Τα τελευταία χρόνια πολλοί δρομείς συνηθίζουν να φορούν συμπιεστικά ρούχα. Ναι, εκείνες τις σφιχτές κάλτσες και τα ασφυκτικά κολάν και μπλουζάκια που μοιάζουν να σφίγγουν το σώμα κάπως σαν λουκάνικο και που οι φήμες λένε πως βελτιώνουν την απόδοση κατά την άσκηση και επιταχύνουν την αποθεραπεία.

Από μια νέα μελέτη και αρκετές εμπειρικές απόψεις, όμως, προκύπτουν ενδιαφέροντα ερωτήματα σχετικά με το αν όντως ισχύει αυτό κι αν είναι τα ρούχα που βοηθούν τους ανθρώπους να αθλούνται καλύτερα ή οι προσδοκίες τους που κάνουν όλη τη δουλειά.

Υπάρχουν αρκετά λογικά επιχειρήματα στο να φοράει κανείς συμπιεστικό ρουχισμό. «Τα είδη αυτά υποτίθεται πως αυξάνουν τη ροή του αίματος, άρα και τη μεταβίβαση του οξυγόνου στους μυς, κάτι απαραίτητο για αποδοτικότερη άσκηση» λέει η Αμπιγκεϊλ Στίκφορντ, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Ασκησης και Περιβαλλοντικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου του Τέξας που ασχολήθηκε με το θέμα.

Υπάρχει επίσης η άποψη πως τα ρούχα αυτά βελτιώνουν την ιδιοδεκτικότητα: την αίσθηση της συνειδητοποίησης των μυών, τη γνώση δηλαδή του πού βρίσκεται το σώμα μας στον χώρο και πώς κινείται σε αυτόν. Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό για την ανάπτυξη της συνειδητοποίησης του σώματός μας, αφού βελτιώνει την αποτελεσματικότητα των κινήσεων, μειώνοντας τον αριθμό των μυών που συμμετέχουν σε αυτές. Ετσι η άσκηση γίνεται λιγότερο κουραστική. Επίσης, πιστεύεται πως αυτά τα είδη ένδυσης μειώνουν την κούραση και τον μυϊκό πόνο μετά την άσκηση, πιέζοντας τους μυς με ένα «γλυκό» είδος μασάζ που ταυτόχρονα αυξάνει τη ροή του αίματος προς αυτούς. Ετσι αποβάλλονται καλύτερα τα διάφορα ανεπιθύμητα «βιοχημικά απόβλητα» που σχετίζονται με την άσκηση.

ΟΙ ΜΕΛΕΤΕΣ. Ολα τα παραπάνω όμως στην πραγματικότητα είναι ατεκμηρίωτα. Γι’ αυτό, σε μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στη Διεθνή Επιθεώρηση της Αθλητικής Φυσιολογίας και Επιδόσεων, η –τότε –διδακτορική φοιτήτρια του Πανεπιστημίου της Ιντιάνα, η δρ Στίκφορντ, αποφάσισε να τεστάρει τον συμπιεστικό εξοπλισμό. Συγκέντρωσε 16 άνδρες δρομείς μεγάλων αποστάσεων, κάποιοι εκ των οποίων χρησιμοποιούσαν συστηματικά τα συμπιεστικά ρούχα ενώ κάποιοι όχι. Αφού τους εφοδίασε με ειδικό εξοπλισμό που θα μετρούσε τον βηματισμό, την πρόσληψη οξυγόνου και άλλες παραμέτρους, τους έβαλε να τρέξουν σε ηλεκτρικούς διαδρόμους σε τρεις διαφορετικές επιταχυνόμενες ταχύτητες.

Μετά τους φόρεσε συμπιεστικές κάλτσες και τους έβαλε να επαναλάβουν τη διαδικασία. Σύμφωνα με όσα υπόσχονται φορώντας τες, οι άνδρες θα έπρεπε να χρησιμοποιήσουν λιγότερο οξυγόνο και να είναι εμβιομηχανικώς (εμβιομηχανική είναι η μηχανική των ζώντων οργανισμών) αποτελεσματικότεροι, λέει η δρ Στίκφορντ. Αλλά σε γενική εικόνα δεν συνέβη κάτι τέτοιο. Δεν υπήρξε καμία ουσιαστική στατιστικά σημαντική διαφορά στη δρομική τους αποτελεσματικότητα ή σε άλλες εμβιομηχανικές παραμέτρους φορώντας ή όχι τις συμπιεστικές κάλτσες. «Σύμφωνα με τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης, λοιπόν, οι συμπιεστικές κάλτσες δεν συνδέονται με βελτιωμένη ή ανθεκτικότερη δρομική απόδοση» συμπεραίνει η δρ Στίκφορντ.

