Κουίζ μεγάλης δυσκολίας: ποιον υπουργό διαδέχθηκε ο Κυριάκος Μητσοτάκης; Μην το παιδεύετε, η σωστή απάντηση είναι τον Μιλτιάδη Εβερτ! Γκραν γκινιόλ; Καθόλου. Απολύτως ακριβές σε ό,τι αφορά την αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων. Η ρύθμιση ότι η υπηρεσιακή βαθμολόγηση θα υπόκειται σε κλίμακα ποσοστώσεων ώστε να μην προκύπτουν… όλοι άριστοι νομοθετήθηκε από τον μακαρίτη τον «μπουλντόζα» το 1992, όταν ήταν υπουργός Προεδρίας ενός άλλου Μητσοτάκη. Αλλά ύστερα ήρθαν οι μέλισσες.

Η πρωτοβουλία του σημερινού υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης να εναρμονίσει το σύστημα αξιολόγησης στο Δημόσιο με ό,τι ισχύει στις προηγμένες ευρωπαϊκές διοικήσεις αποκτά και συμβολικό χαρακτήρα όταν συνδεθεί με το προαναφερθέν παρελθόν του μέτρου: θεσπίστηκε, δεν εφαρμόστηκε ποτέ και στη συνέχεια… ξεθεσπίστηκε!

Αυτή η πρακτική καταδίκασε σε υστέρηση την ελληνική δημόσια διοίκηση, με αποτέλεσμα προβλήματα που θα έπρεπε να είχαν λυθεί πριν από δεκαετίες να τίθενται σήμερα ως ζητούμενα.

Οταν σε ένα σύστημα ιεραρχίας κρίνονται όλοι προάξιμοι σημαίνει ότι δεν κρίνεται κανένας. Απλώς, όσο το σύστημα ωριμάζει τόσο απαξιώνεται, γιατί στην κορυφή του φτάνουν όσοι δεν θα μπορούσαν υπό κανονικές συνθήκες να φτάσουν ούτε μέχρι τη μέση. Αλλωστε η ελαστικότητα με την οποία οι ανώτεροι κρίνουν τους κατώτερους ισχύει σε ολόκληρη την κλίμακα, από τον κλητήρα μέχρι τον υπουργό.

Η υποχρέωση των προϊσταμένων όχι απλώς να κρίνουν τους υφισταμένους τους, αλλά να τους κατατάσσουν σε μια δεδομένη κλίματα απόδοσης και ικανότητας, αποκαθιστά τη φυσική τάξη στο σύστημα. Πρακτικά διευκολύνει να εμπεδωθούν οι μεταρρυθμίσεις, όπως η εν εξελίξει απλοποίηση των διαδικασιών χωρίς περιττά δικαιολογητικά.

Το μεταρρυθμιστικό πνεύμα που διακρίνει τον Κυριάκο τον οδηγεί να επιβάλει μια μεταβολή που προέρχεται από στοιχειώδη γνώση του μάνατζμεντ και όχι από το Μνημόνιο. Αρα, είναι μια κατευθείαν προσωπική αναμέτρηση με την εγχώρια γραφειοκρατία, από την οποία λίγοι έως τώρα έφυγαν χωρίς τραύματα –ίσως μόνο ο Σάκης Πεπονής και ο Γιάννης Ραγκούσης.

Θα αλλάξουν αυτές οι παρεμβάσεις μια χώρα που πληρώνει για την αποξήρανση μιας λίμνης που έγινε πριν από ενάμιση αιώνα ή για να έχει Διεθνή Ακαδημία Ελευθερίας και Εθνικό Ιδρυμα Μελετών Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Γέρος του Μοριά; Την απάντηση έδωσε τον 18ο αιώνα ο γερμανός φυσικός Γκέοργκ Λίχτενμπεργκ: «Δεν μπορώ να πω ότι τα πράγματα θα γίνουν καλύτερα αν αλλάξουν, αλλά μπορώ να πω ότι για να γίνουν καλύτερα πρέπει να αλλάξουν».