Η Μεταπολίτευση φέρει την προσωπική σφραγίδα του Κωνσταντίνου Καραμανλή: η αναίμακτη μετάβαση από τη δικτατορία στη Δημοκρατία. Η κατάργηση του βασιλικού θεσμού και η εγκαθίδρυση της Προεδρευόμενης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας. Η εθνική συμφιλίωση με τη νομιμοποίηση του ΚΚΕ. Η επίλυση του γλωσσικού ζητήματος με την καθιέρωση της δημοτικής ως επίσημης γλώσσας. Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1975-76. Η ένταξη, τέλος, της Ελλάδας στην τότε ΕΟΚ με τριπλό στόχο την κατοχύρωση της ασφάλειας, της Δημοκρατίας και της ευημερίας του λαού μας αναδεικνύουν τον Καραμανλή τον σημαντικότερο πολιτικό ηγέτη του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα.

Η οκτάχρονη διακυβέρνηση της χώρας από τον Α. Παπανδρέου χαρακτηρίζεται από την αντιφατικότητα της προσωπικότητάς του. Συνέβαλε στη σταθεροποίηση της Δημοκρατίας, συμφιλιώνοντας σημαντικό τμήμα της Αριστεράς με την εξουσία. Διεύρυνε τις κοινωνικές κατακτήσεις, με κορυφαία τη θεμελίωση του ΕΣΥ. Βελτίωσε αισθητά την οικονομική θέση των ασθενέστερων λαϊκών στρωμάτων ενισχύοντας την κοινωνική συνοχή. Αξιοποίησε την ένταξη στην ΕΟΚ επιτυγχάνοντας τα ΜΟΠ, προάγγελο των «πακέτων Ντελόρ»… Στον αντίποδα, καθιέρωσε τον λαϊκισμό ως μέθοδο άσκησης πολιτικής. Επιδείνωσε τις μάστιγες του κρατισμού και των πελατειακών σχέσεων. Παρέδωσε Κράτος και Παιδεία στον κομματισμό. Ανέχθηκε τη διαφθορά…

Η τριετής παρένθεση της κυβέρνησης Μητσοτάκη ανέδειξε την αδυναμία πραγματοποίησης μεταρρυθμίσεων. Η μείωση του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων, οι αποκρατικοποιήσεις, η μεταρρύθμιση της Παιδείας προσέκρουσαν στις ακραίες αντιδράσεις των θιγόμενων συντεχνιών και όλων των κομμάτων της αντιπολίτευσης, περιλαμβανομένων των στελεχών της λαϊκής Δεξιάς της ΝΔ. Η παραπομπή Παπανδρέου στο Ειδικό Δικαστήριο απεδείχθη μέγιστο πολιτικό λάθος. Ακύρωσε στην πράξη τη διαδικασία κάθαρσης του δημόσιου βίου και δυναμίτισε το πολιτικό κλίμα.

Η Μεταπολίτευση ολοκλήρωσε τον ιστορικό της κύκλο με την οκταετία Κ. Σημίτη και τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Ο Σημίτης συμπλήρωσε το έργο του Καραμανλή εντάσσοντας τη χώρα στον σκληρό πυρήνα της ΟΝΕ. Διαμόρφωσε τις ευνοϊκότερες συνθήκες επίλυσης του Κυπριακού, εντάσσοντας την Κύπρο στην ΕΕ. Προσέδωσε στην Ελλάδα διεθνές κύρος και αξιοπιστία, εξόπλισε τη χώρα με σύγχρονες υποδομές… Η εκσυγχρονιστική προσπάθειά του, όμως, ανακόπηκε τη δεύτερη τετραετία. Η αναδίπλωση στην ασφαλιστική μεταρρύθμιση του Τάσου Γιαννίτση αποτέλεσε σημείο καμπής. Προσέκρουσε στις λαϊκίστικες αντιδράσεις δεξιάς και αριστερής αντιπολίτευσης. Κυρίως όμως στο βαθύ κρατικοδίαιτο ΠΑΣΟΚ.

