Εναν χρόνο πριν από τις προγραμματισμένες εκλογές για το Ευρωκοινοβούλιο, τις Περιφέρειες και τους Δήμους, τα πολιτικά κόμματα φαίνεται ότι λαμβάνουν θέσεις έναντι των αντιπάλων τους επιχειρώντας να χαράξουν γραμμές άμυνας και επίθεσης.

Συγκρίνοντας προς τα μέτρα που έχουν ληφθεί για την οικονομική κρίση, με θλίψη διαπιστώνει κανείς την ένδεια των πρωτοβουλιών τις οποίες έχουν αναλάβει έως σήμερα τα κόμματα για την αντιμετώπιση της πολιτικής κρίσης. Οι διαστάσεις της τελευταίας επιβεβαιώνονται και από τη σύνθεση του Κοινοβουλίου και τα επεισόδια που σημειώνονται εκεί, όσο και από τα στοιχεία των δημοσκοπήσεων για την αρνητική στάση των πολιτών έναντι της (οποιασδήποτε) κυβέρνησης, των κομμάτων και των πολιτικών.

Ωστόσο, η κρίση εμπιστοσύνης –και τελικά ουσιαστικής νομιμοποίησης –του πολιτικού συστήματος μπορεί να αποδειχθεί εξίσου σοβαρή και οι παρενέργειές της να εξακολουθούν να ταλανίζουν τη χώρα, ακόμη και εάν έχει επιτευχθεί πρόοδος προς την έξοδο από την κατάσταση ύφεσης και υψηλής ανεργίας. Οι πολιτικές στάσεις επιθετικότητας, μισαλλοδοξίας, κυνισμού και αδιαφορίας που αναπτύσσονται αυτή την περίοδο ενδέχεται να διαμορφώσουν μία πολιτική κοινωνία με αυτοκαταστροφικές διαθέσεις και διχαστικό χαρακτήρα.

Η περίπτωση του αντιρατσιστικού νομοσχεδίου είναι χαρακτηριστική. Για άλλη μία φορά φαίνεται ότι απαιτείται ο αναγκαστικός –και όχι ο συμμετοχικός –ευρωπαϊσμός των εθνικών πολιτικών και της νομοθεσίας. Αν και ορατά τα φαινόμενα της ακραίας ιδεολογίας και της πολιτικής βίας σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες από τη δεκαετία 1990, όπως και η εμφάνιση ανάλογων πολιτικών σχημάτων μετά το 2007 στη χώρα, η ανάλυση των κομμάτων ήταν ρηχή, όπως ήταν και οι όποιες προληπτικές ενέργειές τους.

Είναι κατακριτέα στη φιλελεύθερη πολιτεία οποιαδήποτε διάκριση των πολιτών με αναφορά στη φυλή, τη θρησκεία, τις αξίες και τα ατομικά γνωρίσματα ενός ανθρώπου. Ο ρατσισμός δεν έχει θέση σε μία χώρα με παράδοση μεταναστών, με ισχυρή τουριστική βιομηχανία, αλλά και με απασχόληση αλλοδαπών σε τομείς όπως η γεωργία και οι κατασκευές.

Αλλά μία τέτοια πρωτοβουλία δεν θα εξαντλήσει την απήχηση της ακραίας δεξιόστροφης ιδεολογίας. Η τελευταία αποκτά ερείσματα στην κοινή γνώμη, γιατί είναι εναντίον των φόρων, της ανάμειξης των ξένων δυνάμεων στα πράγματα της χώρας, του πολιτικού προσωπικού που οδήγησε στην κρίση. Ενας στους δέκα πολίτες συμμερίζεται αυτές τις θέσεις και υιοθετεί την άποψη ότι πρέπει να ανατραπεί πλήρως η πολιτική και κοινωνική βάση του υφιστάμενου κράτους σε μία περισσότερο αυταρχική κατεύθυνση.

H καθιέρωση περιορισμών και ποινών για τον έλεγχο των πολιτικώς ορθών συμπεριφορών και δηλώσεων δεν θα αντιμετωπίσει το φαινόμενο. Κυρίως, πρέπει να καθιερωθούν ισχυρά κοινωνικά αντίδοτα σε όσους θέλουν να επιβάλλουν την άποψη και τα συμφέροντά τους διά της πυγμής, δίχως σεβασμό στη νομιμότητα. Στο πεδίο αυτό τα κόμματα του «συνταγματικού τόξου» χάνουν καθημερινά το παιχνίδι. Από την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, τη διανομή προνοιακών επιδομάτων, την αξιοκρατία, την προστασία του περιβάλλοντος έως τη διοργάνωση του πρωταθλήματος ποδοσφαίρου, ο πολίτης βιώνει μία έλλειψη νομιμότητας και δικαιοσύνης. Ετσι, πολιτεία και κόμματα διά των παραλείψεών τους εξακολουθούν να τροφοδοτούν τον Μινώταυρο της μαγκιάς, του περιθωρίου που δεν διστάζει τελικά να θίξει και τα θεμελιώδη της δημοκρατίας.

Πρέπει, λοιπόν, να ξαναπιάσουμε τον μίτο της Μεταπολίτευσης και να χαράξουμε μία άλλη πορεία μακριά από την πόλωση, την πολιτική μισαλλοδοξία, τη διάθεση κυριαρχίας έναντι των άλλων και να εδραιώσουμε νέες μορφές πολιτικού ανταγωνισμού με σεβασμό στα θεμελιώδη, ισχυρή αίσθηση δημοσίου συμφέροντος και αποτελεσματικό δημοκρατικό έλεγχο. Η κοινωνία του 2013 είναι πολύ διαφορετική από εκείνη του 1974 σε επίπεδο γνώσεων, εμπειριών και προοπτικών. Δεν χρειάζονται δημεγέρτες, χαρισματικοί και υπερσυγκεντρωτικοί ηγέτες για να κινητοποιήσουν με λαϊκιστικές θέσεις και πρακτικές τους πολίτες. Πρέπει, επιτέλους, τα κόμματα να επιτελέσουν τις ουσιαστικές λειτουργίες τους ως οι βασικοί φορείς της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Να δώσουν ουσιαστικά κίνητρα συμμετοχής, να επιτρέψουν τη συνάρθρωση των συμφερόντων και των αξιών των πολιτών και να επιδιώξουν τον συμβιβασμό των επιμέρους πολιτικών προγραμμάτων.

«Master of puppets, I’m pulling your strings, twisting your mind and smashing your dreams» («Αρχοντας των μαριονετών, κινώ τα νήματά σας, τρελαίνω το μυαλό σας, σπάω τα όνειρά σας») λέει το τραγούδι των Metallica. Ποιος συνετός πολίτης άραγε θα συναινούσε σε μία τέτοια σχέση κυριαρχίας με ένα κόμμα και έναν ηγέτη;

Ο Μάνος Γ. Παπάζογλου είναι λέκτορας Πολιτικών Συστημάτων στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου

Τελευταία Νέα