Το μνημείο για τα θύματα της βίας στο Μεξικό μοιάζει σαν να το έχει ρίξει από τον ουρανό ένας οργισμένος θεός. Με τις σκουριασμένες πλάκες του, που έχουν το μέγεθος οθόνης κινηματογράφου, δεν φαίνεται σαν ευχάριστο καλωσόρισμα για τους επισκέπτες.

Ούτε είναι η αποστολή του ξεκάθαρη. Ακόμη και προτού εγκαινιαστεί, τον Απρίλιο, το μνημείο είχε προκαλέσει διχόνοιες για το εάν θα πρέπει να αποτίνει φόρο τιμής σε όλους όσοι έχουν χάσει τη ζωή τους, αγνοούνται, απήχθησαν ή εκβιάστηκαν λόγω του πολέμου για τα ναρκωτικά ή εάν θα πρέπει να αποτίνει φόρο τιμής μόνο σε όσους είδαν τα ανθρώπινα δικαιώματά τους να παραβιάζονται από τις μεξικανικές Αρχές.

Επειτα όμως προχωράς πιο κοντά και οι πλάκες του μνημείου αρχίζουν να μιλούν: «Pinta lo que sientes… expresa lo que piensas». Το γκραφίτι με τη λευκή μπογιά μπροστά στο μνημείο –«Ζωγραφίστε ό,τι αισθάνεστε… εκφράστε ό,τι σκέφτεστε» –δεν είναι βανδαλισμός. Είναι αίτημα. Μοιραστείτε. Θυμηθείτε. Λυπηθείτε.

Οι μεταλλικές πλάκες έχουν σχεδιαστεί σαν λευκές σελίδες. Στις γωνίες είναι γραμμένες φράσεις που έχουν επιλεγεί από τους αρχιτέκτονες ή από τους διάσημους συγγραφείς: τον Οκτάβιο Παζ, τον Κάρλος Φουέντες κ.ά. Ο υπόλοιπος χώρος είναι ανοικτός για να εκφραστεί το κοινό. «Μη σκοτώνετε τα όνειρά μας».

Μερικά από τα μηνύματα, όπως είναι αυτά που ζητούν την προστασία των ονείρων ή τη νομιμοποίηση των ναρκωτικών, είναι γραμμένα στα αγγλικά. Υπάρχουν όμως και άλλα τα οποία έχουν γραφεί από μεξικανούς συγγενείς ή φίλους θυμάτων της βίας. Οι αστυνομικοί που το φυλάνε λένε ότι το επισκέπτονται άνθρωποι από όλο το Μεξικό, αλλά οι επισκέπτες από πόλεις, όπως η Χουαρές, η Τορεόν και η Τιχουάνα, όπου έχει χυθεί περισσότερο αίμα, είναι περισσότεροι.

Συνήθως μόνο ένας ή δύο από τους επισκέπτες έχουν κάτι να γράψουν. Πολλοί, λένε οι φύλακες, με λυγμούς γράφουν ή σκαλίζουν με τα κλειδιά τους ένα μήνυμα.

Το ερώτημα «Cuantos muertos?» («Πόσοι νεκροί;») βρίσκεται πάνω στην εικόνα μιας καρδιάς που κλαίει η οποία έχε ζωγραφιστεί μαζί με ένα ζευγάρι χέρια που μοιάζουν να ζητούν βοήθεια. Το μήνυμα αυτό, λακωνικό και ευθύ, αποτελεί την ερώτηση που στοιχειώνει όλο το Μεξικό.

Είναι δύσκολο να υπάρξει απάντηση. Οι ιστορίες των περισσοτέρων θυμάτων δεν θα μαθευτούν ποτέ. Τα περισσότερα μηνύματα βρίσκονται γραμμένα στην πρώτη πλάκα του μνημείου. Ανάμεσα σε αυτά κι ένα με μικρά γράμματα: «Si sabes lo que vales. Ve y busca la que mereces» («Εάν ξέρεις τι αξίζεις, πήγαινε να βρεις αυτό που δικαιούσαι»).

Τελευταία Νέα