Οταν ήμουν παιδί και κάποιος στην καθολική οικογένειά μου στο Μπρούκλιν εξέφραζε κάποια κρίση, οι υπόλοιποι συγγενείς τον έβαζαν στη θέση του: «Κι εσύ ποιος είσαι, ο Πάπας;». Ετσι, ένιωσα έκπληξη όταν άκουσα τον Πάπα να δηλώνει στους δημοσιογράφους κατά την επιστροφή του από τη Βραζιλία στη Ρώμη: «Εάν κάποιος είναι γκέι και αναζητά τον Θεό, ποιος είμαι εγώ για να τον κρίνω;». «Εϊ, είσαι ο Πάπας!» θα του απαντούσαν εν χορώ οι παραδοσιακοί καθολικοί, οι οποίοι διαμαρτύρονται σχεδόν για τα πάντα –από τις ενδυματολογικές επιλογές του νέου Πάπα («Τι; Δεν φοράει καν κόκκινα παπούτσια;») έως τη σχετική σιωπή του για τα θέματα που απασχολούν τους συντηρητικούς. Αλλά ποιος μπορεί να τους κατηγορήσει για το γεγονός ότι αισθάνονται αποπροσανατολισμένοι; Η κρίση, ειδικά σε θέματα σεξουαλικότητας, ανήκε για πολλούς αιώνες στις επαγγελματικές αρμοδιότητες του Πάπα.

Για να είμαστε ειλικρινείς, οι δηλώσεις του Πάπα δεν σηματοδοτούν κάποια αλλαγή στο δόγμα. Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία διδάσκει ότι το σεξ εκτός γάμου είναι λάθος και ότι γάμος σημαίνει ένας άνδρας και μια γυναίκα. Πριν γίνει Πάπας ο καρδινάλιος Χόρχε Μπεργκόλιο, Αρχιεπίσκοπος του Μπουένος Αϊρες, είχε χαρακτηρίσει τον γάμο μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου «καταστροφική επίθεση στα σχέδια του Θεού». Από τότε δεν έχει ανασκευάσει αυτές τις δηλώσεις. Παράλληλα, όμως, είχε γίνει γνωστό ότι ο καρδινάλιος Μπεργκόλιο είχε συναινέσει στο σύμφωνο συμβίωσης στην Αργεντινή, η οποία το 2010 νομιμοποίησε τον γάμο των γκέι παρά τις αντιδράσεις της Εκκλησίας.

Οι δηλώσεις του Πάπα για τους γκέι αφήνουν χώρο σε πολλές ερμηνείες. Οι προοδευτικοί θα δώσουν έμφαση στη δήλωση ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός «δεν αποτελεί πρόβλημα». Αυτή η δήλωση απέχει πολύ από την προσέγγιση του προκατόχου του Βενέδικτου ΙΣΤ’, ο οποίος είχε πει ότι όσοι έχουν ομοφυλοφιλικές τάσεις είναι ακατάλληλοι για να γίνουν ιερείς, ενώ ως καρδινάλιος είχε χαρακτηρίσει την ομοφυλοφιλία «αντικειμενική διαταραχή» που καλλιεργεί μια «εγγενή ηθική διαφθορά». Με τον συνταξιούχο προκάτοχό του να ζει στο Βατικανό, μόλις μερικά μέτρα από τα παπικά διαμερίσματα, είναι απίθανο να δούμε τον Φραγκίσκο να αναθεωρεί τυπικά αυτό το δόγμα.

Οσο για τη φράση, «ποιος είμαι εγώ για να κρίνω;», είναι σαφές ότι ο Πάπας δεν παραδίδει την εξουσία της Εκκλησίας σε θέματα ηθικής και πίστης. Αυτή η φράση, όμως, δείχνει ότι υιοθέτησε έναν τόνο ταπεινότητας. Και η ταπεινότητα μετράει. Μετράει γιατί σημαίνει ότι το Βατικανό μπορεί να σταματήσει να χρησιμοποιεί τους γκέι ως εξιλαστήρια θύματα για τα δικά του προβλήματα. Και μετράει για όλους εκείνους τους γκέι, νέους και νέες, που έχουν μεγαλώσει σε καθολικό περιβάλλον πιστεύοντας ότι η ομοφυλοφιλία τους δεν είναι μόνο αμαρτία αλλά και διαστροφή, ένα ηθικό στίγμα. Οταν λοιπόν ο Πάπας λέει «ποιος είμαι εγώ για να κρίνω» και αποκαλεί τους γκέι «αδέλφια», φέρνει στο επίκεντρο το «αγάπα» από το «αγάπα τον αμαρτωλό». Κι αυτό είναι σπάνιο, αναζωογονητικό και καλοδεχούμενο.

Ο John Corvino είναι πανεπιστημιακός και συγγραφέας του βιβλίου «Τι πηγαίνει λάθος με την ομοφυλοφιλία»