Τι είναι το Google; Πρόκειται απλώς για ένα εργαλείο που φέρνει στην οθόνη μας όλο τον πλούτο των πληροφοριών που βρίσκονται στο Διαδίκτυο; Ή μήπως είναι μια πανίσχυρη οντότητα που έχει δημιουργήσει μονοπώλιο στον τομέα της και γιγαντώνεται μέρα με τη μέρα, συλλέγοντας και αξιοποιώντας τα δεδομένα όλων όσοι ανυποψίαστα χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες της –δηλαδή όλων εμάς;

Η ιστορία του κολοσσού των αναζητήσεων δεν είναι βελούδινη: συντίθεται από καλά κρυμμένα μυστικά, παραβιάσεις και μηνύσεις. Τα τελευταία χρόνια, η εταιρεία Google με ετήσιο τζίρο 50,2 δισ. δολάρια βρίσκεται διαρκώς στο στόχαστρο κυβερνήσεων, οργανώσεων και απλών πολιτών για τον αμφιλεγόμενο τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται τα δεδομένα των χρηστών του Ιντερνετ.

Τελευταίο επεισόδιο στο σίριαλ της ιδιωτικότητας ήταν οι κυρώσεις εναντίον της Google που ανακοίνωσαν ότι θα επιβάλουν οι Αρχές Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων έξι ευρωπαϊκών χωρών. Η Γαλλία, η Βρετανία, η Ολλανδία, η Γερμανία, η Ισπανία και η Ιταλία εγκαλούν την αμερικανική εταιρεία διότι δεν τροποποίησε την πολιτική απορρήτου και τους όρους προστασίας των προσωπικών δεδομένων των χρηστών, όπως της είχαν ζητήσει πριν από έναν χρόνο.

Πέρυσι η Google συγχώνευσε 60 διαφορετικούς κανόνες απορρήτου σε μία ενιαία πολιτική προστασίας, προκαλώντας την οργή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η οποία την κατηγόρησε ότι δεν προστατεύει την ιδιωτικότητα. Στο στόχαστρο της κριτικής τέθηκε η δυνατότητα αξιοποίησης των προσωπικών δεδομένων των χρηστών για εμπορικούς σκοπούς που, πλέον, καθίσταται δυνατή. Πώς γίνεται αυτό; Οι όροι που έθεσε σε ισχύ η Google επιτρέπουν στα προσωπικά δεδομένα που συλλέγονται από τις υπηρεσίες της να διαμοιράζονται σε όλες τις υπόλοιπες πλατφόρμες της εταιρείας: από το YouTube και το Gmail, μέχρι το Google+ και το Blogger.

Η Κομισιόν εξουσιοδότησε την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων της Γαλλίας (CNIL) να διεξαγάγει έρευνα. Οι Γάλλοι έκριναν ότι οι νέοι κανόνες αντίκεινται στο ευρωπαϊκό δίκαιο, ζητώντας από την εταιρεία να αναστείλει προσωρινά την εφαρμογή τους. Η Google, ωστόσο, αγνόησε την προειδοποίηση, θέτοντας σε εφαρμογή τους κανόνες.

Οι Αρχές Προστασίας Δεδομένων επανήλθαν τον περασμένο Οκτώβριο, ζητώντας από την Google να διευκρινίσει ποια δεδομένα συνδυάζονται με την ενοποίηση της πολιτικής απορρήτου και ποιος είναι ο χρόνος διατήρησης των δεδομένων που επεξεργάζεται. Η Google δεν ανταποκρίθηκε και έτσι οι έξι Αρχές αποφάσισαν να λάβουν μέτρα εναντίον της.

Το «λάθος». Δεν είναι η πρώτη φορά που η Google συλλαμβάνεται να μην προστατεύει την ιδιωτικότητα των χρηστών. Τον Μάιο του 2010 αποκαλύφθηκε ότι η εταιρεία συνέλεγε κρυφά τα προσωπικά δεδομένα χιλιάδων ανθρώπων, μέσα από «ξεκλείδωτες» ασύρματες συνδέσεις Ιντερνετ τις οποίες παραβίαζαν τα αυτοκίνητα του Street View, της δημοφιλούς υπηρεσίας φωτογραφικής απεικόνισης της Google.

Επρόκειτο για email, φωτογραφίες, διαδικτυακές αναζητήσεις και κωδικούς πρόσβασης που είχαν υποκλαπεί από οικιακά ασύρματα δίκτυα. Εκ των υστέρων, η εταιρεία παραδέχθηκε ότι είχε «κατά λάθος» αντλήσει στοιχεία από τις δραστηριότητες πολιτών σε περισσότερες από 30 χώρες, ρίχνοντας το φταίξιμο σε έναν υπάλληλο της, ο οποίος «είχε ενεργήσει μόνος του». Ωστόσο, η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Επικοινωνιών των ΗΠΑ αποκάλυψε ότι το λογισμικό υποκλοπής που είχε χρησιμοποιήσει ο εν λόγω υπάλληλος ήταν σε γνώση των προϊσταμένων του.

Η Google είναι μια «οργουελική συσκευή παρακολούθησης», η οποία «έχει τσαλαπατήσει την ευρωπαϊκή νομοθεσία», είχε δηλώσει στο γερμανικό περιοδικό «Σπίγκελ» η επίτροπος Δικαιοσύνης της ΕΕ Βίβιαν Ρέντινγκ. «Η Google δεν μας λέει πώς προστατεύει την ιδιωτικότητα. Μας λέει με ποιον τρόπο σκοπεύει να μας κατασκοπεύει. Είναι μια πολιτική κατασκοπείας», υποστήριξε ο Τζον Σίμπσον, εκπρόσωπος της αμερικανικής οργάνωσης Consumer Watchdog.

Η Google βρέθηκε, επίσης, στο στόχαστρο της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Εμπορίου των ΗΠΑ, για τον τρόπο με τον οποίον κατατάσσει τα αποτελέσματα αναζήτησης που προβάλλει, οδηγώντας, ενδεχομένως, σε εύνοια των δικών της προϊόντων έναντι των ανταγωνιστικών υπηρεσιών.

Κατηγορία για προδοσία. Η εταιρεία έχει κατηγορηθεί ακόμη και για… προδοσία. Το PayPal προσέφυγε στη Δικαιοσύνη τον Μάιο του 2011, υποστηρίζοντας ότι η Google τής έκλεψε την ιδέα του Google Wallet, μιας εφαρμογής εμπορικών συναλλαγών μέσω smartphone. Η εταιρεία έκανε λόγο για προδοσία ισχυριζόμενη ότι η Google έκλεψε τα σχέδια της υπηρεσίας, προσλαμβάνοντας το στέλεχος του PayPal που την εμπνεύστηκε!
Τα αεροπλάνα

Τον περασμένο Ιούνιο αποκαλύφθηκε ότι τα αεροπλάνα που είχε μισθώσει η Google – όπως και η Apple – για τη νέα χαρτογραφική υπηρεσία της είχαν τη δυνατότητα να φωτογραφίζουν ακόμη και ιδιωτικές μας στιγμές. Οργανώσεις για την προστασία της ιδιωτικότητας είχαν σημάνει συναγερμό, επισημαίνοντας τον κίνδυνο να χρησιμοποιηθεί κατασκοπευτική τεχνολογία προκειμένου να καταγραφούν από αέρος σπίτια και άνθρωποι. Στην Ελλάδα, η Αρχή Προστασία Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα απαγόρευσε τη λήψη φωτογραφιών από τα αυτοκίνητα της Google τον Μάιο του 2009.