Αναζήτηση
Στις 29 Ιανουαρίου 1964 προβλήθηκε για πρώτη φορά στις Ηνωμένες Πολιτείες η ταινία «SOS Πεντάγωνο καλεί Μόσχα» του Στάνλεϊ Κιούμπρικ. Το ψυχροπολεμικό κλίμα της εποχής δεν επέτρεψε σε όλους να απολαύσουν το ίδιο μια αντιπολεμική σάτιρα, όπου ένας διαταραγμένος αμερικανός στρατηγός εξαπολύει πυρηνική επίθεση χωρίς να έχει ιδέα ο αμερικανός πρόεδρος. Ενας κριτικός βρήκε την ταινία επικίνδυνη, κάποιος άλλος είπε ότι υπηρετούσε τη σοβιετική προπαγάνδα. Ενας στρατιωτικός αναλυτής έκρινε ότι όσα έδειχνε η ταινία δεν μπορούσε να συμβούν στην πραγματικότητα για «δεκάδες λόγους». Και ένας πρώην υφυπουργός Αμυνας σχολίασε ότι τίποτε δεν μπορούσε να απέχει περισσότερο από την αλήθεια.
Την επέτειο των 50 χρόνων από την πρώτη προβολή της ταινίας θυμήθηκε ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Ερικ Σλόσερ στο Νιου Γιόρκερ (το βιβλίο του «Fast food nation» κυκλοφορεί από τις Εκδ. Διόπτρα). Δεν ήταν, όμως, η νοσταλγική διάθεση ενός σινεφίλ που τον έκανε να θυμηθεί την επέτειο. Αυτό που τον ώθησε ήταν η διάθεσή του να αποκαταστήσει την αλήθεια. Ο Dr Strangelove, όπως ήταν ο αυθεντικός τίτλος της ταινίας, είχε πολύ στενή σχέση με την πραγματικότητα. Ηταν ένα κλασικό δείγμα της τέχνης που αντιγράφει τη ζωή. Και μάλλον η μοναδική περίπτωση μιας μαύρης κωμωδίας που είχε βγει κατευθείαν από τα σπλάγχνα της.
Το πρώτο θύμα κάθε πολέμου είναι η αλήθεια. Και φυσικά ο Ψυχρός Πόλεμος δεν αποτέλεσε εξαίρεση. Τη δεκαετία του 1950, σημειώνει ο Σλόσερ στο αμερικανικό περιοδικό, η ηγεσία των ΗΠΑ βρισκόταν αντιμέτωπη με το δίλημμα πάντα/ποτέ. Επρεπε οι στρατιωτικοί να λαμβάνουν εξουσιοδότηση από τον πρόεδρο σε κάθε περίπτωση για να πατήσουν το κουμπί ή θα έπρεπε να τους δοθεί η δυνατότητα μονομερούς απόφασης; Επειτα από πολλή (ψυχροπολεμική) σκέψη, ο Ντουάιτ Αϊζενχάουερ κατέληξε στη δεύτερη επιλογή. Ηταν σαφές τι έπρεπε να γίνει εάν οι σοβιετικοί πύραυλοι κατευθύνονταν προς την Ουάσιγκτον και ο πρόεδρος ήταν άφαντος ή αν τον είχε σκοτώσει ο εχθρός μαζί με την υπόλοιπη πολιτική ηγεσία.
Η ακραία σκέψη οδήγησε σε ακραία απόφαση. Καμιά δεκαριά στρατηγοί απέκτησαν το δικαίωμα να κάνουν χρήση πυρηνικών σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Αργότερα, ο Τζον Κένεντι θα επιχειρούσε να αναστρέψει μια κατάσταση, η οποία όμως ήταν εν πολλοίς μη αναστρέψιμη. Οι στρατηγοί θεωρούσαν ζήτημα τιμής τη διατήρηση του δικαιώματος μολονότι ο κωδικός των πυρηνικών κάποια περίοδο ήταν οκτώ μηδενικά στη σειρά –μπορούσε να τον σπάσει δηλαδή κι ένα μικρό παιδί. Πρόκειται για μια αποκάλυψη που δεν έχει μόνο επετειακό χαρακτήρα. Μπορεί ο Ψυχρός Πόλεμος να έχει τελειώσει, αλλά ο κόσμος είναι γεμάτος από ημιπαράφρονες –διαφόρων ειδών.
