Αναζήτηση
«Θέλω να μιλήσω με απλά πράγματα. Και ο Χατζιδάκις είναι πολιτισμός, όπως η ελιά είναι πολιτισμός» έλεγε ο Γιάννης Κακλέας σε συνέντευξή του για τους «Ορνιθες» που ανέβασε με το ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης στην Μυρτώ Λοβέρδου, στο «Βήμα» της προπερασμένης Κυριακής. Πάω κι εγώ στην Επίδαυρο να δω την παράσταση, λέω κάπου θα την έχει την ελιά που «είναι πολιτισμός», κάπου θα την έχει, ψάχνω, ψάχνω, τίποτα. Θα την καταπλάκωσαν τα εκατοντάδες τούβλα του θηριώδους σκηνικού, φαίνεται…
Ο Γιάννης Ροζάκης (φωτογραφία), που επανεμφανίζεται στη σκηνή έπειτα από δυόμισι χρόνια, θα ερμηνεύσει τον Γκούσταβ Κρουπ, της μεγάλης οικογένειας των γερμανών μεταλλοβιομηχάνων, ο Κώστας Καζανάς τον ομοφυλόφιλο Ερνστ Ρεμ, Αρχηγό του Επιτελείου της παραστρατιωτικής οργάνωσης του ναζιστικού κόμματος SA – των Ταγμάτων Εφόδου -, πρωτοπαλίκαρο του Χίτλερ, τον οποίο στήριξε μέχρι και την άνοδό του στην εξουσία το 1933, για να δολοφονηθεί το καλοκαίρι του 1934 στην Νύχτα των Μεγάλων Μαχαιριών με την οποία ξεκαθαρίστηκαν τα εσωτερικά των Ναζί, ο Νίκος Νίκας τον Χίτλερ κι ο Βασίλης Ρίσβας τον Γκρέγκορ Στράσερ, εξέχον πολιτικό στέλεχος του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος που επίσης εξολοθρεύτηκε την Νύχτα των Μεγάλων Μαχαιριών – πολύ καλή διανομή – στο ενδιαφέρον έως προκλητικό έργο του Γιουκίο Μίσιμα «Ο φίλος μου ο Χίτλερ» που θ’ ανεβάσει, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, τον Ιανουάριο στο Αγγέλων Βήμα, σε μετάφραση και δραματουργική επεξεργασία της, η Ασπα Τομπούλη (φωτογραφία δεξιά) στο θεματικό πλαίσιο Εξουσία στο οποίο θα κινηθεί την επόμενη χειμερινή σεζόν το ρεπερτόριο του Θεάτρου.
Εργο ωριμότητας (1968) του ιδιαίτερου Ιάπωνα Μίσιμα – συγγραφέας πεζών και θεατρικών, ποιητής, υποψήφιος αρκετές φορές για το Νομπέλ Λογοτεχνίας, ηθοποιός, σκηνοθέτης του κινηματογράφου, μοντέλο, εθνικιστής, παντρεμένος, με δυο παιδιά αλλά και με ομοφυλόφιλη ζωή, που αυτοκτόνησε το 1970, στα σαράντα πέντε του χρόνια, δημόσια και τελετουργικά, έπειτα από μια αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος το οποίο στόχευε στην αποκατάσταση των εξουσιών του ιάπωνα αυτοκράτορα που είχαν αποψιλωθεί μετά τον Πόλεμο και την ήττα της πατρίδας του -, «Ο φίλος μου ο Χίτλερ» μοιάζει, κατά τη σκηνοθέτρια, «σα να γράφτηκε σήμερα».
Ντοκουμέντο για την εκκόλαψη του «αυγού του φιδιού» και την τελική επικράτηση του Ναζισµού στην Γερµανία, αποτελεί «µια συγκλονιστική ανατοµία της εξουσίας και των ανθρώπων της εξουσίας». Ο Μίσιµα επικεντρώνεται στους κρίσιµους µήνες πριν απ’ τη νύχτα της 29ης προς 30ή Ιουλίου του 1934, δηλ. τη νύχτα της µεγάλης σφαγής, που έμεινε στην Ιστορία ως η Νύχτα των Μεγάλων Μαχαιριών. Ο Χίτλερ, καγκελάριος, ήδη, μετά την κατάλυση της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης απ’ τον ίδιο και τις παραστρατιωτικές ομάδες που τον στηρίζουν, πιέζεται από τους παλιούς του συντρόφους και αμφισβητείται απ’ το στρατό. Οπότε αποφασίζει να δράσει κεραυνοβόλα: μέσα σε δυο εικοσιτετράωρα δολοφονεί όλους τους αντιπάλους του, παλιούς του φίλους – εξ ου κι ο τίτλος του έργου που είναι φράση του Ρεμ -, καθώς και κορυφαία στελέχη του στρατού και σύντομα, μετά το θάνατο του γηραιού στρατάρχη Χίντεμπουργκ, Προέδρου της Δημοκρατίας, αναλαμβάνει και τα καθήκοντα του Προέδρου ενοποιώντας τα με του καγκελάριου υπό τον τίτλο του Φίρερ.
