[Επισκέπτης] Σύνταγμα και συναινέσεις

Το πολίτευμά μας, εδώ και χρόνια, ακολουθεί καθοδική πορεία. Η σημερινή οξεία οικονομική κρίση είναι το αποτέλεσμα και της χρόνιας θεσμικής κρίσης. Είμαι από εκείνους που πιστεύουν ότι η μη τήρηση του γράμματος και του πνεύματος του Συντάγματος, καθώς και η μη εφαρμογή των νόμων, είναι η μεγάλη παθογένεια του πολιτικού μας συστήματος. Οτι η διάχυτη ανομία και ατιμωρησία είναι η κύρια αιτία των δεινών της χώρας. Οι ευθύνες, φυσικά, ανήκουν σε όλες τις ηγεσίες, πολιτικές, δικαστικές, πνευματικές, συνδικαλιστικές.

Οι πολιτικοί εφαρμόζουν καταχρηστικά τις διατάξεις περί ασυλιών των βουλευτών ή τον νόμο περί ευθύνης των υπουργών. Οι δικαστικοί απεργούν με ωμή παραβίαση του Συντάγματος. Οι πρυτάνεις και οι καθηγητές πανεπιστημίων αρνούνται να εφαρμόσουν τον νόμο για τα ΑΕΙ. Δυστυχώς, αυτοί είμαστε. Και δεν θέλουμε ν' αλλάξουμε. Το πρόβλημα της χώρας, κατά συνέπεια, δεν είναι συνταγματικό. Είναι βαθύτατα πολιτικό και κοινωνικό.

Σήμερα που η χώρα χρειάζεται όσο ποτέ άλλοτε συνεννοήσεις, συναινέσεις και πολιτική σταθερότητα, φαίνεται να οδεύει σε νέα εκλογική αναμέτρηση. Η επιβαλλόμενη από το Σύνταγμα συναινετική εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας γίνεται, για άλλη μια φορά, «απειλή» διάλυσης της Βουλής, με απρόβλεπτες συνέπειες για το μέλλον του τόπου. Είναι ένας από τους λόγους που στο Σύνταγμά μας χρειάζονται αλλαγές και διορθώσεις.

Ο σχετικός δημόσιος διάλογος στο πεδίο της επιστημονικής κοινότητας και πολλών κοινωνικών φορέων έχει ολοκληρωθεί. Η Βουλή όμως έχει καθυστερήσει. Δεν έχει ξεκινήσει τις διαδικασίες. Η ευκαιρία ώστε η επόμενη Βουλή να είναι αναθεωρητική φαίνεται ότι θα χαθεί. Και είναι κρίμα. Μπορεί όμως να μη χαθεί αν σήμερα τα κόμματα προχωρήσουν σε μια ελάχιστη πρώτη συμφωνία για το ποιες θα είναι οι αναθεωρητέες διατάξεις, χωρίς την επιδίωξη συμφωνιών επί του ουσιαστικού περιεχομένου των αλλαγών. Για τον λόγο αυτόν, οι πρώτες συμφωνίες τυπικά δεν θα συγκεντρώσουν από σήμερα τον αριθμό των 180 βουλευτών, αλλά την απαιτούμενη πλειοψηφία των 151. Με αυτή τη απόφαση θα αφήσουν τα περιθώρια των ευρύτερων συγκλίσεων και του τρόπου με τον οποίο θα γίνουν οι αλλαγές για την επόμενη πλειοψηφία των 180. Αν δεν γίνει αυτό τώρα, οι αναγκαίες συνταγματικές μεταρρυθμίσεις θα ολοκληρωθούν έπειτα από δέκα ολόκληρα χρόνια. Η χώρα για άλλη μια φορά θα ζει στον αστερισμό των ιστορικών της καθυστερήσεων.

Ως ελάχιστες συμφωνίες των αναθεωρητέων διατάξεων, από τον δημόσιο διάλογο των πολιτικών, επιστημονικών και κοινωνικών δυνάμεων, έχω καταγράψει τα ζητήματα που συνδέονται με την αναζήτηση νέων ισορροπιών ανάμεσα στις σχέσεις και στις αρμοδιότητες των θεσμικών λειτουργιών, του Προέδρου της Δημοκρατίας, της Βουλής, της εκτελεστικής και της δικαστικής εξουσίας. Τα μέτρα για τη διαφάνεια και την αξιοπιστία της πολιτικής ζωής. Η ενίσχυση της προστασίας των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων των πολιτών που τόσο άδικα επλήγησαν από την οικονομική κρίση, αλλά και οι διατάξεις που αφορούν την ίδια τη διαδικασία της αναθεώρησης.

Ως πολίτης με αυξημένες ευθύνες καταθέτω τον λόγο μου με την προσδοκία ότι μια τέτοια συμφωνία έχει το στοιχείο του ρεαλισμού και της υπευθυνότητας. Θα είναι η αφετηρία του μεγάλου ζητούμενου της εποχής, η αναζήτηση της εθνικής συνεννόησης και ευρύτερων συμφωνιών για την αντιμετώπιση των μεγάλων προβλημάτων της χώρας, τα οποία, δυστυχώς, είναι μπροστά μας.

Ο Μιλτιάδης Ηλ. Παπαϊωάννου είναι πρώην υπουργός