Ομως κι άλλες μελέτες συμπιεστικών ρούχων έδωσαν παρόμοια αποτελέσματα. Για παράδειγμα, μια πολύ ενδιαφέρουσα έρευνα που έγινε το 2013 έδειξε πως τα συμπιεστικά σορτς δεν βελτιώνουν τη ροή του αίματος στους μυς μετά την άσκηση, άρα δεν επιταχύνουν την αποθεραπεία, κάτι για το οποίο τα ρούχα αυτά φημίζονται.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η ίδια η άσκηση είναι αυτή που οδηγεί σταδιακά στην αυξημένη ροή του αίματος μετά το τέλος της, ενώ τα ρούχα συμπίεσης όχι μόνο δεν αύξαναν αλλά μείωναν την ποσότητα του αίματος που έφθανε στους βαθύτερους μυς.

Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν και κάποιες άλλες μελέτες που είναι κάπως θετικότερες όσον αφορά τη συμπίεση. Μια επανεξέταση 30 και πλέον μελετών έδειξε πως «τα ρούχα συμπίεσης μπορεί να βοηθήσουν την αθλητική απόδοση και την αποθεραπεία αλλά σε δεδομένες συνθήκες». Ετσι σε αθλήματα όπως το μπάσκετ και ο στίβος, που περιλαμβάνουν εκρηκτικό σπριντ και άλματα, υπήρξαν θετικά σχόλια καθώς και σε κάποια άλλα αθλήματα, όπως στην άρση βαρών, όπου οι αθλητές ανέφεραν πως ένιωθαν μικρότερη κούραση φορώντας ρούχα συμπίεσης.

Το μυαλό παίζει τον ρόλο του

Το πώς λειτουργούν αυτά τα ρούχα είναι τελικά αρκετά περίπλοκο και μάλλον έχει να κάνει και με το μυαλό. «Δεν μπορούμε να κρύψουμε από τους ανθρώπους πως φοράνε συμπιεστικά ρούχα στις μελέτες μας» λέει ο Μπίλι Σπέρλιχ, καθηγητής της Επιστήμης της Αθλησης στο Πανεπιστήμιο του Βίρτσμπουργκ στη Γερμανία που ασχολήθηκε με τις μελέτες αυτές και συμμετείχε και στη συγγραφή αυτού του άρθρου. «Οι προσδοκίες που έχουν οι άνθρωποι φορώντας αυτά τα ρούχα πιθανότατα επηρεάζουν τα αποτελέσματα των ερευνών».

Το οποίο βέβαια δεν σημαίνει πως τα οποιαδήποτε οφέλη στην αθλητική απόδοση δεν είναι αληθινά, λέει ο δρ Σπέρλιχ. «Αν πιστεύεις κάτι δυνατά, μπορεί και να το κάνεις να σου συμβεί, οπότε προτείνω να φοράνε τέτοιου είδους ρούχα όλοι όσοι πιστεύουν πως στ’ αλήθεια βελτιώνουν την απόδοσή τους» προσθέτει. Ομως χρειάζεται και μια προειδοποίηση σε όσους θέλουν να «σφιχτούν» με τα συμπιεστικά είδη: δεν χρειάζεται να είναι υπερβολικά εφαρμοστά. Πολλοί άνθρωποι βρήκαν δυσάρεστη την αίσθηση της έντονης συμπίεσης. «Στις μελέτες μας περίπου 50% των ανθρώπων δήλωσαν πως τους άρεσε η αίσθηση, ένα 30% ήταν αδιάφορο, αλλά σε ένα 20% δεν άρεσε καθόλου» είπε ο δρ Σπέρλιχ.

Επίσης, επειδή τα ρούχα αυτά θα πρέπει να φοριούνται αρκετές ώρες μετά την έντονη άσκηση προκειμένου να βοηθήσουν στην αποκατάσταση, προκύπτουν και κάποια ευαίσθητα θέματα δυσάρεστων οσμών. Τα καλά νέα είναι πως καμία μελέτη δεν έδωσε κάποια αρνητικά συμπεράσματα στην περίπτωση που χρησιμοποιούνται είδη συμπίεσης, καταλήγει η δρ Στίκφορντ. «Οπότε, αν κάποιος θέλει να τα δοκιμάσει, δεν χάνει τίποτα περισσότερο από τα 40-50 ευρώ της αγοράς τους».