Το αμφιλεγόμενο ιδεολογικά έργο εκτυλίσσεται µέσα στην Καγκελαρία, στο Βερολίνο. Ο Μίσιµα «µε χιούµορ σκληρό καταφέρνει, µέσα στη µικρή διάρκεια του έργου – περίπου µιάµιση ώρα -, να δώσει τον κυνισμό της εξουσίας, τις προσωπικότητες, την εποχή, την ιδεολογική σύγχυση, την κοινωνική εξαθλίωση και την ταπείνωση».
Τα σκηνικά και τα κοστούμια της παράστασης, που αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον, έχει αναλάβει ο Τόλης Τατόλας και τους φωτισμούς ο Ηλίας Κωνσταντακόπουλος.
Το πιο πρόσφατο ανέβασµα έργου του Μίσιµα, τον οποίο στην Ελλάδα, ως θεατρικό συγγραφέα, µας τον γνώρισε η Πειραµατική Σκηνή της Τέχνης το χειμώνα του 1985/1986 – με επανάληψη και την επόμενη σεζόν -, όταν παρουσίασε στην Θεσσαλονίκη, στο θέατρο Αυλαία και σε σκηνοθεσία Νίκου Χουρμουζιάδη τέσσερα μονόπρακτά του απ’ τη σειρά των σύγχρονων Νο που ‘χει γράψει, υπό τον τίτλο «Νύχτες χαμένων ερώτων», είναι η «Μαρκησία ντε Σαντ» που σκηνοθέτησε ο Ορέστης Τάτσης για τις ομάδες Αρ. Πρωτ. 217 και Ρέον στο θέατρο Σφενδόνη στο τέλος της σεζόν 2010/2011.
Είδαμε παραστάσεις πολύ καλές, καλές, μέτριες και κάτω του μετρίου – το μέσο επίπεδο, φέτος, ίσως και να ‘τανε υψηλότερο από πέρσι. Αλλά… Κόσμος αισθητά λιγότερος, που 100% δε γέμισε το θέατρο ούτε σε μια, έστω, απ’ τις παραστάσεις, θλιβερή η εικόνα του κλειστού Ξενία με τις λίγες σκόρπιες καρέκλες, τουαλέτες που φλερτάρουν με τη φθορά, το Μουσείο κλειστό… Το 58ο Φεστιβάλ Επιδαύρου έληξε. Η κρίση και η παρακμή έχουν φτάσει κι εκεί. Ο Θεός να βάλει το χέρι του να μη δούμε τα χειρότερα…
Ηχήστε οι σάλπιγγες! Καμπάνες βροντερές, δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ώς πέρα! Η Μαρί Κυριακού, μετά τη συγκλονιστική, καλτ φιλανθρωπική τηλεοπτική εκπομπή της «Με αγάπη», μετά τα βιβλία της για παιδιά, ντεμπουτάρει και ως θεατρική συγγραφέας για παιδιά: το φθινόπωρο, στο Αλίκη, απ’ την Παιδική Σκηνή της Ελληνικής Θεαμάτων, «Μάικ ο Φασολάκης» της Μαρί Κυριακού! Αδημονώ.
Το 58ο Φεστιβάλ Αθηνών ανήκει πια στο παρελθόν. Παρ’ όλες τις οικονομικές δυσκολίες που ‘χε ν’ αντιμετωπίσει δεν πρόδωσε τη γραμμή του των τελευταίων χρόνων – τη γραμμή Λούκου. Αλλά ομολογώ πως οι απογοητεύσεις μου φέτος ήταν περισσότερες απ’ τις άλλες χρονιές. Ενδιαφέροντα στοιχεία βρήκα σ’ αρκετές εκδηλώσεις – άκουσα, για παράδειγμα, μια αγνώριστη Κρατική Ορχήστρα Αθηνών υπό τον Βασίλη Χριστόπουλο ή ευχαριστήθηκα την πρώτη πράξη του «Βαπτιστικού» του Βασίλη Παπαβασιλείου (φωτογραφία) – αλλά στη μνήμη μου, απ’ τις είκοσι πέντε βραδιές που ήμουν εκεί – έλειψα από δεκατρείς -, θα κρατήσω μόνο την «Δεσποινίδα Julie» των Κέιτ Μίτσελ / Λίο Γουόρνερ και της «Σάουμπίνε», την «Πρώτη ύλη» του Δημήτρη Παπαϊωάννου, που διατηρεί τη φόρμα του και είναι πάντα συναρπαστικά αποτελεσματικός και στις μικρές, μινιμαλιστικές φόρμες, και τις δυο βραδιές Θεόδωρου Κουρεντζή – τη συναυλία με τη MusicAeterna του και το χορευτικό δίπτυχο Στραβίνσκι με το Μπαλέτο της Οπερας της Περμ την οποία ο έλληνας αρχιμουσικός διευθύνει.
Αϊντε, και του χρόνου καλύτερα!
