Αναζήτηση
John Keane
Γιατί Δημοκρατία;
Εισαγ. Αντώνης Λιάκος
Μτφ. Ανδρέας Παππάς
(Νεφέλη)
Η παγκόσμια κρίση θέτει το πρόβλημα της οικονομικής βιωσιμότητας της δημοκρατίας, καθώς ο κόσμος υφίσταται τις συνέπειες μιας επανάστασης των αγορών που κατόρθωσαν σε όλα τα πεδία να ανατρέψουν τις μεταπολεμικές διευθετήσεις, και κυρίως την έννοια του κοινωνικού συμβολαίου ανάμεσα στην εργασία, το κεφάλαιο και το κράτος. Ισως λοιπόν να χρειάζεται «να… εκδημοκρατιστεί το ιδεώδες της δημοκρατίας». To υποστηρίζει σθεναρά σε τούτο το προφητικό (2009) δοκίμιό του ο κορυφαίος πολιτικός επιστήμονας Τζον Κιν (συγγραφέας της περίφημης μελέτης «Η ζωή και ο θάνατος της δημοκρατίας») ο οποίος σχολιάζει ειδικότερα τον ακρωτηριασμό της ιδιότητας του πολίτη.
Stephane
Hessel, Edgar Morin
Ο δρόμος της ελπίδας
Μτφ. Σώτη Τριανταφύλλου
(Πατάκης)
Ο 95χρονος Στεφάν Εσέλ τα τελευταία χρόνια τάραξε τα νερά με δύο μικρά βιβλία: το «Αγανακτήστε!» κυρίως και το «Αγωνιστείτε!». Τώρα ξαναχτυπά συνεργαζόμενος με έναν διανοούμενο πολύ πιο γνωστό από αυτόν, αν και ελάχιστα μικρότερο, τον 91χρονο κοινωνιολόγο Εντγκάρ Μορέν. Οι δύο τους προτείνουν έναν «δρόμο ελπίδας». Η Ευρώπη, λένε, όπως στην Αναγέννηση αναβίωσε την ελληνική σκέψη, έτσι τώρα πρέπει να ενσωματώσει το πνεύμα και τη σοφία άλλων πολιτισμών, λ.χ. των ασιατικών. Πρέπει επίσης να μείνει σταθερή στις ανθρωπιστικές αξίες και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Και να βάλει φρένο στη χρηματιστηριακή κερδοσκοπία, ειδικά αυτή των πρώτων υλών. Οι δύο συγγραφείς θεωρούν ότι έχουμε πάρει μια πορεία προς την άβυσσο -ανισότητες, κυνισμός, κερδοσκοπική διαφθορά, ενδημική ανεργία – γεγονός που δικαιολογεί τη γεωγραφική επέκταση του κινήματος των Αγανακτισμένων, από την Ισπανία και την Ελλάδα μέχρι το Ισραήλ και τη Χιλή.
Αντώνης Λιάκος
Αποκάλυψη,
Ουτοπία και Ιστορία
(Πόλις)
Σήμερα οι τεχνοκράτες στο τιμόνι της εξουσίας φέρνουν σε πολλούς αμηχανία και αίσθηση υποχώρησης μάλλον παρά προόδου. Στις αρχές του 20ού αιώνα, όμως, στο πλαίσιο του νέου, τότε, τεχνοκρατικού κινήματος που υποστήριζε πως η τεχνολογική πρόοδος θα έδινε λύση στην οικονομική κρίση ευδοκιμούσαν ιδέες όπως η αντικατάσταση της ιδεολογίας, της πολιτικής και των πολιτικών από τεχνοκρατικές λύσεις και ειδικούς. Κυρίως στις ΗΠΑ, με πρωταγωνιστή τον Χένρι Φορντ, αλλά και στην Ευρώπη. Αυτή ήταν μία μόνο από τις πολλές ουτοπίες του παρελθόντος που ο ιστορικός, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αντώνης Λιάκος ανασύρει στη μνήμη προκειμένου να στοχαστεί πρωτότυπα και δημιουργικά πάνω στις μεταμορφώσεις της ιστορικής συνείδησης, πάνω, θα λέγαμε, σε μια ιστορία της Ιστορίας.
