Ο 20ός αιώνας «ήταν για τη Θεσσαλονίκη ο μεγάλος αιώνας της βίας. Και οι φωτογραφίες αυτού του λευκώματος –άδειες από τους ζωντανούς –μας αναγκάζουν να αναλογιστούμε όσα είναι αθέατα, υπό διαφορετικό πρίσμα κάθε φορά». Αυτό σημειώνει ο βρετανός ιστορικός Μαρκ Μαζάουερ στην εισαγωγή αυτού του ασυνήθιστου λευκώματος, που λειτουργεί ως ιστορική μαρτυρία του διαλόγου παρελθόντος – παρόντος. Με αφετηρία 52 περιστατικά βίαιων θανάτων στη Θεσσαλονίκη, από τα βυζαντινά χρόνια μέχρι τον 21ο αιώνα, ο αναγνώστης βλέπει εδώ στις αριστερές σελίδες την περιγραφή των περιστατικών από κείμενα της εποχής που επέλεξε ο συγγραφέας Σάκης Σερέφας (χρονικά βυζαντινών συγγραφέων, δικογραφίες, ιστορικές μαρτυρίες, ρεπορτάζ εφημερίδων) και στις δεξιές, τις φωτογραφίες των τόπων όπως είναι σήμερα, διά χειρός Πάρι Πετρίδη. «Κτίρια και τόποι ζωντανοί, υπαρκτοί, σπαρταριστοί, μέσα στους οποίους σήμερα στεγάζονται δικηγορικά γραφεία, πάρκινγκ, φροντιστήρια πληροφορικής, καταστήματα υποδημάτων, χαρωποί πεζόδρομοι, καφετέριες και πανεπιστημιακές σχολές. Σημεία της πόλης που ζέχνουν αίμα και θανατίλα, άμα ξέρεις να τα δεις και να τα αφουγκραστείς», γράφει ο Σερέφας. Ετσι μεταφερόμαστε από τη συμβολή των οδών Σπανδωνή, Βενιζέλου και Ερμού όπου δολοφονήθηκε ο Γρηγόρης Λαμπράκης τον Μάιο του 1963 έως την Πλατεία Ελευθερίας όπου οι Γερμανοί συγκέντρωσαν τους άνδρες Εβραίους της πόλης και τους υπέβαλαν σε εξευτελιστικές δοκιμασίες. Και από την Πλατεία Ιπποδρόμου όπου χιλιάδες κάτοικοι της Θεσσαλονίκης σφαγιάστηκαν το 390 μ.Χ. από τη φρουρά του αυτοκράτορα Θεοδόσιου έως την περιοχή του Ιατρικού Διαβαλκανικού Κέντρου στην Πυλαία όπου δολοφονήθηκε ένας οδηγός μέσα στο ταξί του το 2009. Το επίμετρο υπογράφει ο φωτογράφος Ηρακλής Παπαϊωάννου. (Τιµή: 26 ευρώ)

Εδώ, τόποι βίας στη Θεσσαλονίκη

Πάρις Πετρίδης, Σάκης Σερέφας

Αγρα