Αριστοφάνης x 5; Τέσσερις παραστάσεις στην Επίδαυρο και στη συνέχεια από χωρίου εις χωρίον συν ένας Αριστοφάνης χειμωνιάτικος που έβαλε τα καλοκαιρινά του και περιοδεύει; Εχουν δει τα μάτια μου και «χειρότερα». Κάτι εποχές ηρωικές και κάτι καλοκαίρια στα 80s και 90s _ όπως τα λέμε πια… _ που οι παραστάσεις στην Επίδαυρο έφταναν τις 12 και απ’ τις 11 κωμωδίες του Αριστοφάνη ανέβαιναν περίπου τα άπαντά του και μερικά μάλιστα απ’ τα έργα του σε ανεβάσματα διπλά και τριπλά…

Ελεύθερος στίβος είναι βέβαια το θέατρο. Κι όποιος θέλει ανεβάζει ό,τι θέλει. Κι αν επέλθει κορεσμός _ ή αν έχει ήδη επέλθει, διότι τα φετινά νούμερα, στην Επίδαυρο τουλάχιστον, αυτό έδειξαν _ στο χέρι του κοινού είναι να αποφασίσει με ποιον θα πάει και ποιον θ’ αφήσει. Το θέμα είναι ΠΩΣ ανεβάζεις σήμερα μια αριστοφανική κωμωδία. Οι δυο σχολές _ η «κομψή» του Σολομού και η «λαϊκή» του Κουν _ έχουν πια εξαντληθεί. Η «λαϊκή» επεκράτησε αλλά, με το επιχείρημα πως ο Αριστοφάνης σχετίζεται (!) με την επιθεώρηση, κατέληξε σε χοντράδες, και χυδαιότητες, και φτήνιες, και ποιος τον έχει τον φαλλό μεγαλύτερο…

Το γαργάλημα του κοινού που ακούει όλο και χοντρότερα μεταφρασμένες τις αριστοφανικές βωμολοχίες _ τις οποίες, βεβαίως, εντελώς διαφορετικα εισπράττει μια κοινωνία στην οποία έχουν επικαθήσει είκοσι αιώνες χριστιανικής ηθικής απ’ ό,τι η κοινωνία του 5ου π.Χ. αιώνα, όταν τα έργα πρωτοπαίχτηκαν, η οποία εντελώς φυσιολογικά, χωρίς ταμπού, αντιμετώπιζε τα γεννητικά όργανα και τη γενετήσια πράξη _ μοιάζει, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, να ‘χει γίνει ο στόχος. Και οι τηλεοπτικά «καταξιωμένοι» κωμικοί μας _ εξαιρετικοί, καλοί, μέτριοι ή κακοί _, οι μόνοι κράχτες για τις παραστάσεις Αριστοφάνη. Αν αυτά επαρκούν για να συνεχιστεί το ανέβασμα ξανά και ξανά των έντεκα αυτών κωμωδιών _ που δεν είναι και όλες εξαιρετικές… _ μέχρι ξεζουμίσματός τους, καλώς. Αλλά φοβάμαι πως, παρά επί μέρους ικανοποιητικά παραστασιακά αποτελέσματα, οι «Ορνιθες» του Κουν ακόμα δεν έχουν ξεπεραστεί. Και ήταν τότε 1959 _ πενήντα τρία χρόνια έχουν περάσει.