηση που παραβλέπει τις λειάνσεις που συστηματικά έχει επιβάλει ο ΣΥΡΙΖΑ στον εαυτό του. Από νωρίς –και χωρίς τη βοήθεια των ΑΝΕΛ –έχει κουρέψει προγραμματικές του διακηρύξεις που θα μπορούσαν να ερεθίσουν συντηρητικά ανακλαστικά και να απειλήσουν τα πλειοψηφικά του ερείσματα.

Ο ίδιος ο Φίλης έχει εκτελέσει τέλεια μια τέτοια μετατόπιση. Ηταν ο βουλευτής που άρθρωσε το αριστερό άλλοθι όταν το σκήνωμα της Αγίας Βαρβάρας γινόταν δεκτό με τιμές αρχηγού κράτους. Και είναι τώρα ο ίδιος που ως υπουργός κάνει οικονομία κυβερνητικών δυνάμεων, κατασιγάζοντας με ζήλο νεοπροσύλητου τις εκκλησιαστικές ανησυχίες για τα Θρησκευτικά. Ποιος θέλει να ανοίγει ιδεολογικά μέτωπα με την Εκκλησία όταν ακόμη δεν έχουν ανοίξει κανονικά τα σχολεία;

Ο Φίλης είναι πολλά χρόνια στην Αριστερά για να ξέρει ότι είναι άλλο να είσαι αριστερός. Κι άλλο πρώτη φορά υπουργός.