Και μετά ήρθαν οι… επίγονοι. Το 2004 όλα τα κόμματα ανέδειξαν στην ηγεσία τους νέους ηγέτες. Η αντίληψη της κληρονομικής δημοκρατίας ανέδειξε στην ηγεσία και των δύο κομμάτων εξουσίας τους κλώνους των ιδρυτών τους. Οι επίγονοι αποδείχθηκαν ανεύθυνοι και ανεπαρκείς. Ο Κώστας Καραμανλής υποσχέθηκε «επανίδρυση του κράτους», «μηδενική ανοχή στη διαφθορά», «αξιοκρατία»… Τα «επιτεύγματα» είναι γνωστά. Η επανίδρυση του κράτους εξαντλήθηκε με την επανίδρυση της Αγροφυλακής. Η αξιοκρατία διακωμωδήθηκε με την καθιέρωση «συνέντευξης» στο ΑΣΕΠ, μνημείο κομματικής φαυλότητας. Νέα σκάνδαλα εμπλούτισαν το πάνθεον της διαφθοράς. Αφού έθεσε τη χώρα υπό την επιτήρηση της ΕΕ, γιατί τάχα ανακάλυψε έλλειμμα στο 7%, πέτυχε στη δεύτερη θητεία του να το εκτοξεύσει στο 15%. Μπρος στην επερχόμενη οικονομική καταστροφή δραπέτευσε «σεμνά και ταπεινά» από τις κυβερνητικές ευθύνες.

Ο Γ. Α. Παπανδρέου είδε το «τυρί» της εξουσίας αλλά δεν είδε τη «φάκα» της χρεοκοπίας. Αργησε να αντιληφθεί ότι «λεφτά δεν υπήρχαν». Και όταν το αντιλήφθηκε, αποδείχθηκε ανεπαρκής να χειρισθεί την επερχόμενη λαίλαπα.

Η ενοχοποίηση της Μεταπολίτευσης συνολικά για τη σημερινή κρίση και η απονομιμοποίηση του πολιτικού συστήματος που αυτή εγκαθίδρυσε εξυπηρετούν μόνο τους αρνητές της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας καθώς και εκείνους που, με την υποκριτική αυτοκριτική τού «όλοι φταίμε», επιχειρούν να αποκρύψουν προσωπικές πολιτικές ευθύνες. Οι αιτίες της κρίσης έχουν ονοματεπώνυμο.

Η κοινωνία, αποκαμωμένη από τη λιτότητα, την ανεργία, την υπερφορολόγηση αποτελεί εύκολη λεία στον δεξιό και αριστερό λαϊκισμό και στους νεοναζί γρυλισμούς. Αν επικρατήσουν, οδηγούν στην εξαθλίωση της βέβαιης χρεοκοπίας. Σε επιστροφή στη βαλκανική μας μοίρα.

Είναι ώρα εθνικής αφύπνισης. Το υπάρχον κυβερνητικό σχήμα, με τα υπολείμματα του πάλαι ποτέ δικομματισμού, αδυνατεί να εμπνεύσει εμπιστοσύνη, αξιοπιστία και ελπίδα. Το κενό ανάμεσα στη συντηρητική ΝΔ του Αντ. Σαμαρά και τη λαϊκιστική Αριστερά του Α. Τσίπρα επιβάλλεται να καλυφθεί με την ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς. Προσωπικότητες της πολιτικής, της επιστήμης, του πνεύματος, των παραγωγικών δυνάμεων οφείλουν να συνδιαμορφώσουν τον νέο φορέα. Είναι αίτημα της κοινωνίας και όρος επιβίωσης της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας.

Ο Βασίλης Κοντογιαννόπουλος είναι πρώην υπουργός

Τελευταία Νέα