Νικόλας Σεβαστάκης
Η τυραννία του αυτονόητου
(Ενθέματα)
Από τα μαθήματα που έδωσε ο Αλέξις ντε Τοκβίλ για τις μεταιχμιακές περιόδους της Ιστορίας, στα διδάγματα ενός Τουργκένιεφ, που μίλησε εγκαίρως για το τι σημαίνει «περιττός άνθρωπος» και από εκεί στην απολαυστική εκδοχή του σύγχρονου έλληνα bobo (μποέμ μπουρζουά). Ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Νικόλας Σεβαστάκης, μας προσφέρει, μέσα από τα δημοσιευμένα στον Τύπο άρθρα του, μια ωραία κριτική της κρίσης, μέσα από πολύ ενδιαφέρουσες οπτικές γωνίες. Αποκαλύπτει έτσι κρυφές πτυχές του ψυχισμού της εποχής μας, που κανονικά δεν διακρίνονται τόσο γρήγορα και διά γυμνού οφθαλμού.
Θάνος Λίποβατς
Η απατηλή σαγήνη και
η διαβρωτική βία του κακού
(Πόλις)
Συγγραφέας με πλούσιο έργο σε πολιτική, ψυχολογία, φιλοσοφία, πολιτική επιστήμη, ο ομότιμος καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου Θάνος Λίποβατς επιχειρεί μια πρωτότυπη κατάδυση στην έννοια του Κακού ως αντικείμενο απώθησης, απάρνησης ή απόρριψης, ως το πιο οικείο και ανοίκειο κομμάτι του εαυτού μας. Ετσι, αρχικά προσεγγίζει το Κακό φιλοσοφικά και θεολογικά από την Υστερη Αρχαιότητα μέχρι τον Υστερο Μεσαίωνα. Στη συνέχεια, παρουσιάζοντας τρία κλασικά κείμενα για το Κακό (Καντ, Σέλινγκ και Κίρκεγκαρντ) τα αντιπαραβάλλει σε κριτικό διάλογο με τη σκέψη του Χέγκελ. Επίσης, ο συγγραφέας εστιάζει στο Κακό μέσα από την προσφιλή του ψυχανάλυση και τον Φρόιντ και τον Λακάν, μέσα από τον διάλογο ανάμεσα σε καθολική και προτεσταντική θεολογία ενώ στο τελευταίο μέρος εντοπίζεται το Κακό στο πλαίσιο του πολιτικού στον 20ό αιώνα.
Johann Chapoutot
Ο εθνικοσοσιαλισμός
και η αρχαιότητα
Μτφ. Γιώργος Καράμπελας
(Πόλις)
Ο ναζισμός ως ιδεολογία συνοδεύεται από έναν ιστορικό λόγο που φιλοδοξεί να αφηγηθεί το παρελθόν της φυλής, σημειώνει ο Ζοάν Σαπουτό, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Γκρενόμπλ ΙΙ και διδάσκων στο Χάρβαρντ. Και αν η ιστορία της φυλής έγινε κατά κανόνα αντιληπτή ως αποκλειστικά γερμανοκεντρική, ωστόσο οι αναφορές στην αρχαιότητα είναι πολυάριθμες στον δημόσιο λόγο των ναζιστών, η αρχιτεκτονική τού τότε καθεστώτος αναβιώνει τον ρωμαϊκό μνημειακό κλασικισμό και η ναζιστική αγαλματοποιία ανακαλύπτει ξανά το ελληνικό γυμνό. Ο συγγραφέας επιβεβαιώνει το γεγονός ότι η ελληνική και η ρωμαϊκή αρχαιότητα κυριάρχησαν στο εθνικοσοσιαλιστικό φαντασιακό και δεν ήταν μια περιθωριακή πλευρά της ματωμένης δράσης του, αλλά αποτέλεσμα μιας δομημένης επιχειρηματολογίας που στηρίχθηκε στην προπαγάνδα και στην επιστήμη. Ενα βιβλίο-έρευνα που φωτίζει όλες τις πλευρές της ναζιστικής εργαλειοποίησης μιας φαντασιακής αρχαιότητας. Μια μελέτη που ηχεί ως προειδοποίηση.
