Δεκαπέντε ημέρες πριν από τις βουλευτικές εκλογές και εν μέσω συνταρακτικών γεγονότων («Νόρμαν Ατλάντικ», «Charlie Hebdo»), προέκυψε στο επικοινωνιακό πεδίο το πρώτο ενδιαφέρον σημείο που μας θύμισε ότι είμαστε σε προεκλογική περίοδο, ίσως μάλιστα τη σημαντικότερη της νεότερης Ιστορίας: η διαφήμιση της ΝΔ με πρωταγωνιστή τον Πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά και μια ομάδα αγοριών που παίζουν μπάλα σε μια πλατεία. Ο Πρωθυπουργός καθησυχάζει τις αγωνίες των παιδιών και των γονέων τους με τη μεταφορική φράση «γιατί για να παίξει μπάλα μια χώρα, όπως και μια ομάδα, πρέπει να έχει γήπεδο. Κι εμείς της το φτιάχνουμε το γήπεδο, καινούργιο. Αυτή είναι η αλήθεια. Πες το στον πατέρα σου».

Εάν αναλογιστεί κανείς την ιστορία των εγχώριων πολιτικών σποτ, θα μπορούσε να μιλήσει για την πρώτη μεταπατερναλιστική διαφήμιση. Είναι η πρώτη πολιτική διαφήμιση επικεντρωμένη σε πολιτικό αρχηγό που τον βάζει ξεκάθαρα σε ρόλο ηθοποιού, ο οποίος κάνει μάλιστα υποτιθέμενο διάλογο (έναν διάλογο που ο ίδιος μάλιστα αρνείται ακατανόητα σε επίπεδο debate). Μέχρι σήμερα η σκηνοθεσία τόνωσης του ηγετικού προφίλ ήθελε τον αρχηγό να κοιτά μεγαλόπρεπα το άπειρο, να είναι ανάμεσα σε πλήθος που τον αγαπά, να μονολογεί βαθυστόχαστα, να παίρνει τα πράγματα στα χέρια του. Στο διαφημιστικό σποτ της ΝΔ ο Πρωθυπουργός γίνεται ρητά ηθοποιός που προσπαθεί να πείσει εικονικά ένα δύσπιστο και ανήσυχο ακροατήριο. Αν και η εικόνα φέρνει έντονα τα παραδείγματα σοσιαλιστικού ρεαλισμού με τον Στάλιν να περιστοιχίζεται από παιδιά που τα χαροποιεί και μόνο η πατρική του φιγούρα, στη συγκεκριμένη περίπτωση η δυσπιστία, μια ασπρόμαυρη μελαγχολία και η προσπάθεια του Πρωθυπουργού να παίξει έναν κόντρα ρόλο στη συνήθη μανιχαϊστική ρητορική του παρουσιάζουν αμφίσημο ενδιαφέρον. Η εκλαΐκευση του διακυβεύματος της επερχόμενης εκλογής μέσα από την ποδοσφαιρική παραβολή έρχεται μάλιστα σε αντίστιξη με την αρνητική διαφήμιση του 2012, όπου και πάλι είχε χρησιμοποιηθεί η παιδική ηλικία (μαθητές – δάσκαλος) για να σηματοδοτηθεί το αβέβαιο μέλλον εκτός ευρωζώνης. O δημοφιλής κώδικας του ποδοσφαίρου και οι επίκαιρες αριστερόστροφες αντιδράσεις στη δημιουργία ποδοσφαιρικών γηπέδων χρησιμοποιούνται για να επεξηγηθούν κίνδυνοι και στόχοι. Ανεξάρτητα από την αποτελεσματικότητα ή μη της διαφήμισης, η λιγότερο επική και περισσότερο διαλλακτική ηγετική εικόνα είναι πρωτότυπη και ήδη έχει κεντρίσει πολλά σχόλια (επιβεβαιωτικά και σατιρικά).

Ο Βασίλης Βαμβακάς είναι επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