Οι κάλπες της διάσπασης

Ο Αλέξης Τσίπρας δεν εξελέγη πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ με διαδικασίες άμεσης δημοκρατίας –ένα συνέδριο έκαναν οι άνθρωποι, έβγαλαν οι συνιστώσες τα ποσοστά τους και μετά προκάλεσαν εκλογές. Τα υπόλοιπα είναι γνωστά.

Η απευθείας εκλογή των προέδρων των κομμάτων μπήκε στη ζωή μας το 2004, όταν το ΠΑΣΟΚ έκανε τη μετάβαση από τον Κώστα Σημίτη στον Γιώργο Παπανδρέου: λίγο η πεποίθηση του τελευταίου ότι το μέλλον ήταν στην άμεση δημοκρατία, λίγο η ανάγκη να κινητοποιηθούν οι ψηφοφόροι ενόψει των εκλογών, φτάσαμε στο πανηγύρι του ενός εκατομμυρίου πολιτών που εν χορδαίς και οργάνοις «έβγαλαν τον αρχηγό». Λίγο αργότερα το ΠΑΣΟΚ έχασε τις εκλογές με αντίπαλο τη ΝΔ του Κώστα Καραμανλή, ο οποίος είχε εκλεγεί παραδοσιακά επτά χρόνια πρωτύτερα.

Η γιορτή επαναλήφθηκε ως εμφύλιος το 2007, όταν οι υποψήφιοι ήταν δύο: ο Γιώργος Παπανδρέου επικράτησε απέναντι στον Βαγγέλη Βενιζέλο, παρότι είχε χάσει ήδη σε δύο εκλογικές αναμετρήσεις από τον Καραμανλή. Eγινε τελικά πρωθυπουργός με θρίαμβο το 2009, αλλά ο ιός της διάσπασης ταλαιπωρούσε από τότε το ΠΑΣΟΚ.

Αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα της απευθείας εκλογής: δεν μεγαλώνει κόμματα, αλλά φτιάχνει κόμματα. Η ζήλεια της Νέας Δημοκρατίας που την οδήγησε στην αντιγραφή τής «α λα Παπανδρέου» μεθόδου για την ανάδειξη προέδρου, οδήγησε στο ντέρμπι Σαμαρά – Μπακογιάννη, με την ηττημένη να διαγράφεται και να δημιουργεί την ατυχήσασα Δημοκρατική Συμμαχία της.

Τώρα, η ΝΔ ετοιμάζεται για τον επόμενο εμφύλιό της –ίσως και για το επόμενο κόμμα που θα γεννήσει η απευθείας εκλογή προέδρου: ύστερα από δεύτερη συνεχόμενη εκλογική ήττα, με δελφίνους εντελώς διαφορετικής πολιτικής κατεύθυνσης, οδηγείται με συνοπτικές διαδικασίες σε μια πολιτική Γιουροβίζιον, από την οποία δεν υπάρχει η παραμικρή εγγύηση ότι θα βγει αλώβητη. Μήπως, αντί να διοργανώνουν ανοιχτή εκλογή, να προσπαθήσουν να τα συμφωνήσουν μεταξύ τους με ένα Συνέδριο; Διότι να τους τα βρουν οι ψηφοφόροι, αποκλείεται.