Δηµήτρης Χριστόπουλος
Ποιος είναι Ελληνας πολίτης;
(Βιβλιόραμα)
Ρένα Μόλχο
Οι αναμνήσεις του γιατρού Μ. Γιοέλ
(Πατάκης)
Η Ρένα Μόλχο, με μεγάλη προσφορά στην αποτύπωση του ελληνικού εβραϊ-σμού, κυρίως της Θεσσαλονίκης, επιμελήθηκε, προλόγισε και μετέφρασε από τα ισπανοεβραϊκά τη σημαντική μαρτυρία του γιατρού Μ. Γιοέλ, ένα αφήγημα το οποίο πρωτοδημοσιεύθηκε την άνοιξη του 1938 σε συνέχειες στη θεσσαλονικιώτικη εφημερίδα «Action» και αποτυπώνει τις αλλαγές και τον εκσυγχρονισμό που είχαν συντελεστεί τις προηγούμενες δεκαετίες στην εβραϊκή κοινότητα. Γραμμένο με χιούμορ από τον γιο του ράφτη των Αλλατίνι, που έγινε αρχικά εμπειρικός φαρμακοποιός και μετά σπούδασε Ιατρική σε Κωνσταντινούπολη και Παρίσι, το βιβλίο αποτυπώνει τη ζωντάνια μιας κοινότητας και των ηθών της πέντε μόλις χρόνια πριν από την οριστική της εξαφάνιση.
Δηµήτρης Δουλγερίδης
Δεύτερη Ανάγνωση
(Πόλις)
Ο Χάρολντ Μπλουμ, προτού γίνει πάπας της λογοτεχνικής κριτικής, έμαθε πολλές γλώσσες – και αγγλικά, που δεν ήταν η μητρική του. Ετσι μπορεί να μιλάει για το πώς ο Θερβάντες εμπλούτισε τα καταλανικά της εποχής του ή πώς ο Σαίξπηρ χρησιμοποιούσε 27.000 λέξεις, τις περισσότερες από όλους, από τις οποίες οι 1.800 ήταν δικής του επινόησης! Μέχρι και σήμερα μπορεί και διαβάζει Ομηρο, Αισχύλο και Πίνδαρο από το πρωτότυπο και νέα ελληνικά με λεξικό. Τα αφηγείται αυτά και πολλά άλλα στον δημοσιογράφο των «ΝΕΩΝ» Δημήτρη Δουλγερίδη, του οποίου σημαντικές συνεντεύξεις έγιναν βιβλίο. Παρελαύνουν: Ρενέ Ζιράρ, Τζορτζ Στάινερ, Χάρολντ Μπλουμ, Ιαν Κέρσοου, Ολιβιέ Ρουά, Ρίτσαρντ Σένετ, Τζούντιθ Χέριν, Δημήτρης Μαρωνίτης, Κλαούντιο Μάγκρις.
Χρίστος Ζαφείρης
Αντεθνικώς δρώντες…
1971-1974: Η Θεσσαλονίκη στα χρόνια της χούντας (Επίκεντρο)
O Xρίστος Ζαφείρης, πολύπειρος δημοσιογράφος της Θεσσαλονίκης, καταθέτει μια πολυπρισματική μαρτυρία από τα χρόνια που δούλεψε στον Τύπο, τα χρόνια της χούντας στη Θεσσαλονίκη και τότε που συμμετείχε ο ίδιος ενεργά στο αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα της εποχής. Από το 1971 έως το 1974 έστελνε μυστικές ανταποκρίσεις γύρω από τον αντιχουντικό αγώνα των φοιτητών για την ενημέρωση της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης. Ο πυρήνας των ανταποκρίσεων, τα δύσκολα εκείνα χρόνια στην εφημερίδα «Θεσσαλονίκη» και η έρευνα σε αρχειακές πηγές και έντυπα συνθέτουν μια τοιχογραφία της εποχής όπου ο αυτοβιογραφικός λόγος αναμειγνύεται με τον ιστοριογραφικό.
Θανάσης
Σ. Φωτίου
Η ναζιστική τρομοκρατία στην Ελλάδα (Επίκεντρο)
Διαβάζεται με κομμένη την ανάσα η εμπεριστατωμένη μελέτη για τον βίο και την πολιτεία του επιλοχία Φριτς Σούμπερτ, διοικητή του διαβόητου Σώματος Κυνηγών με το οποίο διέπραξε φόνους, βασανιστήρια, καταστροφές σε Κρήτη και Μακεδονία κατά την Κατοχή. Ο Σούμπερτ, τον οποίο σκιαγραφεί ο καθηγητής Πανεπιστημίου του Καναδά Θανάσης Φωτίου, είναι αυτός που συγκρότησε τάγματα συνεργατών. Πότε υπό τις εντολές της γερμανικής κατοχικής διοίκησης και πότε με σχεδόν αυτοτελή δράση, αντανακλά την πιο σκοτεινή όψη του δωσιλογισμού την περίοδο της Κατοχής στη χώρα μας.
γυριστε σελιδα
