λημματα

άνοιξη. Η θριαμβευτική είσοδός της συμπίπτει με μια σειρά από γενέθλια. Δημιουργείται έτσι ένα πανηγυρικό δίκτυο επετείων που αποτελεί το πιο θεσπέσιο προανάκρουσμα του έαρος. Ενδιαφέρον έχει η διαπίστωση ότι υπάρχει κάτι σαν υπόγεια διασύνδεση ανάμεσα στα σημαινόμενα κάποιων απ’ αυτές τις γιορτές. Οπότε σκόπιμο θα ήταν να τις δούμε εκ του σύνεγγυς.

γενέθλια. Αυτές τις ημέρες γίνονται τριών ετών το Καστελλόριζο και το αρχικό Μνημόνιο (βλ. λήμμα). Το πρώτο όχι ως νησί, αλλά ως διάγγελμα που εκφωνήθηκε με πραγματικό σκηνικό το νησί και αποτέλεσε την εισαγωγή στο δεύτερο. Ολοι θυμούνται ότι ο εκφωνητής κήρυξε τότε τη νέα Οδύσσεια του ελληνικού έθνους. Ενεργοποίησε, δηλαδή, ένα διπλό μοτίβο που χαρακτηρίζει την ύπαρξη του νεοελληνικού κράτους από τα γεννοφάσκια του. Πρόκειται για τη σχέση των Ελλήνων με τα ξένα και με τους ξένους. Ως προς αυτό, κανείς δεν αμφισβητεί ότι ο εκφωνητής υπήρξε συνεπής. Τρία χρόνια μετά ο ίδιος εμφανίζεται να έχει κάνει την οδυνηρή επιλογή: να ‘χει ρίξει μαύρη πέτρα πίσω του και να ‘χει πάρει τον δρόμο της ξενιτιάς. Η μόνη σχέση που διατηρεί μ’ αυτόν τον ανελέητο τόπο είναι αυτή του αντιπροσώπου του έθνους, δηλαδή η βουλευτική ιδιότητα. Υπάρχει, βλέπετε, μια κατηγορία συμπολιτών μας που δεν έχουν άλλον τρόπο να αισθάνονται Ελληνες πέραν αυτού: να εισπράττουν τη βουλευτική αποζημίωση. Τριγυρνά, λοιπόν, ο εκφωνητής στα ξένα, αφού πρόλαβε να υπογράψει το πρώτο Μνημόνιο, κι έχει αφήσει εμάς εδώ να βουρλιζόμαστε με τους ξένους. Ας μην τον αδικούμε, όμως: κι αυτός αναγκάστηκε να πάρει των ομματιών του εξαιτίας κάποιων ξένων. Ξεχάσαμε πώς του φέρθηκαν στην έδρα του Φεστιβάλ των Καννών; Από μιαν άποψη, τον εκφωνητή οι ξένοι τον οδήγησαν στα ξένα. Αυτή η συνθήκη ζωής ονομάζεται «αναγκαστικός κοσμοπολιτισμός». Για να την αντέξει κανείς χρειάζεται μια όντως οδυσσεϊκή έφεση προς τη ναυσιπλοΐα (έστω και με όρους κανό) και μια έμφυτη ικανότητα εκπόνησης και εκφώνησης διαλέξεων ακαδημαϊκού ενδιαφέροντος. Αποτέλεσμα: σήμερα ο περί ου ο λόγος είναι περιζήτητος σε όλα τα σημεία της Γης όπου οι άνθρωποι αναζητούν τονωτικά για τις πνευματικές τους λειτουργίες.

δικαιοσύνη. Προχθές συμπλήρωσε τα δώδεκα χρόνια της η εκκρεμότητα σχετικά με τη δίωξη δύο δημόσιων λειτουργών που ανήκουν στην κατηγορία των λεγομένων «επιόρκων». Η εκκρεμότητα ήταν έτοιμη να πάει στο γυμνάσιο, αφού πέρασε από παιδικό σταθμό, νηπιαγωγείο και δημοτικό, όταν εμφανίστηκε η Δικαιοσύνη με τη ρομφαία της και απεφάνθη τελεσίδικα ότι αμφότεροι οι υπόλογοι καταδικάζονται και διαγράφονται από τα μισθολόγια του ελληνικού Δημοσίου. Η σκληρότητα της Δικαιοσύνης είναι όντως πρωτοφανής και οφείλεται στη δηλητηρίαση της δημόσιας ζωής από το Μνημόνιο και την τρόικα.

μνημόνιο. Εγινε και αυτό τριών ετών. Η περίπτωσή του ανάγεται, όπως είδαμε πιο πάνω, στην υπαρξιακή κατηγορία «σχέσεις Ελλήνων με τους ξένους». Κατά παράδοξο τρόπο η σχέση των Ελλήνων με τους ξένους στα ξένα δεν είναι ταυτόσημη με τη σχέση τους με τους ξένους εντός έδρας. Αυτό πού μπορεί να οφείλεται; Γίνονται κανίβαλοι οι ξένοι όταν έχουν να κάνουν με τους Ελληνες εντός Ελλάδος; Μήπως η αλλαγή στάσης προέρχεται από μια παρεξήγηση; Μήπως νομίζουν ότι εδώ δεν έχουν απέναντί τους Ελληνες αλλά την Ελλάδα; Μήπως το πρόβλημά τους είναι η ίδια η χώρα μας, στην οποία πολιτισμικώς οφείλουν τα πάντα και δεν έχουν να τα ξοφλήσουν, όπως εύστοχα επισήμανε πριν από τρία χρόνια ο Ζαν-Λικ Γκοντάρ; Αν είναι έτσι, έχουμε να κάνουμε με μια κλασική περίπτωση αντιστροφής ρόλων, στο πλαίσιο της οποίας ο οφειλέτης εκδηλώνει επιθετική συμπεριφορά έως και μίσος προς τον πιστωτή του. Οπως και να ‘χει, για τους Ελληνες ισχύει: χίλιες φορές προτιμότερη η σχέση με τα ξένα παρά με τους ξένους.

πολύκροτη. Εξ ορισμού δεν μπορεί να είναι μία δίκη που ουσιαστικά δεν έχει αρχίσει ακόμη. Πολυαναμενόμενη ναι, καμία αντίρρηση. Κρότος παράγεται από κάτι που συντελείται. Η αναμονή πάλι, από τη μεριά της, είναι άλλο πράγμα. Μπορεί να πυροδοτείται από στοιχεία της ανάκρισης που είναι μόνον τύποις μυστική καθώς και από συντελεστές ενδιαφέροντος που έχουν να κάνουν με την προσωπικότητα των εμπλεκομένων, τον ρόλο τους στον δημόσιο βίο, την κοινωνική τους θέση. Τώρα, όμως, είναι η ώρα της ακροαματικής διαδικασίας, δηλαδή η ώρα του κρότου. Μικρού ή μεγάλου; Μένει να αποδειχθεί.